Կարդա՛ ,,Աղավնու վանքը,, բալլադը: Համացանից պարզի՛ր՝ ինչ է բալլադը:

Աղավնու վանքը Հովհաննես Թումանյանի բալլադներից է, որը հիմնված է ազգային ավանդության վրա։ Այն պատմում է Լենկթեմուրի արշավանքի ժամանակ հայ ժողովրդի փրկության մասին՝ Օհան վանահոր աղոթքների միջոցով։

Բալլադը քնարա-վիպերգական բանաստեղծություն է, որտեղ ավանդական, պատմական կամ այլ թեմայով սյուժեն զարգանում է հեղինակի հույզերի և խոհերի հետ միասին։ Միջնադարյան Եվրոպայում բալլադները երգի և պարի ուղեկցությամբ կատարվող քնարական բանաստեղծություններ էին՝ հատուկ տաղաչափական կառուցվածքով։ Ժամանակի ընթացքում բալլադի բովանդակությունն ու ձևը փոփոխվել են, սակայն հիմնականում պահպանել են սուր դրամատիկ սյուժեն, գործողության արագ զարգացումը և քնարական հուզականությունը։

Հետազոտական աշխատանք. հայկական որ վանքների կամ եկեղեցիների մասին է այս ավանդույթը: 

Խասքը գնում էր Հայրավանքի ավանդույթի մասին:
Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր: 

Հետազոտական աշխատանքում օգտագործված բառերից անհասկանալի են հետևյալները.

1. Խասք — սա հավանական է, որ որևէ տեղանվանում կամ բառ է, որ կապված է պատմական ավանդույթի կամ ծիսակարգի հետ։ Այն հնարավոր է, որ ի՞նչպես մեկնաբանություն ունենալու համար բերված լինի, բայց պետք է կոնտեքստից կախված բացատրվի։
2. Հայրավանք — այս վանքը վերաբերում է եկեղեցու կամ կրոնական վայրի ավանդական տիպին։ Նշված բառը ենթադրում է կոնկրետ հայկական վանք կամ եկեղեցի։

Ավանդույթը կարող է կապված լինել միջնադարյան դրվագներին, որոնք ակնարկում են ազգային հոգևոր կամ ծիսական վանքերի մասին տեղեկություններ։

Բալլադում պատմական կերպարներ կա՞ն: 

Այո, Աղավնու վանքը բալլադում պատմական կերպարներ կան։ Բալլադում պատկերված է Լենկթեմուրը՝ մի կերպար, ով իրական պատմության մեջ է եղել և հայտնի է որպես ավարառու և զորավարը, ով խոշոր ռազմական արշավանքներ է իրականացրել։ Բալլադը կառուցված է նրա ներգրավվածությամբ, որտեղ նա գալիս է հայկական տարածքներ՝ հայ ժողովրդի համար մեծ սպառնալիք ներկայացնելով։

Բացի նրանից, բալլադում առկա են նաև հայ ժողովրդի հոգևոր առաջնորդները, մասնավորապես՝ Օհան վանահայրը, ով հոգևոր ուժով ու աղոթքով փորձում է պաշտպանել հայ ժողովրդի վանքերը և բնակավայրերը։

1. Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւժխտական: Ուշադրություն դարձրո՛ւ ընդգծվածդերանուններին և մակբայներին:

Բոլոր մարդիկ վազում էին հոսանքի ուղղությամբ: 
Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ եննկատվում:
 Լիովին հնարավոր է ուրիշ վայրերում էլ կիրառելնման միջոցառումներ:
Քամին դեռ փչում էր:
Ինչ-որ մեկը լուսամուտներին թուղթ էր կպցրել:
Պատերազմը քայքայել էր ամբողջտնտեսությունը:
Այստեղ տարվա բոլոր տեղումները լինում ենմիայն գարնանը:

Ահա նախադասությունների ժխտական տարբերակները.

1. Ոչ մի մարդ չէր վազում հոսանքի ուղղությամբ:
2. Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ չեն նկատվում:
3. Լիովին անհնարին է ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:
4. Քամին այլևս չէր փչում:
5. Ոչ ոք լուսամուտներին թուղթ չէր կպցրել:
6. Պատերազմը չէր քայքայել ամբողջ տնտեսությունը:
7. Այստեղ տարվա ոչ մի տեղում չի լինում միայն գարնանը:

2. Տրված նախադասությունները դարձրո´ւհաստատական: Ուշադրությո´ւն դարձրուժխտական դերանուններին հ մակբայներին:

Ոչ մի հնար նրան չէր օգնի կրճատելուժամանակը:
Ոչ մի առագաստանավ քամուն հակառակշարժվել չի կարող:
 Ոչ ոք զբոսնելու ցանկություն չուներ:
Իբր միջատներին թունավորող այդ դեղըբոլորովին վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակների:
Այդ փաստարկներն ամենևին չհամոզեցինմարդկանց:
Ոչ մեկը հիացած չէր այդ փոշով:
Վաղուց ոչինչ չենք լսել այդ մասին:

Ահա նախադասությունների հաստատական տարբերակները.

1. Ցանկացած հնարք նրան կօգներ կրճատելու ժամանակը:
2. Յուրաքանչյուր առագաստանավ քամուն հակառակ շարժվել կարող է:
3. Բոլորը զբոսնելու ցանկություն ունեին:
4. Այդ միջատասպան դեղը հաստատ վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակներին:
5. Այդ փաստարկներն ամբողջությամբ համոզեցին մարդկանց:
6. Բոլորը հիացած էին այդ փոշով:
7. Վաղուց ինչ-որ բան լսել ենք այդ մասին:

Կապ 1. Դուրս գրի՛ր կապերը: Հարյուր իննսուներեք, թե, դու, անշուշտ, դանդաղ, վրա, թութակ, բոլորը, վա՜յ, մասին, հավանաբար,

մտերմանալ, հովիվ, որպեսզի, արագ, երրորդ, կացին, ա՜խ, դեղին, ընկերանալ, երկար, կրկնել, է՜, բացի, որովհետև, հնգական:

Կապերը այս բառերի շարքում են՝

• թե (դավադրական կամ համեմատական կապ)
• դու (դերանվան ձև, բայց կարող է կապի դեր ունենալ որոշ դեպքերում)
• վրա (կախյալ կապ)
• մասին (կախյալ կապ)
• բացի (բացառական կապ)
• որովհետև (պատճառական կապ)
• որպեսզի (նպատակային կապ)

2. Ընդգծի՛ր կապերը: Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության: Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր: Օրինակ՝ սեղանի վրա-սեղանին Չեն հոլովում, նախադասության անդամ չեն դառնում:

Կապերը նախադասություններում ընդգծված են.

1. Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության:
2. Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Առաջին նախադասության «համար» կապը ցույց է տալիս նպատակային հարաբերություն:

Երկրորդ նախադասության վրա և մեջ կապերը ցույց են տալիս տեղի հարաբերություն, իսկ իսկ կապը՝ հակադրական կապ է:

3.Ընդգծված բառերը որտե՞ղ են գործածվել որպես կապ, որտե՞ղ` որպես այլ խոսքի մասեր (կապերն ընդգծի՛ր):

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին:
 Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել:
Սեղանի վրա  թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար:
Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ:

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին: մասին այստեղ կապ է (կախյալ կապ, ցույց է տալիս վերաբերյալություն):Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել: առաջ այստեղ կապ է (ժամանակային հարաբերություն ցույց տվող):Սեղանի վրա թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար: վրա և մեջ այստեղ կապեր են (տեղի հարաբերություն ցույց տվող):Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ: Այստեղ կապ չկա, որ բառը ստորադասող կապ է, բայց ընդգծված չէ, իսկ բոլորովինը մակբայ է:

4. Տրված նախադասությունների մեջ ընդգծի՛ր կապերը, նշի՛ր տեսակը: Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ: Ամպի տակից ջուր է գալիս… Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ:

Կապերն ընդգծված են, նշված է դրանց տեսակը.

1. Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ: տակ (տեղի կապ)
2. Ամպի տակից ջուր է գալիս… տակից (տեղի կապ)
3. Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ: Առանց (պայմանական կապ)

5. Ուղղի՛ր սխալները: Նվագում է դաշնամուրի վրա: Այդ որոշման հետ բոլորը ծանոթացան: Կանգնել է մայթի վրա: Ինձ մոտ ոչ մի նորություն չկա:

Ահա ուղղված տարբերակները.

1. Նվագում է դաշնամուրով: (Գործի հոլովն ավելի ճիշտ է, քանի որ վրա կապը այստեղ ավելորդ է)
2. Այդ որոշմանը բոլորը ծանոթացան: (Բացառում ենք հետ կապը, քանի որ ծանոթանալ բայը կառավում է տրական հոլով)
3. Կանգնել է մայթին: (Տեղի նշանակման դեպքում վրա կապն ավելորդ է, կարելի է ուղղակի տրական հոլովով գրել)
4. Ինձ մոտ նորություն չկա: (Առանց ոչ մի, քանի որ ժխտումը արդեն կա «չկա» բայի մեջ)

6. Գրի՛ր տրված կապերի կազմությունը՝ դեպի, առ, դեմ, ի հաշիվ, նախքան, ընդդեմ, մեջ, մոտ, ըստ, նկատմամբ:
Պարզ
բարդ

Պարզ կապեր – բաղկացած են մեկ բառից.

• առ
• դեմ
• մեջ
• մոտ
• ըստ

Բարդ կապեր – կազմված են երկու կամ ավելի բառերից.

• դեպի
• ի հաշիվ
• նախքան
• ընդդեմ
• նկատմամբ

7. Կետադրի՛ր նախադասությունները, ուշադրություն դարձրո՛ւ կապերի կետադրությանը:
Բացի Կարենից բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը:
Իբրև ճանաչված վիրաբույժ Սուրենի քեռին մրցակից չուներ:
Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները որպես անդավաճան եղբայրներ:
Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ իր սրտի ուզածի համաձայն:

Ահա նախադասությունները ճիշտ կետադրությամբ.

1. Բացի Կարենից, բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը։ (Բացառական կապի դեպքում ենթակայի հետ դրվում է ստորակետ)
2. Իբրև ճանաչված վիրաբույժ, Սուրենի քեռին մրցակից չուներ։ (Իբրև կապի դեպքում ենթակայի հետ դրվում է ստորակետ)
3. Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները, որպես անդավաճան եղբայրներ։ (Որպես) կապի դեպքում անհրաժեշտ է ստորակետ)
4. Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ, իր սրտի ուզածի համաձայն։(Վերջին հանգամանքը առանձնացվում է ստորակետով)

Լուծեք անհավասարումը․

ա) x + 4 > 5x

x-5x<-4

x<1

(-∞;1)

բ) x — 2 < 3x

4x>2

x>-1

(-1;+∞)

գ) 2 + 1 < x

x<3

(-∞;3)

դ) 7x — 13 >9x

7x-9x<13

-2x<13

2x<-13

x<6.5

(-∞;6.5)

ե) 2x — x — 1 < 2

x<3

(-∞;3)

զ) 5x — 2x — 8x + x — 12x > 7 — 2x

-14x>7

x<-0.5

(-∞;-0.5)

է) 3 < 7x — 5 — 4x

-3x<-8

x>8/3

(8/3;+∞)

ը) 8 — 9x > x — 3 — 3x + 4x +15

-11x>4

x<4/-11

(-∞;4/-11)

թ) x — 2 < x

(-∞;+∞)

ժ) 6 — 3x > 1 — 3x

(-∞;+∞)

ի) x + 5 > x

(-∞;+∞)

լ) 12 + 4x < 3 — x + 5x

լուծում չկա

խ) x + 2 < x

2x<2

x>-2

(-2;+∞)

ծ) x — 5 > x

2x>5

x>5/2

(-5/2;+∞)

կ) 4 — 8x < — 8x + 4

լուծում չունի
հ) x — 3 + 2x < 4 + 3x — 1