Մխիթար Սեբաստացու ստեղծագործությունները ՝
Մխիթար Սեբաստացին (1676–1749) հայտնի է որպես Մխիթարյան միաբանության հիմնադիր, և նրա գիտական ու կրթական ժառանգությունը մեծապես նպաստել է հայ մշակույթի զարգացմանը։ Նրա ստեղծագործությունները ընդգրկում են բազմաթիվ բնագավառներ՝ կրոն, լեզվաբանություն, պատմություն և գրականություն։ Շարունակենք․
- Քրիստոնեական ուսուցումներ՝
Մխիթար Սեբաստացին աշխատել է ստեղծել կրոնական բնույթի ուսուցողական գրքեր՝ հստակեցնելով քրիստոնեական հավատքի հիմքերը և դրանք մատչելի դարձնելով հասարակ ժողովրդի համար։ Այս աշխատություններն օգտագործվել են կրթական գործընթացում։
Հայոց լեզվի պահպանություն և զարգացում՝
Մխիթար Սեբաստացին հատուկ ուշադրություն է դարձրել հայոց լեզվի վերականգնմանը և ժողովրդականացմանը։ Նրա ջանքերով ստեղծվեցին գրական հայերենը տարածելու և գիտական լեզվաբառարաններ կազմելու հենքեր։
- Պատմական ուսումնասիրություններ՝
Սեբաստացին կատարում էր հայ ժողովրդի պատմության ուսումնասիրություն և գրել է աշխատություններ, որոնք ցույց են տալիս ազգային ինքնության կարևորությունը։
Բազմալեզու աշխատություններ՝
Մխիթար Սեբաստացին ոչ միայն աշխատել է հայերենով, այլև ուսումնասիրել է լատիներեն, իտալերեն, հունարեն և այլ լեզուներ՝ դրանք ներդաշնակելով հայ մշակույթի հետ։ Նա ստեղծել է բազմալեզու բառարաններ՝ նպաստելով հայ ժողովրդի ինտելեկտուալ կապերին այլ ազգերի հետ։
- Մշակութային զարթոնք՝
Մխիթարյան միաբանության միջոցով նա կարևոր դեր է ունեցել հայ մշակույթի վերածննդի գործում, հատկապես եվրոպական մշակույթների հետ համադրման հարցում։
- «Ատենարանի» բանաստեղծությունները
Մխիթար Սեբաստացին գրել է նաև բանաստեղծություններ, որոնց մեջ ակնարկվում են տարբեր սոցիալական, կրոնական ու գիտական թեմաներ։
- «Դասարան» (տակավին «Կարեւոր դասեր»)
Սա մի աշխատություն է, որի մեջ անդրադառնում է հասարակական խնդիրներին և քրիստոնեական մորալներին։
- Գիտական ու կրոնական գրականություն
Մխիթար Սեբաստացին բազմաթիվ գրքեր է գրել կրոնական թեմաների շուրջ՝ հայ Եկեղեցու պատմությունը, Աստվածաբանություն և այլ ոլորտներ։ Նա նաև կատարել է բազմաթիվ թարգմանություններ՝ հայերենով ներկայացնելով տարբեր հունական, լատինական և այլ լեզվաբառագրական ու աստվածաբառական երկեր։ Մխիթար Սեբաստացին նաեւ ստեղծել է հայ-հունարենի բառարանը, որը ունի մեծ արժեք լեզվաբառարանական առումով։
Մխիթար Սեբաստացին մեծ ազդեցություն ունեցավ հայ գրականության ու գիտության զարգացման վրա, իսկ նրա ստեղծագործությունները շարունակում են մեծ արժեք ունենալ հայ մշակույթի պատմության մեջ:
Մխիթար Սեբաստացու գործունեությունը հայ ժողովրդի համար ունի մեծ պատմական և մշակութային արժեք՝ հիմք դնելով հայ գիտության, կրթության և մշակույթի զարգացող ուղուն։
Վարազդատ Մահամ 