Չարենց

Դոփո՛ւմ են, դոփո՛ւմ են, դոփո՛ւմ են ձիերը,
Մթի մեջ դոփում են, խփում են պայտերը,
Պայտերը խփում են, խփում են հողին․-
Անծա՜յր է գիշերը, անհայտ է ուղին:
Գնո՜ւմ են, գնո՜ւմ են, գնո՜ւմ են ձիերը,
Մոտիկ են, հեռու են, դոփում են պայտերը,
Պայտերը դոփում են քունքի՛ս մեջ հիմա․-
Անհա՜յտ է աշխարհը՝ անցում է ու մահ

ԻՄ ԽՈՍՔԵՐԸ ԿԱՐԿԱՉՈՒՄ ԵՆ ԿԱՊՈՒՅՏՈՒՄ


Իմ խոսքերը կարկաչում են կապույտում,
Կարկաչում են ու կանչում են, կապույտում:
Կարոտներ կան, որ անմարմին ու տրտում —
Միայն շշուկ ու հնչյուն են — կապույտում:
Երազներ կան, որ կարոտներ են միայն,
Լո՛ւյս կարոտներ, որ կանչում են կապույտում…




Կյանքը — երգի, երկնքի՜ պես անհո՜ւն, անհո՜ւն, —
Կյանքը — կորած աստղերի՜ պես հազարանուն:
Կյանքը — կրակ ճահիճներում՝ կա ու չկա, —
Կյանքը — ճամփորդ, սպասված հյուր, որ պետք է գա:
Կյանքը — երգի, երկնքի՜ պես անհո՜ւն, անհո՜ւն, —
Կյանքը — կորած աստղերի՜ պես հազարանուն …



Ապրեցիր դու ըմբոստ մի դարում— և ոչինչ քեզ հար

չթվաց,



Դու տեսար մոտիկն ու հեռուն— և ոչինչ քեզ հար

չթվաց.



Դու տեսար փլուզումն ու զարթնումը, անսասան

հիմերի կործանումը—



Եվ, բացի պայքարից, աշխարհում քեզ ոչինչ հար

չթվաց։



Ելե՜լ են նորից…



Ելե՜լ են նորից…
Լսո՞ւմ ես երգերը հնչեղ…
Շիկնել է աշխարհը հրից։ —
Պատրա՞ստ ես, եթե քեզ կանչեն…

Աշխարհը — զգո՞ւմ ես,
Շեփո՜ր է. զնգում է անուշ…
Շիկնե՜լ է, շիկնե՜լ է հսկումս,
Եվ սիրտս — կրակ է և ուժ։

Զգում եմ՝ սրտիս մեջ
Ծփում է ալիք առ ալիք
Արյունը նրանց, որ ելել սեգ՝
Գնում են դեպ կյանքը գալիք…

Օ, ե՛րգ իմ, թռչո՜ւմ ես.
Գիտեմ, որ — ո՛ւր էլ որ թռչես…
Երգիս մեջ կզգա ջերմ ողջույնս
Ընկերը, կամ քո՛ւյրը հրկեզ…

Օ, ե՛րգ իմ, օ, քո՛ւյր իմ հրկեզ..

1. Դուրս բեր անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։ Չկա

2. Առանձնացրո՛ւ հետաքրքիր արտահայտություններ և նկարագրություններ։

Կյանքը — երգի, երկնքի՜ պես անհո՜ւն, անհո՜ւն, —
Կյանքը — կորած աստղերի՜ պես հազարանուն:

3. Առանձնացրո՛ ւ տրվածներից քեզ դուր եկած բանաստեղծությունը, մի քանի նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ ասելիքը։

Կյանքը — երգի, երկնքի՜ պես անհո՜ւն, անհո՜ւն, —

Կյանքը — կորած աստղերի՜ պես հազարանուն:
Կյանքը — կրակ ճահիճներում՝ կա ու չկա, —
Կյանքը — ճամփորդ, սպասված հյուր, որ պետք է գա:
Կյանքը — երգի, երկնքի՜ պես անհո՜ւն, անհո՜ւն, —
Կյանքը — կորած աստղերի՜ պես հազարանուն …

Բանաստեղծությունը կյանքի մասին էր և նրա մասին, որ ինքը շատ սպասված է, անծայր, շարունակական:


4. Ընտրե՛ք Չարենցից սիրելի բանստեղծություններ։ Բանավոր ներկայացնել դասարանում։

Հարիսոն Բերջերոն

Կարդա՛ ,,Հարիսոն Բերջերոն,, պատմվածքը և գրի՛ր քո կարծիքը պատմվածքի վերաբերյալ, ներկայացրո՛ւ արտահայտված գաղափարը։ Իմ կարծիքով պատմվածքը ուզում էր ասեր, որ բոլորս յուրահատուկ էնք, և կապ չունի դու թուլացված ես կամ խեղճացած։

Մեծ բարի հսկան

Կար մի աղջիկ, որը հավատում էր հսկաններին, որովհետև նրա ընկերը պատմել էր, որ նրանք գիշերը արթնանում են և սկսում մարդկանց ուտում։ Արդեն գիշեր էր և աղջիկը, որոշեց գնալ մահճակալ։ Ինքը փորձում էր քնել, բայց նրան չէր ստացվում, քանի որ լուսնի լույսը գալիս էր անմիջապես իր դեմքին։ Քանի որ չէր կարող քնել, որոշեց գնալ պատուհանի մոտ և տեսավ մի մեծ արարած։ Վախից մտավ վերմակի տակ։ Բայց այդ հսկան իր վիթխարյան ձեռքը մցրեց պատուհանի մեջ և վերձրեց աղջկան անկողնու հետ միասին։ Աղջիկը շատ էր վախեցել և հասկանում էր, որ հիմա վերջ կտա կյանքին, բայց այդ հսկան պարզվեց, որ բարի է և չի ուտում մարդկանց։ Հսկան աղջկան պահում է ձեռքի մեջ և սկսում քայլել դեպի իրենց հսկաների աշխարհ։ Ամենատխուրը այն էր, որ հսկան չի կարող վերադարձնել աղջկան, որովհետև արդեն բոլոր հսկանները նկատել էին, որ ինքը ունի իր հետ մարդուկ։ Հսկաների տնորենը արդեն տեսել էր, որ ինչ-որ բան տարօրինակ է, բայց Մբհ-ն սկսում է մազապուրծ անել որքան կարող է։

Homework for the holidays

Honor and Help Your Parents
1. Watch the video at the top of the page.

2. Read the story «Honor and Help Your Parents» just below it.

3. Do the exercises at the bottom of the page.

1. What does «crowd» mean?

a) very loud music

b) lots of people in the same place

c) a stage where musicians play

d) dangerous conditions

2. What does «lie» mean?

a) to say something that is not true

b) to tell a funny story

c) to talk about something that happened to you

d) to talk to someone in a mean way

3. What does «honor» mean?

a) to say nice things about someone

b) to be nice to someone

c) to be serious about something

d) to respect someone and treat them well

Реклама

Grammar Questions
1. Kim tells Emily that she ________ lie to her parents.

a) would

b) could

c) should

d) might


2. Kim’s mother is just tired ________ Kim being dishonest with her.

a) of

b) about

c) to

d) with


3. ________ Thursday, Kim invites Emily over to her house.

a) In

b) For

c) On

d) At

Comprehension Questions
1. Why do Kim and her mother fight all the time?Kim and her mother fight all the time, because Kim always lied to her mom.


2. What does Emily decide not to do to her parents? To lye


3. In your opinion, why is it important to honor and help your parents? Because there are love me and to kare, I love them and have never told and will not tell a lie .


Do Not Harm a Person of Good Will
1. Watch the video at the top of the page.

2. Read the story «Do Not Harm a Person of Good Will» just below it.

3. Do the exercises at the bottom of the page.

Vocabulary Questions
1. What does «good will» mean?

a) a kind, helpful, and friendly attitude

b) an attitude of independence

c) a happy, positive attitude

d) a calm attitude


2. What does «volunteer» mean?

a) a person who works for money

b) a person who works many extra hours for extra pay

c) a person who works for free doing something they think is important

d) a person who does not have a job


3. What does «value» mean?

a) to think something is expensive

b) to think something is very important and worth doing

c) to think something is not important

d) to think something is beautiful


Grammar Questions
1. She wants to improve this community for ________ us.

a) all

b) all of

c) of

d) everyone


2. The parents even publish a lovely letter ________ the local newspaper.

a) in

b) at

c) on

d) of


3. You cannot trust ________.

a) no one

b) someone

c) everyone

d) anyone


Comprehension Questions
1. What special kind of work does Sophia do?

Sophia is doing and the amazing changes she is helping to create in their community. Sophia and her team are great with the town’s children. Their grades at school are improving, and many of them want to go to university. They never even considered that possibility before.


2. Why does Judy think Sophia has something to hide? Because for Judy on the inside, all people are bad.

Ձկների բազմազանությունը և դասակարգումը

  1. Ձկների ի՞նչ տեսակներ են հանդիպում Հայստանում։ Սևանի իշխան, կարմրախայտ, արծաթափայլ կարաս։
  2. Նկարագրել ձկների արտաքին կառուցվածքը։ Լողահներ, թեփուկներ և խռիկներ։ Կա մեջքի առաջին լողակ, մեջկի երկրորդ լողակ, պոչի լողակ, հետանցքի լողակ, փորի լողակ և կրծքի լողակ։
  3. Լողակները ի՞նչ դեր են կատարում ձկների կյանքում։ Լողակները գտնվում են մարմնի տարբեր հատվածներում։ Նրանք օգնում են պահպանել ձկան մարմնի հավասարակշռությունը ջրում։
  4. Ի՞նչ է լողափամփուշտը։ Ջրում արագ սուզվելու և վեր բարձրանալու ընդունակություն. ձկների աղիքի պատից գոյացել է հատուկ գոյացություն՝ լողափամփուշտ, որը լցվում է գազերով կամ դատարկվում է: Արդյունքում փոխվում է ձկան քաշը և նա սուզվում է կամ վեր բարձրանում:

Աշխատանք դասարանում

1.Ընդգծված հարակատար դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:

Օրինակ`
Վաղուց հերքված վարկածը- վարկածը, որ վաղուց հերքվել էր:
Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած արձրև-անձրև, որը ցանքերի համար վտանգավոր էր դարձել։ Մառախուղով պատված լեռնագագաթներ-լեռնագագաթներ, որոնք պատվել  էին մառախուղով։ Ճանապարհորդի նկարագրված ջրվեժը-ջրվեժ, որը նկարագրել  էր ճանապարհորդը։ Դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ-մարդ, որը ընկել էր դժվար կացության մեջ։ Գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին-չորքոտանի, որ գիշերները այցելել է մեր այգի։ Անտառից սկիզբ առած վտակ-վտակ, որը սկիզբ էր առել անտառից:

Վաղակատար դերբայ-ել

2.Ընդգծված  ենթակայական դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:

Օրինակ`

Հերքվող վարկած- վարկած, որ հերքվում էր:

Գիշերները մեր այգին այցելող չորքոտանի-չորգոտանի, որ գիշերները այցելում էր մեր այգին։ Անտառից սկիզբ առնող վտակ-վտակ, որը սկիզբ էր առնում անտառից։ Դժվարին կացության մեջ գտնվող մարդ-մարդ, որը գտնված էր դժվար կացության մեջ։ Ցանքերի համար վտանգավոր  դարձող անձրև-անձրև, որը վտանգավոր էր դարձել ցանքերի համար։ Մառախուղով պատվող լեռնագագաթներ-լեռնագագաթներ, որոնք պատվել էին մառախուղով։ Ջրվեժը նկարագրող ճանապարհորդ-ճանապարհորդ, որը նկարագրել էր ջրվեժը:

Անկատար դերբայ-ում
3. Ընդգծված  անորոշ դերբայը դիմավոր բա՛յ դարձրու. ինչպիսի՞ դիմավոր ձևեր ստացվեցին:

Օրինակ`

Գնաց ծովում լողանալու- Գնաց , որ ծովում լողա:

Կանգնեց անկյունում նրան` նորից տեսնելու նպատակով-կանգնեց անկյունում, որ նրան նորից տեսնի: Խնդրեց նամակը հասցնելու մասին-խնդրեց, որ նամակը հասցնեն: Մի քանի վարկյան շահելու համար վազեց-վազեց, որ մի քանի վայրկյան շահի: Սպասեց հոսանքների բերելուն-սպասեց,որ հոսանքները բերեն: Մի քանի քայլ հեռանալով`  հանդիպեց-մի քանի քայլ հեռանացավ, որ հանդիպի: Հոսանքի ուղղությամբ ցած վազելով` տեսավ-վազեց ցած հոսանքի ուղղությամբ, որ տեսնի: Ջրի պակասելու մասին խոսեցին-:

Կրկնություն․ՈՒղիղ, հատված, ճառագայթ

1.Քանի՞ ուղիղ և քանի՞ հատված ես տեսնում նկարի վրա։

Ուղիղներ-c, h,

Ճառագայթներ-CD, AB, FE, HG

2.AC հատվածի   երկարությունը 4 սմ է,  BC հատվածինը՝ 10 սմ : Գտիր  AB  հատվածի   երկարությունը:

Լուծում

  1. AB=AC+BC=10+4=14սմ

3.AB հատվածի   երկարությունը 27 սմ ,  AC հատվածը՝ 8 սմ : Գտիր  CB   հատվածի   երկարությունը:

Լուծում

  1. CB=AB-AC=27-8=19սմ

4.Քանի՞ հատված ես տեսնում նկարի վրա։

8-CD,ED,DF,EF,AB,CB,CF,FB

5.AB հատվածի երկարությունը 50սմ է։ Այդ հատվածի վրա վերցված են M և N կետերը այնպես, որ AM=23սմ, NB=21սմ։ Գտնել MN հատվածի երկարությունը։