1.       Փակագծերում տրված տարբերակներից ընտրե՛ք ճիշտը։

Ես ձեզ /բազմիցս, բազմիցս անգամ/ զգուշացրել եմ։

Ռուսերեն այնքան գիտի, որ /հազվագյուտ, հազվադեպ / է օգտվում բառարանից։

Կարծում եմ՝ պետք է /միաժամանակ, միառժամանակ/ սպասել մինչև կճշտվեն որոշ հանգամանքներ։

Ես ձեր կարծիքը /ամբողջովին, բոլորովին/ ընդունում եմ և պատրաստեմ պաշտպանելու այն։

Տնօերենը / խստիվ, խստիվ կերպով/ արգելել է դասերի հաշվին այլ գործով զբաղվելը։

Բոլորը / հոտնկաց, հոտնկայս/ ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։

Մրցույթի արդյունքները /առայժմ, առայժմս/ չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։

Մեր փողոցի նոր գետնանցումը /արդեն, այլևս/ գործում է։

• Հիմնականում, ամբողջովին, եռակի

Ձևի մակբայներ (ընդգծված)

• Դանդաղ, փոքրիշատե, ուշիուշով

Ժամանակի մակբայներ (ընդգծված)

• Ուշ, ապա, այլևս

Մակբայների ընդգծում

Այդ հանկարծակի հանդիպումը մեզ շատ շփոթեցրեց։

Կարճ ժամանակում երիտասարդի կյանքում անսպասելիորեն տեղի ունեցավ փոփոխություն։

Սպարապետի ազնվորեն հպարտ հայացքը վկայում էր նրա մեծ հոգու մասին։

Հոգևորական ասելով երկար շորեր են հասկանում ու երկար միրուք։ Եվ եթե նա Ավետարանը փչացնի —ոչինչ, բայց եթե միրուքը խուզի, անշուշտ մեծ իրարանցում կձգի հավատացյալների մեջ։ Քրիստոնեություն ասելով մկրտություն, պատարագ, պսակի ու թաղման, տնօրհնեքի ու գերեզմանօրհնեքի և այլ արտաքին ծեսեր ու արարողություններ են հասկանում։

Դուրս բեր կարևոր միտք արտահայտող տողեր, հատվածներ և գրավոր մեկնաբանիր։ 

Ամեն երևույթ ունի իր արտաքին կերպարանքը—ձևը և ներքին իմաստը– հոգին։ Ապրողը, գեղեցիկը, կատարյալը դրանց ներդաշնակությունն է, բայց էդ ներդաշնակությունը, դժբախտաբար, շատ է դժար, և մարդիկ սովորաբար վազում են հեշտին, իսկ հեշտը ձևն է։»

• Այս տողերում Թումանյանը ներկայացնում է մարդու բնական հակումը հեշտ լուծումների նկատմամբ։ Նա շեշտում է, որ իրական արժեքն ու կատարելությունը ձեռք են բերվում միայն ձևի և բովանդակության ներդաշնակությամբ, բայց մարդիկ հաճախ բավարարվում են միայն արտաքինով՝ անտեսելով խորքային իմաստը։

Այսօր` 12.02.2025թ, Մայր դպրոցի բուժկետում չափեցի քաշս և հասակս։

Քաշ 68

Հասակ 1.70

Իմ անձնական բժշկական քարտից դուրս բերեցի 2024թ. չափման արդյունքները։

2024թ.

Քաշ`

Հասակ`

Մեկ տարվա ընթացքում քաշս ավելացել է , հասակս

Օգտագործելով բանաձևը չափում եմ քաշ/հասակ գործակիցը (BMI)

BMI=

Չափման արդյունքում ավելորդ քաշ

https://www.calculator.net/bmi-calculator.html

Չնայած, որ ժամանակակից աշխարհում կան մարմնի նորմալ զանգվածը և համաչափությունը բնութագրող բազմաթիվ ստանդարտներ, այնուամենայնիվ, յուրաքանչյուր կոնկրետ մարդու համար մարմնի «իդեալական» զանգվածի հաշվարկը հեշտ խնդիր չէ: Իսկ դա այն պատճառով, որ այդ ցուցանիշը կախված է մի քանի գործոններից, ներառյալ մարդու հասակը, տարիքը, սեռը, մարմնակազմությունը, ոսկրային զանգվածի խտությունը և այլ գործոններ։

🎯Այժմ, ողջ աշխարհում, մարմնի զանգվածի գնահատման հիմնական և առավել շատ կիրառվող ու պրակտիկ ցուցանիշը համարվում է Մարմնի զանգվածի ինդեքսը (BMI)։

❗️BMI-ն որոշվում է հետևյալ բանաձևով՝.

❗️BMI= կգ/մ² ՝

մարմնի զանգվածը (կգ) / բաժանել հասակի քառակուսուն (մ²):

Մարմնի զանգվածի ինդեքսի ցուցանիշը բազմաթիվ երկրերի համար հետևյալն է՝ 👇.

👉18,5-24.9 – նորմա

👉25-29.9- ավելորդ քաշ

👉30-34.9 – ճարպակալում

👉35-39.9 – խիստ ճարպակալում

👉40 և ավել – ծանր կամ պաթոլոգիական ճարպակալում

1. Բնութագրեք Վրաստանի աշխարհագրական դիրքը:
2. Վրաստանի զարգացման հիմնական նախադրյալները կապված են նրա բնական ռեսուրսների, տնտեսական և էներգետիկ հնարավորությունների, զբոսաշրջության, տրանսպորտային ենթակառուցվածքների և քաղաքական ուղղվածության հետ։ Այս գործոնները նպաստում են երկրի առաջընթացին և միջազգային տնտեսական համակարգում նրա դերի ամրապնդմանը։
3. Վրաստանը գտնվում է Արևելյան Եվրոպայի և Արևմտյան Ասիայի սահմանագլխին՝ Հարավային Կովկասում։ Այն սահմանակից է հյուսիսից Ռուսաստանին, արևելքից Ադրբեջանին, հարավից Հայաստանին և Թուրքիային, իսկ արևմուտքում ողողվում է Սև ծովի ջրերով։
4. Վրաստանի աշխարհագրական դիրքի հիմնական առանձնահատկությունները
5. Կոորդինատներ – Վրաստանը գտնվում է մոտավորապես 41°-47° հյուսիսային լայնության և 40°-47° արևելյան երկայնության միջև։
6. Ռելիեֆ – Երկիրը մեծամասամբ լեռնային է, քանի որ գտնվում է Մեծ Կովկասի հարավային լանջերին և Փոքր Կովկասի հյուսիսային մասում։
7. Կլիմա – Վրաստանի կլիման բազմազան է. արևմուտքում՝ Սև ծովի ափին, այն խոնավ մերձարևադարձային է, մինչդեռ ներքին շրջաններում՝ կիսաչոր կամ բարեխառն։
8. Ջրային ռեսուրսներ – Երկրի կարևորագույն գետերից են Կուրն ու Ռիոնին, որոնք կարևոր դեր ունեն գյուղատնտեսության և էներգետիկայի համար։
9. Վրաստանի աշխարհագրական դիրքը մեծապես նպաստել է նրա պատմական ու մշակութային զարգացմանը, դարձնելով այն Կովկասի կարևորագույն տարանցիկ ուղիներից մեկը։
10. Ի՞նչ դեր ունի Վրաստանը հվ-արմ Ասիայում:
11. Վրաստանը Հարավային Կովկասի և ընդհանրապես հարավարևմտյան Ասիայի (Հվ-Արմ Ասիայի) տարածաշրջանում կարևոր ռազմավարական, տնտեսական և մշակութային դեր է խաղում։
12. Վրաստանի դերը Հարավարևմտյան Ասիայում
13. 1. Տրանսպորտային և լոգիստիկ հանգույց
14. Վրաստանը կամրջում է Եվրոպան և Ասիան՝ դառնալով տարանցիկ ուղի դեպի Սև ծով, Միջին Ասիա և Մերձավոր Արևելք։
15. Այն կարևոր մասն է կազմում Չինաստան-Եվրոպա «Մետաքսի ճանապարհ» տնտեսական միջանցքի։
16. Նավահանգիստներ (Փոթի, Բաթում) և երկաթուղային կապեր (Բաքու-Թբիլիսի-Կարս) ապահովում են բեռնափոխադրումների հոսքը։
17. 2. Էներգետիկ կենտրոն
18. Վրաստանը կարևոր էներգետիկ միջանցք է Կասպից ծովի նավթի և գազի Եվրոպա մատակարարման համար։
19. Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղը և Բաքու-Թբիլիսի-Էրզրում գազատարն ունեն ռազմավարական նշանակություն։
20. 3. Քաղաքական ու աշխարհաքաղաքական նշանակություն
21. Վրաստանը Արևմուտքի և ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցող երկիր է՝ հակակշիռ ստեղծելով Ռուսաստանի ազդեցությանը։
22. Այն կարևոր դեր է խաղում Կովկասի կայունության և տարածաշրջանային անվտանգության ապահովման հարցում։
23. 4. Տնտեսական կապերի խաչմերուկ
24. Վրաստանն ազատ առևտրի համաձայնագրեր ունի ինչպես ԵՄ-ի, այնպես էլ Չինաստանի և ԱՊՀ-ի հետ։
25. Տուրիզմի կենտրոն – Բնության, մշակութային ժառանգության և առողջարանային վայրերի շնորհիվ Վրաստանը գրավում է միլիոնավոր զբոսաշրջիկների։
26. Եզրակացություն
27. Վրաստանը Հարավարևմտյան Ասիայում ծառայում է որպես տրանսպորտային, էներգետիկ և տնտեսական հանգույց, միաժամանակ ունենալով քաղաքական ռազմավարական կարևորություն՝ Եվրոպայի, Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Մերձավոր Արևելքի միջև։
28. Որո՞նք են Վաստանի զարգացման նախադրյալները:
29. Վրաստանի զարգացման նախադրյալները պայմանավորված են նրա աշխարհագրական դիրքով, բնական պաշարներով, տնտեսական ներուժով, քաղաքական ուղղվածությամբ և ժողովրդագրական գործոններով։
30. Վրաստանի զարգացման հիմնական նախադրյալները
31. 1. Տնտեսական և լոգիստիկ հնարավորություններ
32. Տրանսպորտային հանգույց – Վրաստանը կամրջում է Եվրոպան և Ասիան, ապահովելով տարանցիկ ուղիներ նավթի, գազի և առևտրային բեռների համար։
33. Նավահանգիստներ – Սև ծովի Բաթումի, Փոթի և Անակլիա նավահանգիստները հնարավորություն են տալիս մասնակցել միջազգային առևտրին։
34. Երկաթուղային և ճանապարհային ենթակառուցվածքներ – Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին, ինչպես նաև Վրաստանի զարգացող ավտոմոբիլային ճանապարհները խթանում են տնտեսությունը։
35. 2. Էներգետիկ ներուժ
36. Հիդրոէներգետիկա – Վրաստանը հարուստ է լեռնային գետերով, ինչը թույլ է տալիս զարգացնել հիդրոէներգետիկան և վերականգնվող էներգիան։
37. Էներգետիկ տարանցում – Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան նավթամուղը և Բաքու-Թբիլիսի-Էրզրում գազատարը մեծացնում են Վրաստանի ռազմավարական կարևորությունը Եվրոպայի համար։
38. 3. Զբոսաշրջության զարգացում
39. Վրաստանը հայտնի է իր բնական բազմազանությամբ (ծով, լեռներ, գետեր, առողջարանային գոտիներ) և մշակութային ժառանգությամբ (Հին Թբիլիսի, Մցխեթա, Սվանեթի, Ուփլիսցիխե և այլն)։
40. Գինեգործություն – Վրաստանը համարվում է գինեգործության բնօրրաններից մեկը, ինչը նպաստում է գյուղատնտեսության և զբոսաշրջության զարգացմանը։
41. 4. Գյուղատնտեսական ներուժ
42. Բարենպաստ կլիման թույլ է տալիս զարգացնել գինեգործությունը, թեյի արտադրությունը, ցիտրուսային մշակաբույսերը, բանջարաբոստանային արտադրանքը։
43. Արդիական գյուղատնտեսական տեխնոլոգիաների ներդրումը կարող է մեծացնել արտադրողականությունը։
44. 5. Քաղաքական և տնտեսական բարեփոխումներ
45. ԵՄ-ի և ՆԱՏՕ-ի հետ հարաբերություններ – Վրաստանը ձգտում է ինտեգրվել եվրոպական կառույցներին, ինչը խթանում է օտարերկրյա ներդրումները։
46. Ազատ շուկայական տնտեսություն – Բարեփոխումների շնորհիվ Վրաստանը դարձել է տարածաշրջանում ներդրումային գրավիչ երկիր։
47. Եզրակացություն
49. Գնահատեք հայ-վրացական հարաբերությունները, ի՞նչ ազդեցություն կարող են ունենալ ՀՀ-ի համար, ի՞նչ ուղղությամբ պետք է զարգանան այդ հարաբերությունները:

Հայ-վրացական հարաբերությունները պատմականորեն ունեցել են ինչպես բարիդրացիական, այնպես էլ բարդ փուլեր, սակայն ընդհանուր առմամբ հիմնված են փոխադարձ շահերի, տարածաշրջանային կայունության ապահովման և տնտեսական համագործակցության վրա։

---

Հայ-վրացական հարաբերությունների գնահատում

1. Պատմական և քաղաքական կապեր

• Հայաստանը և Վրաստանը հարևան ու պատմականորեն միմյանց հետ սերտորեն կապված երկրներ են՝ ունենալով ընդհանուր մշակութային և քաղաքակրթական շերտեր։
• Չնայած առանձին տարաձայնություններին (օրինակ՝ Ջավախքի հարցը կամ Վրաստանի քաղաքականությունը Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ), երկկողմ հարաբերությունները հիմնականում կայուն են։
• Վրաստանը Հայաստանի համար կարևոր ռազմավարական գործընկեր է, քանի որ երկուսն էլ շահագրգռված են տարածաշրջանային խաղաղության մեջ։

2. Տնտեսական համագործակցություն

• Տրանսպորտ և լոգիստիկա – Հայաստանը Վրաստանի միջոցով է կապվում արտաքին աշխարհին, քանի որ չունի ելք դեպի ծով։ Վրաստանի Փոթի և Բաթումի նավահանգիստները Հայաստանի արտաքին առևտրի կարևոր միջանցքներն են։
• Էներգետիկ համագործակցություն – Հայաստան-Վրաստան էլեկտրահաղորդման գծերը մեծացնում են էներգետիկ անվտանգության մակարդակը։
• Ազատ առևտրի համաձայնագրեր – Վրաստանն ունի ազատ առևտրի պայմանագրեր ԵՄ-ի հետ, ինչը Հայաստանի տնտեսության համար կարող է նոր հնարավորություններ բացել։

3. Անվտանգության և աշխարհաքաղաքական գործոններ

• Վրաստանը ձգտում է դեպի ՆԱՏՕ և ԵՄ, մինչդեռ Հայաստանը ՀԱՊԿ-ի և ԵԱՏՄ-ի անդամ է, ինչը որոշակի աշխարհաքաղաքական տարբերություններ է առաջացնում։
• Սակայն երկու երկրներին միավորում է այն հանգամանքը, որ երկուսն էլ տարածաշրջանում որոշակի հակակշիռ են ստեղծում՝ Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Ադրբեջանի ազդեցությունների նկատմամբ։
• Տարածաշրջանային կայունության հարցում երկկողմ համագործակցությունը կարող է կարևոր դեր ունենալ։

---

Հայ-վրացական հարաբերությունների ազդեցությունը Հայաստանի վրա

1. Տնտեսական կախվածություն – Վրաստանի տարածքով անցնող առևտրային ուղիները կենսական նշանակություն ունեն Հայաստանի տնտեսության համար, հատկապես Իրանի և Եվրոպայի հետ առևտրում։
2. Անվտանգության և քաղաքական գործոն – Հայաստանի համար կարևոր է, որ Վրաստանը պահպանի չեզոք դիրք տարածաշրջանային հակամարտությունների հարցում։
3. Զարգացող էներգետիկ կապեր – Հայաստանի էներգետիկ անվտանգությունը կարող է բարելավվել Վրաստանի հետ համատեղ ծրագրերի շնորհիվ։

---

Որո՞նք պետք է լինեն հայ-վրացական հարաբերությունների զարգացման ուղղությունները

1. Տնտեսական համագործակցության խորացում

• Հայաստանը կարող է օգտվել Վրաստանի ազատ առևտրի հնարավորություններից ԵՄ-ի հետ։
• Պետք է զարգացնել երկաթուղային և ավտոմոբիլային կապերը, ինչպես նաև ընդլայնել համագործակցությունը տրանսպորտային միջանցքների հարցում։

2. Էներգետիկ և ենթակառուցվածքային ծրագրեր

• Կարևոր է խորացնել Հայաստանի և Վրաստանի միջև էներգետիկ փոխկապակցվածությունը, որպեսզի նվազեցվի կախվածությունը այլ երկրներից։

3. Տարածաշրջանային կայունության ամրապնդում

• Պետք է ապահովել, որ Վրաստանը հավասարակշռված քաղաքականություն վարի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև՝ խուսափելով հակահայկական դիրքորոշումներից։
• Ակտիվ երկխոսություն պետք է վարվի Ջավախքում բնակվող հայ համայնքի իրավունքների պահպանման և զարգացման վերաբերյալ։

4. Մշակութային և կրթական կապերի զարգացում

• Հայ-վրացական մշակութային և կրթական փոխանակումները կարող են նպաստել երկկողմ կապերի ամրապնդմանը։
• Կարևոր է խթանել հայ համայնքի ինտեգրումը Վրաստանի հասարակությանը՝ միաժամանակ պահպանելով ազգային ինքնությունը։

---

Եզրակացություն

Հայ-վրացական հարաբերությունները Հայաստանի համար կենսական նշանակություն ունեն, հատկապես՝ տնտեսական, տրանսպորտային և էներգետիկ ոլորտներում։ Այդ կապերը պետք է զարգացնել երկուստեք շահեկան ծրագրերով, խուսափելով հակասություններից և ապահովելով տարածաշրջանային կայունություն։

ա) 2x > 4
x∈(2;+∞)

բ) 7x < — 14 

x<-2
x∈(-∞:-2)

գ) — 5x < 100 

x>-20
x∈(-20;+∞)

դ) — 3x < 9 

x>-3
x∈(-3;+∞)

ե) — 2x > — 2

x<1
x∈(-∞:1)

զ) — 3x > — 6

x<2
x∈(-∞:2)

է) 3x < 2

x<2/3
x∈(-∞:2/3)

ը) — 2x < 11 

x>5,5
x∈(-∞:5,5)

թ) — 5x > 1

x<0,2
x∈(0,2:+∞)

ժ) — 17x > — 2

x<0,11
x∈(-∞:0,11)

ի) — 4x > — 2

x<0,5
x∈(-∞;0,5)

լ) 13x < 3

x<0,23
x∈(-∞;0,23)

2)Լուծեք անհավասարումը․

ա) x — 1 > 0

x>1
x∈(1;+∞)

բ) 3 + x > 0 

x>-3
x∈(-3;+∞)

գ) x + 5 < 0 

x>-5
x∈(-5;+∞)

դ) x + 0, 5 < 0

x<-0,5
x∈(-∞;-0,5)

ե) x — 1 1/3 < 0

x<1 1/3
x∈(-∞; 1 1/3)

զ) x — 6 < 6 

x<12
x∈(-∞; 12)

է) x + 7 > 7

x>0
x∈(0;+∞)

ը) 3 + x < — 6 

x<-9
x∈(-9;+∞)

թ) x — 2 > 0, 6

x<2,6
x∈(-∞;2,6)

ժ) x — 3, 5 < 4 

x<7,5
x∈(-∞;7,5)

ի) 7 + x > 0

x>-7
x∈(7;+∞)

լ) 4 + x > 2

x>-2
x∈(-2;+∞)

խ) x — 11 < — 7 

x<4
x∈(-∞:4)

ծ) x + 4 > 7

x<3
x∈(-∞:3)

կ) x — 2 > 0, 2

x>2,2
x∈(2,2;+∞)

հ) x + 10, 7 > 7, 9

x>-2,8
x∈(-2,8;+∞)

ձ) 2, 1 + x < 7

x< 4,9
x∈(-∞:4,9)

ղ) 5013 + x < 0 ,13

x< -5012,87
x∈(-∞:-5012,87)

• Ի՞նչ եք հասկանում հավասարություն ասելով:

Հասարակագիտական առումով հավասարություն ասելով՝ հասկանում են բոլոր մարդկանց միջև իրավական, սոցիալական, տնտեսական և քաղաքական հավասար հնարավորությունների ու վերաբերմունքի ապահովումը։

Հիմնական տեսակները ներառում են՝

1. Իրավական հավասարություն – օրենքի առջև բոլոր քաղաքացիների հավասարությունը՝ անկախ սեռից, ազգությունից, սոցիալական կարգավիճակից կամ այլ հատկանիշներից։
2. Սոցիալական հավասարություն – բոլոր մարդկանց հավասար մուտքը կրթության, առողջապահության, աշխատանքի և այլ սոցիալական բարիքների։
3. Տնտեսական հավասարություն – ռեսուրսների արդար բաշխումը և եկամուտների մեծ տարբերությունների նվազեցումը։
4. Քաղաքական հավասարություն – բոլոր քաղաքացիների հավասար մասնակցությունը քաղաքական գործընթացներին, օրինակ՝ ընտրական իրավունքը։

Այս հասկացությունն առնչվում է արդարության, մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության հիմնարար սկզբունքներին։
Ավելի կոնկրետ ո՞ր ոլորտն է Ձեզ հետաքրքրում։

• Հասարակագիտական առումով հավասարություն ասելով՝ հասկանում են բոլոր մարդկանց միջև իրավական, սոցիալական, տնտեսական և քաղաքական հավասար հնարավորությունների ու վերաբերմունքի ապահովումը։
  Հիմնական տեսակները ներառում են՝
  Իրավական հավասարություն – օրենքի առջև բոլոր քաղաքացիների հավասարությունը՝ անկախ սեռից, ազգությունից, սոցիալական կարգավիճակից կամ այլ հատկանիշներից։
  Սոցիալական հավասարություն – բոլոր մարդկանց հավասար մուտքը կրթության, առողջապահության, աշխատանքի և այլ սոցիալական բարիքների։
  Տնտեսական հավասարություն – ռեսուրսների արդար բաշխումը և եկամուտների մեծ տարբերությունների նվազեցումը։
  Քաղաքական հավասարություն – բոլոր քաղաքացիների հավասար մասնակցությունը քաղաքական գործընթացներին, օրինակ՝ ընտրական իրավունքը։
  Այս հասկացությունն առնչվում է արդարության, մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության հիմնարար սկզբունքներին։
  Ավելի կոնկրետ ո՞ր ոլորտն է Ձեզ հետաքրքրում։
• 
  Ի՞նչ եք հասկանում իրավահավասարություն ասելով:
• 
  Իրավահավասարություն հասարակագիտության մեջ նշանակում է, որ բոլոր մարդիկ օրենքի առջև հավասար են և պետք է ունենան նույն իրավունքներն ու պարտականությունները՝ անկախ իրենց սեռից, ազգային պատկանելությունից, կրոնական դավանանքից, սոցիալական վիճակից կամ այլ առանձնահատկություններից։
  Իրավահավասարության հիմնական սկզբունքները՝
  Օրենքի առջև հավասարություն – Բոլոր քաղաքացիները պետք է ունենան նույն իրավական կարգավիճակը և ենթարկվեն նույն օրենքներին։
  Հասանելիություն արդարադատությանը – Ամեն մարդ պետք է ունենա հավասար հնարավորություն իր իրավունքները պաշտպանելու դատարանում։
  Քաղաքացիական իրավունքներ – Բոլոր քաղաքացիները պետք է ունենան խոսքի, կարծիքի, դավանանքի, հավաքների ազատություն և անձնական սեփականության իրավունք։
  Քաղաքական իրավունքներ – Բոլորը պետք է ունենան ընտրելու և ընտրվելու հավասար իրավունք։
  Սոցիալական և տնտեսական հավասար հնարավորություններ – Բոլորին պետք է հասանելի լինեն կրթություն, առողջապահություն և աշխատելու իրավունք առանց խտրականության։
  Իրավահավասարությունը ժողովրդավարական հասարակության հիմքերից է և նպաստում է արդարության ու սոցիալական կայունության ձևավորմանը։
  Ձեզ հետաքրքրում է որևէ հատուկ ասպեկտ, օրինակ՝ իրավահավասարության կիրառումը կոնկրետ ոլորտում։
• Ի՞նչ է սոցիալական հավասարություն
• Բերեք օրինակներ:
• 
  Սոցիալական հավասարություն (Հասարակագիտություն)
  Սոցիալական հավասարությունը նշանակում է, որ բոլոր մարդիկ ունեն հավասար իրավունքներ, հնարավորություններ և մուտք դեպի հասարակական ռեսուրսներ՝ անկախ իրենց սոցիալական ծագումից, սեռից, եկամտի մակարդակից, ազգությունից կամ այլ առանձնահատկություններից։
  Օրինակներ սոցիալական հավասարության մասին
  Կրթական հավասարություն – Բոլոր երեխաները պետք է ունենան հավասար հնարավորություն որակյալ կրթություն ստանալու համար, անկախ իրենց ընտանիքի ֆինանսական վիճակից։
  Օրինակ: Պետության կողմից անվճար հանրային դպրոցների կամ կրթաթոշակների տրամադրումը անապահով ընտանիքներից եկող ուսանողներին։
  Առողջապահական հավասարություն – Բոլոր քաղաքացիները պետք է ունենան հավասար հասանելիություն բժշկական ծառայությունների։
  Օրինակ: Պետական առողջապահական ծրագրերը, որոնք ապահովում են անվճար կամ մատչելի բուժօգնություն բոլորի համար։
  Գենդերային հավասարություն – Կանայք և տղամարդիկ պետք է ունենան նույն իրավունքներն ու հնարավորությունները բոլոր ոլորտներում։
  Օրինակ: Տղամարդկանց և կանանց համար նույն աշխատանքի դիմաց հավասար աշխատավարձ սահմանելը։
  Սոցիալական ապահովության հավասարություն – Բոլոր մարդիկ պետք է ունենան սոցիալական աջակցություն՝ անկախ իրենց սոցիալական կարգավիճակից։
  Օրինակ: Անապահով ընտանիքների համար նպաստների տրամադրումը կամ թոշակառուների համար պետական աջակցությունը։
  Աշխատանքի հավասար հնարավորություն – Յուրաքանչյուր մարդ պետք է հնարավորություն ունենա աշխատանք գտնելու՝ առանց խտրականության։
  Օրինակ: Օրենքներ, որոնք արգելում են խտրականությունը աշխատանքի ընդունվելիս՝ ըստ սեռի, տարիքի կամ ազգային պատկանելության։
  Եզրակացություն
  Սոցիալական հավասարությունը նպաստում է արդար հասարակության ձևավորմանը, որտեղ յուրաքանչյուր քաղաքացի կարող է լիարժեք մասնակցել հասարակական կյանքին և զարգանալ՝ անկախ իր սոցիալական դիրքից։
  Ձեզ հետաքրքրում է որևէ կոնկրետ ոլորտի սոցիալական հավասարություն՝ կրթություն, առողջապահություն, աշխատաշուկա կամ որևէ այլ։

ԻՄ ԵՐԳԸ

Գանձեր ունեմ անտա՜կ, անծե՜ր,
Ես հարուստ եմ, ջա՜ն, ես հարուստ
Ծով բարություն, շընորհք ու սեր
Ճոխ պարգև եմ առել վերուստ։

5Անհուն հանքը իմ գանձերի,
Սիրտս է առատ, լեն ու ազատ.
Ինչքան էլ որ բաշխեմ ձըրի—
Սերն անվերջ է, բարին՝ անհատ։

Երկյուղ չունեմ, ահ չունեմ ես
10Գողից, չարից, չար փորձանքից,
Աշխարհքով մին՝ ահա էսպես
Շաղ եմ տալիս իմ բարձունքից։

Ես հարուստ եմ, ես բախտավոր
Իմ ծընընդյան պայծառ օրեն,
15Էլ աշխարհ չեմ գալու հո նոր,
Իր տրվածն եմ տալիս իրեն։

Այս բանաստեղծությունը Հովհաննես Թումանյանի ես հարուստ եմ ստեղծագործությունն է։ Այն արտահայտում է բանաստեղծի ներքին հոգևոր հարստությունը, որը չի չափվում նյութական արժեքներով, այլ՝ սիրով, բարությամբ և մեծահոգությամբ։

Բանաստեղծության հիմնական ուղերձն այն է, որ մարդը կարող է լինել իրականում հարուստ, եթե ունի սեր և բարություն, որոնք անվերջ կարելի է տալ ուրիշներին՝ առանց աղքատանալու։ Նա չի վախենում կորցնելուց, որովհետև իր հարստությունը նյութական չէ, այլ՝ հոգու մեջ է։

Այս գործը նաև հիշեցնում է, որ կյանքը ժամանակավոր է, և մարդը պետք է ապրի այն նվիրումով, տալով այն, ինչ ինքն ունի՝ ի պատասխան կյանքի ընծայած բարիքների։

Գաղափար մեխանիկական տատանումների մասին:

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Մեխանիկական տատանումների տարբեր օրինակներ

Մեխանիկական տատանումները ֆիզիկական մարմնի շարժումներ են, որոնք կրկնվում են ժամանակի ընթացքում: Ահա մի քանի օրինակ՝

1. Թելավոր ճոճանակ – Օրինակ, ժամացույցի ճոճանակը տատանվում է հավասարակշռության դիրքի շուրջ:
2. Դիապազոն – Երաժշտական գործիքի լարերը տատանվում են, երբ քաշում կամ հարվածում ես դրանց:
3. Գարնանային օրորոց – Եթե մարմինը ամրացնենք գարնան վրա և ձգենք, ապա այն կսկսի տատանվել վեր ու վար:
4. Կախովի կամուրջներ – Ուժեղ քամու կամ քայլողների ազդեցությամբ կամուրջները կարող են տատանվել:
5. Ձայնային ալիքներ – Օդի մոլեկուլների տատանումներն առաջացնում են ձայն:
6. Սրտի բաբախյուն – Սրտամկանը պարբերաբար կծկվում և թուլանում է, ինչը նույնպես տատանում է:
7. Օվկիանոսի ալիքներ – Ջրի մասնիկները կատարում են տատանումներ վեր ու վար:

2.Ի՞նչն է բնորոշ բոլոր տատանողական շարժումներին

Հավասարակշռության դիրքի շուրջ շարժում – Մարմինը տատանվում է որոշակի կայուն դիրքի (հավասարակշռության դիրքի) շուրջ:Կրկնվող շարժում – Շարժումը կրկնվում է որոշակի ժամանակահատվածում:Պարբերականություն – Եթե տատանումներն ունեն հաստատուն պարբերություն, ապա դրանք կոչվում են պարբերական տատանումներ:Իներտություն և վերականգնող ուժ – Մարմինը շարունակում է շարժվել իներցիայի ուժի ազդեցությամբ, իսկ վերականգնող ուժը (օրինակ՝ առաձգական կամ ձգող ուժը) այն վերադարձնում է հավասարակշռության դիրքին:Ուժերի փոխազդեցություն – Տատանողական շարժման ընթացքում մարմնի վրա ազդող ուժերը պարբերաբար փոխվում են, օրինակ՝ ճոճանակի դեպքում ձգողականությունը և լարը միմյանց հետ փոխազդում են:

3.Ո՞ր տատանումներն են անվանում պարբերական

Ճոճանակի շարժումը – Եթե առանց արտաքին միջամտության այն շարժվում է, ապա կրկնում է նույն տատանումները որոշակի ժամանակահատվածում։Գարնան վրա ամրացված մարմնի տատանումները – Եթե գարունը ձգենք ու բաց թողնենք, ապա այն կսկսի պարբերական տատանումներ կատարել։Երաժշտական գործիքների լարերի տատանումները – Երբ լարը հարվածում ենք, այն տատանվում է որոշակի հաճախականությամբ։Սրտի բաբախյունը – Սիրտը մշտապես բաբախում է որոշակի պարբերականությամբ։

4.Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում տատանումների պարբերություն

Եթե ճոճանակը 2 վայրկյանում կատարում է մեկ ամբողջական տատանում, ապա նրա պարբերությունը կլինի T = 2s։

5.ի՞նչ միավորներվ է արտահայտվում տատանումների պարբերությունը

Եթե որևէ ճոճանակ կատարում է մեկ ամբողջական տատանում 2 վայրկյանում, ապա դրա պարբերությունը կլինի T = 2 s։Եթե մի լար կատարում է մեկ ամբողջական տատանում 0.01 վայրկյանում, ապա T = 0.01 s։

6.ի՞նչ է տատանումների լայնույթը:ինչ միավորներվ է այն արտահայտվում;

Եթե ճոճանակը հավասարակշռության դիրքից հեռանում է առավելագույնը 10 սմ, ապա դրա լայնույթը կլինի A = 10 սմ։Երաժշտական գործիքի լարը տատանվում է 2 մմ դեպի յուրաքանչյուր կողմ, այսինքն՝ A = 2 մմ։

7.ի՞նչ է տատանումների հաճախությունը;Ինչ միավորներով է այն արտահայտվում

Եթե երաժշտական լարը կատարում է 500 տատանում մեկ վայրկյանում, ապա դրա հաճախությունը կլինի f = 500 Hz։

8.Ո՞ր հաճախություննէկոչվում 1Հց։

Եթե ճոճանակը 1 վայրկյանում մեկ անգամ շարժվում է մի կողմ, հետո վերադառնում, ապա դրա հաճախությունը 1 Hz է։Եթե էլեկտրական հոսանքի փոփոխական լարումը վեր ու վար փոփոխվում է 1 անգամ վայրկյանում, ապա դրա հաճախությունը 1 Hz է։Մարդու սրտի բաբախյունը, որը մոտավորապես 60-70 անգամ է կրկնվում մեկ րոպեում, ունի միջին հաճախություն՝ 1 Hz-ից քիչ (մոտ 1.2 Hz)։

Փորձ,որը կարող եք կատարել տանը․

1.100սմ երկարությամբ թելից կախեք որևէ գնդիկ(կստացվի թելավոր  ճոճանակ),այն կախեք այնպես,որ փոքր-ինչ սեղանից կամ գետնից  բարձր լինի:Գնդիկը շեղեք հավասարակշռության դիրքից 8-ից  10սմ և բաց թողեք:Չափեք  40   լրիվ տատանումների ժամանակը,բանաձևերով հաշվեք տատանումների պարբերությունը և հաճախությունը:

Ճոճանակի դեպքում – Եթե այն 1 վայրկյանում մեկ անգամ գնում է մի կողմ, հետո վերադառնում, ապա դա նշանակում է, որ այն կատարել է կես տատանում, ոչ թե ամբողջական տատանում։ Այս դեպքում հաճախությունը կլինի 0.5 Hz, իսկ եթե ամբողջական տատանումն 1 վայրկյանում է տեղի ունենում, ապա հաճախությունը կլինի 1 Hz։

Փոփոխական հոսանքի դեպքում – Եթե էլեկտրական հոսանքի լարումը ամբողջական ցիկլ է կատարում 1 վայրկյանում, ապա դրա հաճախությունը 1 Hz է։

Սրտի բաբախյունի դեպքում – Եթե սիրտը 60 անգամ բաբախում է 1 րոպեում (60 վայրկյանում), ապա հաճախությունը կլինի՝f=6060=1Hzf = \frac{60}{60} = 1 Hzf=6060​=1Hz

Եթե այն բաբախում է 72 անգամ մեկ րոպեում, ապա հաճախությունը՝f=7260=1.2Hzf = \frac{72}{60} = 1.2 Hzf=6072​=1.2Hz

Փորձը կրկնեք՝ կարճացնելով թելը չորս անգամ,տատանումների լայնույթը դարձնելով 2սմ- ից 3սմ:

Այսինքն, երբ թելը 4 անգամ կարճանում է, պարբերությունը 2 անգամ նվազում է։

• Եթե սկզբում T = 2 s էր, ապա նոր T’ = 1 s։
• Եթե սկզբում հաճախությունը f = 0.5 Hz էր, ապա նոր f’ = 1 Hz։

Տատանումների լայնույթը 2-3 սմ դարձնելը չի փոխում պարբերությունը, քանի որ այն կախված չէ լայնությունից, այլ միայն թելի երկարությունից։

Եզրակացություն

• Թելի երկարությունը փոքրացնելու դեպքում պարբերությունը փոքրանում է, իսկ հաճախությունը մեծանում։
• Լայնույթը (թափահարելու հեռավորությունը) չի ազդում պարբերության վրա։

Արեք եզրակացություն ճոճանակի թելի երկարությունից տատանումների պարբերության և հաճախության կախումների  վերաբերյալ:

• Տատանումների պարբերությունը (T) մեծանում է, այսինքն՝ ճոճանակը ավելի դանդաղ է տատանվում։
• Տատանումների հաճախությունը (f) փոքրանում է, այսինքն՝ մեկ վայրկյանում կատարվող տատանումների թիվը նվազում է։

 Փորձ   տեսագրեք ,պատրաստեք նյութ,տեղադրեք ձեր բլոգներում, հղումը ուղարկեք ինձ:

Փետրվարի 17-21-ը

1․ Տորթի կրեմ ստանալու համար պետք է կարագը խառնել խտացրած կաթի հետ 3 : 7 հարաբերությամբ։ Ամենաշատը քանի՞ գրամ կրեմ է հնարավոր պատրաստել ունենալով 240գ կարագ և 490գ խտացրած կաթ։

Առավելագույնը հնարավոր է պատրաստել 700 գրամ կրեմ։

Եթե ընդունենք, որ օգտագործում ենք x գրամ կարագ, ապա համապատասխան խտացրած կաթի զանգվածը պետք է լինի 73x\frac{7}{3}x37​x։

Այս քանակը չպետք է գերազանցի առկա 490 գրամ խտացրած կաթը, ուստի ստանում ենք անհավասարումը՝

2․ Քանի՞ եռանկյուն կա նկարում։

27

3․ Շաբաթվա ի՞նչ օր կլինի սեպտեմբերի 8-ը, եթե հուլիսի 1-ը եղել է երեքշաբթի։

Սեպտեմբերի 8-ը կլինի երկուշաբթի

4․ Քանի՞ քառանիշ թիվ է հնարավոր կազմել օգտագործվելով 1, 2, 3, 4, 5 թվանշանները՝ յուրաքանչյուրը առավելագույնը մեկ անգամ, որ ստացված թիվը բաժանվի 12-ի։

Հնարավոր քառանիշ թվերի քանակը, որոնք բաժանվում են 12-ի, 6-ն է

5․ Նկարում պատկերված ուղղանկյունը բաժանված է 4 ուղղանկյունների, որոնցից 3-ի մեջ գրված են իրենց պարագծերը։ Գտե՛ք չորրորդ ուղղանկյան պարագիծը։

14-9+6=11

6․ Հակոբն ունի 7 գիրք, որոնցից 3-ը կանաչ են, 2-ը՝ կապույտ են, իսկ մյուս 2-ը՝ կարմիր են։ Նա ուզում է գրքերն իրար կողք դասավորել այնպես, որ նույն գույնի գրքերը լինեն իրար կողք (միագույն գրքերի միջև այլ գույնի գիրք չլինի)։ Քանի՞ եղանակով է կարող Հակոբը դասավորել գրքերը։

Հակոբը ցանկանում է դասավորել իր 7 գրքերը, որոնցից

• 3-ը կանաչ են,
• 2-ը կապույտ են,
• 2-ը կարմիր են,
  և բոլոր միագույն գրքերը պետք է միմյանց կողք լինեն։

7․ Խանութը բացվելու 2-րդ տարում ունեցավ 100%-ով ավելի վաճառք, քան առաջին տարում, իսկ երրորդ տարում՝ 50%-ով ավելի, քան երկրորդ տարում։ Քանի՞ տոկոսով պետք է չորրորդ տարում վաճառքը գերազանցի երրորդ տարվա վաճառքին, որպեսզի չորրորդ տարվա վաճառքը կազմի երկրորդ տարվա վաճառքի եռապատիկը։

Չորրորդ տարում վաճառքը պետք է 100%-ով աճի երրորդ տարվա համեմատ, որպեսզի հասնի երկրորդ տարվա եռապատիկին։

8․ Քանի՞ եռանիշ թիվ կա, որ բաժանվում է 3-ի կամ 7-ի։

Կա 383 եռանիշ թիվ, որը բաժանվում է 3-ի կամ 7-ի

9․ 12 ժամ աշխատանքի դիմաց Արամը պետք է ստանար 12000 դրամ և մի զույգ կոշիկ։ Սակայն
նա աշխատեց 7 ժամ և ստացավ 5000 դրամ ու կոշիկները։ Ի՞նչ արժեն այդ զույգ կոշիկը։

Կոշիկների արժեքը 2000 դրամ է

10․ Եռանիշ թվի վերջին թվանշանը 5 է, իսկ առաջին երկու թվանշանները նույնն են։ Հայտնի է
նաև, որ ինչ-որ միանիշ թվի բաժանելիս մնացորդում ստացվում է 8։ Գտնել այդ թվի թվանշանների արտադրյալը։

Պատասխան՝ 45