Վարազդատ Մահամ

Կապ 1. Դուրս գրի՛ր կապերը: Հարյուր իննսուներեք, թե, դու, անշուշտ, դանդաղ, վրա, թութակ, բոլորը, վա՜յ, մասին, հավանաբար,

մտերմանալ, հովիվ, որպեսզի, արագ, երրորդ, կացին, ա՜խ, դեղին, ընկերանալ, երկար, կրկնել, է՜, բացի, որովհետև, հնգական:

Կապերը այս բառերի շարքում են՝

• թե (դավադրական կամ համեմատական կապ)
• դու (դերանվան ձև, բայց կարող է կապի դեր ունենալ որոշ դեպքերում)
• վրա (կախյալ կապ)
• մասին (կախյալ կապ)
• բացի (բացառական կապ)
• որովհետև (պատճառական կապ)
• որպեսզի (նպատակային կապ)

2. Ընդգծի՛ր կապերը: Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության: Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր: Օրինակ՝ սեղանի վրա-սեղանին Չեն հոլովում, նախադասության անդամ չեն դառնում:

Կապերը նախադասություններում ընդգծված են.

1. Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության:
2. Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Առաջին նախադասության «համար» կապը ցույց է տալիս նպատակային հարաբերություն:

Երկրորդ նախադասության վրա և մեջ կապերը ցույց են տալիս տեղի հարաբերություն, իսկ իսկ կապը՝ հակադրական կապ է:

3.Ընդգծված բառերը որտե՞ղ են գործածվել որպես կապ, որտե՞ղ` որպես այլ խոսքի մասեր (կապերն ընդգծի՛ր):

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին:
 Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել:
Սեղանի վրա  թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար:
Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ:

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին: մասին այստեղ կապ է (կախյալ կապ, ցույց է տալիս վերաբերյալություն):Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել: առաջ այստեղ կապ է (ժամանակային հարաբերություն ցույց տվող):Սեղանի վրա թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար: վրա և մեջ այստեղ կապեր են (տեղի հարաբերություն ցույց տվող):Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ: Այստեղ կապ չկա, որ բառը ստորադասող կապ է, բայց ընդգծված չէ, իսկ բոլորովինը մակբայ է:

4. Տրված նախադասությունների մեջ ընդգծի՛ր կապերը, նշի՛ր տեսակը: Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ: Ամպի տակից ջուր է գալիս… Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ:

Կապերն ընդգծված են, նշված է դրանց տեսակը.

1. Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ: տակ (տեղի կապ)
2. Ամպի տակից ջուր է գալիս… տակից (տեղի կապ)
3. Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ: Առանց (պայմանական կապ)

5. Ուղղի՛ր սխալները: Նվագում է դաշնամուրի վրա: Այդ որոշման հետ բոլորը ծանոթացան: Կանգնել է մայթի վրա: Ինձ մոտ ոչ մի նորություն չկա:

Ահա ուղղված տարբերակները.

1. Նվագում է դաշնամուրով: (Գործի հոլովն ավելի ճիշտ է, քանի որ վրա կապը այստեղ ավելորդ է)
2. Այդ որոշմանը բոլորը ծանոթացան: (Բացառում ենք հետ կապը, քանի որ ծանոթանալ բայը կառավում է տրական հոլով)
3. Կանգնել է մայթին: (Տեղի նշանակման դեպքում վրա կապն ավելորդ է, կարելի է ուղղակի տրական հոլովով գրել)
4. Ինձ մոտ նորություն չկա: (Առանց ոչ մի, քանի որ ժխտումը արդեն կա «չկա» բայի մեջ)

6. Գրի՛ր տրված կապերի կազմությունը՝ դեպի, առ, դեմ, ի հաշիվ, նախքան, ընդդեմ, մեջ, մոտ, ըստ, նկատմամբ:
Պարզ
բարդ

Պարզ կապեր – բաղկացած են մեկ բառից.

• առ
• դեմ
• մեջ
• մոտ
• ըստ

Բարդ կապեր – կազմված են երկու կամ ավելի բառերից.

• դեպի
• ի հաշիվ
• նախքան
• ընդդեմ
• նկատմամբ

7. Կետադրի՛ր նախադասությունները, ուշադրություն դարձրո՛ւ կապերի կետադրությանը:
Բացի Կարենից բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը:
Իբրև ճանաչված վիրաբույժ Սուրենի քեռին մրցակից չուներ:
Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները որպես անդավաճան եղբայրներ:
Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ իր սրտի ուզածի համաձայն:

Ահա նախադասությունները ճիշտ կետադրությամբ.

1. Բացի Կարենից, բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը։ (Բացառական կապի դեպքում ենթակայի հետ դրվում է ստորակետ)
2. Իբրև ճանաչված վիրաբույժ, Սուրենի քեռին մրցակից չուներ։ (Իբրև կապի դեպքում ենթակայի հետ դրվում է ստորակետ)
3. Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները, որպես անդավաճան եղբայրներ։ (Որպես) կապի դեպքում անհրաժեշտ է ստորակետ)
4. Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ, իր սրտի ուզածի համաձայն։(Վերջին հանգամանքը առանձնացվում է ստորակետով)