1. . Ընդգծված բարդ բառերի իմաստներն արտահայտի՛ր բառակապակցություններով:

Ալպինիզմ մարզվելու ձևն իր անունն ստացել է Եվրոպայում գնտվող  հայտնի լեռնային զանգվածից: 1786 թվականին Շվեյցարահում երկու ճանապարհորդներ բարձրացան նրա ամենաբարձր գագաթներից մեկը՝ Մոնբլանը: Այդ թվականն էլ համարվում է լեռնային այդ սպորտի ծննդյան տարին:

Ճապոնայում լեռնագնաց Նաոմ Ուեմուրը բոլոր լեռների գագաթները հաղթահարում է մենակ՝ անընկեր:

Անգլիայում արտադրվում է սարք, որը հնարավորություն է տալիս արագ գտնելու այն դահուկվ րդներին, զբոսաշրջիկներին ու լեռնագնացներին, որոնք լեռներում ընկել են ձյան նահյուսքերի մեջ կամ ինչ-որ այլ վտանգի են ենթարկվել:

2. Կարդա՛ 

Բառակազմական միավորները արմատներն ու ածանցներն են: Բառեր կազմվում են հնչյունափոխված և անհնչյունափոխ արմատներից:

Բառակապակցություններից առաջացած բարդ բառերը (օրինակ՝ տանտեր, հորեղբայր, այրուձի) բառային մի շեշտ և մեկ իմաստ ունեն, նրանց բաղադրիչների մեջ այլ բառ չի կարող մտնել: Նրանք հենց դրանով են տարբերվում հիմք դարձած բառակապակցություններից, որոնց մեջ մտնող բառերն առանձին բառային շեշտեր ունեն, պահպանում են իրենց բառային իմաստները:

Խոսքում բաղադրյալ բառերը կարող են փոխարինվել հոմանիշ բառակապակցություններով և հակառակը: Դա հարստացնում ու ոճավորում է խոսքը:

Բառի դերը

Բառերի ուղիղ և փոխաբերական տարբեր իմաստների, նրանց ձևաիմաստային խմբերի (հոմանիշներ, հականիշներ, նույնանուններ) գործածությունը գեղեցկացնում ու հարստացնում է խոսքը: Քանի որ խոսքի ոճավորումը կատարվում է բառերով, խոսքում շատ կարևոր է բառընտրությունը (բառի ընտրությունը):

 Բարդ բառեր

Բառակապակցություններից առաջացած բարդ բառերը (օրինակ` տանտեր, հորեղբայր, այրուձի) բառային մի շեշտ և մեկ իմաստ ունեն: Նրանք տարբերվում են հիմք դարձած բառակապակցություններից, որոնց մեջ մտնող բառերն առանձին շեշտ ունեն, պահպանում են իրենց բառային իմաստները:

3.Տրված կապերով կազմի՛ր նախադասություններ: Ո՞ր հարցին են պատասխանում դրանց հետ գործածվող գոյականները:

Պես, հետ, առանց, վրա, համար:

4. Պարզի՛ր, թե ընդգծված շաղկապներով նախադասության ո՞ր մասերն են կապվում:

Ուզո՞ւմ եք տեսնել, թե մարդկանց ստեղծած սարքավորումներն ու մեքենաներն ինչպե՛ս են փոխվելու: Նստենք ժամանակի մեր մեքենան, երկու կամ  երեք դար առաջ գնանք: Ահա մեր առջև գեղեցիկ ու լայն մի փողոց է: Փողոցի կողքի թմբերը ծածկված են գույնզգույն ծաղիկներով կամ գորգով: Երկնքում պայծառ ու լուսավոր մի ամպ է թրթռում: Պարզում ենք, որ  դա արհեստկան արև է: Մարդիկ դրանով կարգավորում են Երկրի կլիման, որպեսզի իրենց կյանքը կախված չլինի բնության քմահաճությունից:

Աստված իրականացնում է ձեր բոլոր երազանքները: Այն ամենը, ինչ դու ստանում ես՝ քո սեփական ցանկություններն են: Չարժե որևէ մեկին որևէ բանի մեջ մեղադրել. դու ստացել ես այն, ինչ որ ուզել ես:

Եվ հիշե՛ք՝ աշխարհում ամենավտագավոր բաներից մեկը հետևյալն է. ինչ կամենում ես, այն էլ ստանում ես:

Մտածե՛ք՝  նախքան ինչ-որ բան ուզելը: Ամենայն հավանականությամբ, ձեր ցանկությունը կիրականանա, իսկ դուք կտառապեք:

Ահա, թե ինչ է պատահում հարուստ մեկի հետ: Նա աղքատ է, ու հարստություն է ուզում, այն իրականություն է դառնում: Հիմա էլ նա դժբախտ է, բողոքում է, լաց է լինում ու ասում. «Իմ ամբողջ կյանքն անցավ անիմաստ բաներ կուտակելու վրա: Ես դժբախտ եմ»: Բայց դա ի՛ր ցանկությունն էր:

Եթե ձեր ուզածը գիտելիք է, դա էլ իրականություն կդառնա. ձեր գլուխը կվերածվի բազմաթիվ գրվածքներով լեցուն մի մեծ գրադարանի: Իսկ, հետո դուք լաց կլինեք, կդժգոհեք ու կաղմկեք. «Միայն բառեր, ամենը բառեր ու բառեր, ոչ ու փուչ բառեր: Եվ ես սրա վրա ծախսեցի իմ ամբողջ կյանքը»:

Թող ձեր երազանքները լինեն գիտակցված, չէ՞ որ բոլոր երազանքները վաղ, թե ուշ կատարվում են: Երբեմն երազանքները կատարվում են ոչ միանգամից, դրանց կատարման հերթը ձգվում է բավականաչափ երկար, դե՛, որովհետև հո միայն դո՞ւք չեք: Այնպես որ, շատ հաճախ կարիք է լինում սպասել:

Երբեմն էլ երազանքները իրականանում են միայն հաջորդ կյանքում, բայց, մեկ է, ցանկացած երազանք, ի վերջո, կատարվում է: Սա շատ վտանգավոր օրենք է:

Այնպես որ, նախքան ինչ-որ բան կամենալը, մտածե՛ք:

Նախքան ինչ-որ բան խնդրելը, մտածե՛ք:

Եվ հիշե՛ք՝  ցանկացած երազանք անպայման իրականանում է, բայց արդյո՞ք դրա դիմաց դուք ստիպված չեք լինի չափից ավել թանկ վճարել:

1)ABC հավասարակողմ եռանկյունում AB=15սմ։ Գտեք այդ եռանկյան պարագիծը։

P=3×15=45

Պատ 45

2)Հավասարասրուն եռանկյան սրունքը 10 սմ է, իսկ հիմքը՝17 սմ։Գտեք այդ եռանկյան պարագիծը։

P=10×2+17=37

Պատ 37

3)Տրված է CD=BD, <1=<2: Ապացուցեք, որ ABC եռանկյունը հավասարասրուն։

Պատ 

4)Տրված է AB=BC, <1=130^o :Գտեք <2-ը։

Պատ,

Еда на гриле, в основном мясная. Мясо на гриле нарезают небольшими кусочками и готовят. Для приготовления шашлыка используют мясо барана (баранины), козы (ули), свиньи, курицы, кролика, медведя, а также других домашних и диких животных, птиц и рыбы. Мясо готовят на гриле, накладывая его на металлические или деревянные шампуры, затем шампуры раскладывают на раскаленные угли, часто используя гриль, тостер, камин и т. д. в качестве костра

Исторически шашлык является традиционной пищей кочевых племен Евразии, но практика поджаривания целого животного на вращающемся вертеле над костром восходит к доисторическим временам и была также распространена в древнем мире. Таким способом зажаривали целые тела кабанов, оленей, козлов, кроликов, уток и других животных. Этот способ приготовления был широко распространен до середины 18 века. В отличие от старого способа приготовления, современный шашлык готовится из более мелко нарезанных кусочков мяса:

Шашлык получил наибольшую популярность среди скифских и тюркоязычных племен, татарских племен, в Иране, Турции, Средней Азии, Южном Кавказе – Грузии, Армении, Азербайджане, а также у народов Северного Кавказа и стал одним из основных блюд. национальной кухни этих народов. У каждого народа есть свой рецепт и способ приготовления шашлыка. В качестве сырья используют грудку животных, бедро, ребра, почки, сердце, печень, легкие и т.д. Часто в качестве дополнения вошло в привычку готовить на гриле овощи вместе с мясом или отдельно: помидоры, баклажаны, острый перец, картофель, грибы и т. д:7

Кебаб (кебаб, кебаб, шашлык, кавап, персидский: كباب, kabâb, «мясо на гриле») широко известен на Ближнем Востоке, в Закавказье и Средней Азии. В странах, где говорят на английском языке, шашлык принято называть шиш-кебаб (на гриле). Его подают на вертеле, расположенном вертикально. На Ближнем Востоке есть разные виды шашлыка: шашлыки на гриле, шашлыки на гриле, тушеные кусочки мяса, которые также можно фаршировать. Кебаб подают в глубокой тарелке, так же подают бутерброды. Традиционно используется шашлык из баранины, но в зависимости от местных традиций и обычаев он также может быть из говядины, козлятины, курицы или свинины:

Толма (далма[1], дулма[1], дурма[1], сарма), блюдо с начинкой, фаршированной овощами или листьями (обычно виноградом). Начинка в основном готовится на основе риса, но может содержать и отварную мясную смесь. Толма широко используется в кухнях Южного Кавказа, Старой Планины, Средней и Средней Азии, а также в Северной Африке. В каждой национальной кухне существует свой вариант толмы [2].

Лахмаджо (арабский: لحم عجين, армянский: лошмис), знаменитое восточное блюдо. Лахмаджо называют армянской и арабской пиццей Основа блюда – тонкая хрустящая булочка, начиненная мясным фаршем, томатами, томатной пастой, болгарским перцем, луком, чесноком, зеленью и черным перцем. Правильно приготовленный лахмаджо весит от 150 до 170 граммов. Лахмаджо попал в Советскую Армению в 1960-х годах благодаря репатриации из сирийского города Алеппо:

Хаш традиционно едят рано утром, на следующий день после большого застолья. Хаш едят перед завтраком или вместо него. К блюду подают измельченный чеснок, соль и нарезанную редьку. Хаш едят с лавашем, редисом и различной зеленью. В некоторых регионах Армении его едят руками, предварительно раскатав в него сухой лаваш. Кастрюлю накрывают лавашем и во время еды, открыв небольшой уголок, убирают еду вместе с куском лаваша. В основном подготовительную церемонию приготовления каша начинают вечером, чтобы его можно было подать рано утром. Традиционно каш едят в холодное время года, зимой։

Խնդիր 1:Մի ավազանում կար 4 անգամ ավելի շատ ջուր, քան երկրորդում: Երբ առաջին ավազանում ավելացրեցին 34լ ջուր, իսկ երկրորդ ավազանում` 21լ, ապա երկու ավազաններում միասին եղավ 440լ ջուր: Պարզել, թե սկզբում որքա՞ն ջուր կար ավազաններից յուրաքանչյուրում:

440-34=406

406-21=385

385:5=77

77*4=308

Խնդիր 2:Գտնել օրինաչափությունը և լրացնել բաց թողնված թիվը. 45,30,18,9,…,0:

45, 30, 18, 9, 3, 0

Լուծում
45 – 30 = 15
30 – 18 = 12
18 – 9 = 9
15 – 12 = 3
12 – 9 = 3
9 – 3 = 6
6 – 3 = 3
Պատ.՝ 3

Խնդիր 3: Երեք գոմում միասին կան 1081 կենդանի: Առաջին գոմում կա 80-ով ավելի շատ կենդանի, քան երկրորդում, իսկ երկրորդում կա 3 անգամ ավելի շատ կենդանի քան երրորդում: Պարզել, թե որքա՞ն կենդանի կա յուրաքանչյուր գոմում:

1081 – 80 = 1001
3 + 3 + 1 = 7
1001/7 = 143
143 · 3 = 429
429 + 80 = 509
Պատ.՝ I – 509, II – 429, III – 143

Խնդիր 4: 102մետր երկարության պարանը բաժանեցին երեք մասի այնպես, որ առաջին կտորը երկու անգամ երկար է երկրորդ կտորից, իսկ երրորդ կտորը 3 մետրով կարճ է առաջին պարանի երկարության կրկնակիից: Գտնել յուրաքանչյուր կտորի երկարությունը:

102+3=105

3 + 3 + 1 = 7

Խնդիր 5: Ո՞ր թիվն է 24-ով փոքր իր եռակիից:

Խնդիր 6: A և B քաղաքների միջև հեռավորությունը բեռնատարն անցնում է 5 ժամում: Եթե նա շարժվեր 16կմ/ժ ավելի մեծ արագությամբ, ապա այդ ճանապարհը կանցներ 4 ժամում: Գտնել բեռնատարի արագությունը:

Խնդիր 7: Երբ Անին 7 տարեկան էր, նրա մայրը 31 էր: Հիմա Անին իր մայրիկից փոքր է 3 անգամ: Քանի՞ տարեկան է Անիի մայրիկը:

Խնդիր 8: Հինգ արկղերում միասին կա 77կգ մանդարին։ Առաջինում և երկրորդում միասին կա 15կգ, երկրորդ և երրորդում միասին կա 35կգ, երրորդ և չորրորդում միասին՝ 40կգ,չորրորդ և հինգերորդում միասին՝ 32կգ։ Յուրաքանչյուր արկղում քանի՞ կգ մանդարին կա:

Խնդիր 9: Սեղանին դրված են 4տեսակ մատիտներ: Սև մատիտները 6 հատ են, կապույտ մատիտները սև մատիտներից 5 հատով ավել են, կարմիր մատիտները կապույտ մատիտներից 3 հատով պակաս են, իսկ կանաչ մատիտները 2 հատով ավել են, քան կապույտ և կարմիր մատիտները միասին: Քանի՞ մատիտ կա սեղանին:

Խնդիր 10: Մի շարքում կանգնած են Անին, Դավիթը, Սյուզին, Նարեկը և Արենը: Անին գտնվում է Սյուզիից ձախ, բայց Նարեկից աջ: Նարեկն ու Արենը իրար կողք կանգնած չեն, իսկ Դավիթը չի գտնվում ո՛չ Նարեկի կողքը, ո՛չ Արենի կողքը, ո՛չ էլ Անիի կողքը: Ի՞նչ հերթականությամբ են կանգնած նրանք:

Гюмри – второй по величине город Армении. Он расположен на расстоянии 126 километров от Еревана, в центральной части Ширакского плато, на равнине на высоте 1550 метров над уровнем моря, на северо-западе Армении, на левом берегу реки Ахурян. Длина равнинной части Ширакского плато составляет около 35 километров, а ширина – 25 километров, она граничит с западным Памбаком, северными и западными горами и предгорьями Арагацкого вулканического массива.

Город получает около 2500 часов солнечного света и тепла в год. Количество бьющих источников велико, которые в совокупности дают 1200 литров воды за одну секунду. Рядом с городом протекает Ахурян – одна из многоводных рек республики. Окрестности богаты строительными материалами: туфом, базальтом, глиной, а также черноземными месторождениями. В целом климат здесь континентальный. Зимой иногда бывают сильные морозы. Минимальная температура воздуха падает от нуля до -41°С. Летом сравнительно жарко, ртутный столбик достигает 36 °С, годовое количество осадков составляет в среднем 500 мм. Он расположен в сейсмической зоне 8-9 баллов.

Климат Гюмри горный, с относительно мягким летом и холодной зимой. Погода мягче, чем на Севане, но холоднее, чем в Ереване. Зима снежная и холодная, длится с декабря по март. Весна короткая и прохладная. Это длится всего полтора месяца. Лето относительно теплое и длится с начала июня до конца сентября. Осень также отличается своим теплом.

1. Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն: Գրի՛ր գործածված ածանցները:

Քերիչ, գրիչ, կապիչ, քամիչ,  բացիչ, գործիչ, խաղալիք, ուտելիք, խմիչք, հագնելիք, ձգան, փական, խթան, փաթաթան,, զսպիչ, ջնջոց, ծածկոց, կապոց, օրորոց:

2. Շարքի բոլոր բառերը բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի՛ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը:

ա) Տնային, մարդկային, տղային, կապկային, լեռնային:
բ) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան:
գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, զարթոնք, հոնք:
դ) Համառորեն,տնօրեն, վեհորեն անսրտորեն, մարդկայնորեն:

3.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Ինքն իրենից գոհ-ինքնագոհ, իրեն հավանող-,ինքնահավան իր կյանքի պատմությունը-կենսագանություն, ինքն իրեն կրթել-, ինքնակրթություն իրեն ժխտել-ինքնաժխտում, իրեն սիրելը-ինքնասեր, իրեն կառավարելը-ինքնակառավարում:

4. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում,  վերջում:

Ձեռք, հյուր, հույս, վերջ, գետ(գիտ), գետ