Մի կալ հակառակ չարի

Շատերն ինձ հարցնում են, թե ես ի՞նչ կարծիքի եմ «չարին հակառակ չկենալու» վերաբերությամբ։

Թեպետ շատ վտանգավոր է մեծերի ասածին դեմ գնալը, բայց ես չպիտի ծածկեմ իմ կարծիքն ու համոզմունքն այդ մասին։

Բնության մեջ ոչ մի կենդանի արարած չկա, որ ինչևիցե մի բանով զինված չլինի իր գոյությունը պաշտպանելու համար, երկու կենդանի արարածներ իրար բարեկամ լինել չեն կարող, եթե մեկը մյուսի կյանքին վտանգ է սպառնում։ Մարդը կարող է միայն այնքան բարի լինել, որ չի հարձակվիլ ուրիշի վրա, բայց երբ իր վրա են հարձակվում, նա չի կարող չպաշտպանվիլ։

Երբ որ Քրիստոսին ապտակ զարկեցին, նա իր մյուս երեսը դեմ չարավ ապտակողին, այլ ասաց. «Եթե չար խոսեցի, վկայիր չարի մասին, իսկ եթե բարի, ինչո՞ւ ես զարկում ինձ»։ (Հով. գլ. ԺԸ. 23)։

Այս է ահա բնականը, իսկ «չարին հակառակ չկենալը» անճարության, թուլության և ստրկության հետևանք է. այսինքն` չարին հակառակ չկենալը առաքինություն չէ, այլ անկարողի խոհեմություն` ժամանակ վաստակելու համար, ընդդիմանալու ուժ հավաքելու համար։ Չարին հակառակ չկենալը շատ անգամ խոհեմություն էլ չէ, այլ անբարոյականություն, անբանականություն, անասնություն, որովհետև թույլ է տալիս չարերին, որ բարիների հետ վարվեն իրանց ուզածի պես։

Բայց այդ բարոյական սկզբունքը ասված է ամենքի համար։ Այդ սկզբունքին պետք է հետևեն ամենքը։ Այո, այդպես են բացատրում, բայց դա սոփեստություն է։ Ամենքի մեջ միակերպություն ոչ եղել է և ոչ էլ կլինի երբեք։ Մեկոնք հիմարությամբ կընդունեն այդ, իսկ մյուսները` չարությամբ կօգտվեն այդ հանգամանքից։ Ի՞նչ կվաստակես նրանից, եթե ասես` «Սուր քո, և պարանոց մեր»։ Չէ՞ որ թշնամին էլ հենց այդ կուզի և սուրը պարանոցիցդ անպակաս կպահե, ինչպես որ կա և եղել է միշտ։

Ես դեմ չեմ խոհեմության, որ դարձյալ ինքնապաշտպանության  մի զենք է, բայց խոհեմությունը պետք չէ շփոթել առաքինության հետ։ Չարին հակառակ չկենալը՝ ուղիղ և բարոյական վարդապետություն չէ։ Դա դեմ է և ՛ խելքի, և՛ բարոյականության։

1. Երկու-երեք նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ Աղայանի ասելիքը։ 

Հեղինակը պնդում է, որ չարին հակառակ չկենալը ոչ թե առաքինություն է, այլ թուլության, անճարության կամ նույնիսկ անբարոյականության հետևանք։ Նա շեշտում է, որ յուրաքանչյուր կենդանի, այդ թվում՝ մարդը, պետք է զինված լինի ինքնապաշտպանության համար և չպետք է թողնի, որ չարերը անարգել գործեն։

2. Գրի՛ր քո կարծիքը արտահայտված գաղափարի վերաբերյալ։ 

Համաձայն եմ, որ չարության դեմ պայքարելն անհրաժեշտ է, քանի որ անգործությունը միայն խրախուսում է չարին։ Սակայն պայքարելու ձևը կարևոր է․ երբեմն խոհեմությունն ավելի արդյունավետ է, քան անմիջական դիմադրությունը։ Կարծում եմ՝ պետք է հավասարակշռել խոհեմությունն ու վճռականությունը՝ չարին հակազդելու համար։

1)Դիցուք՝ a-ն եռանկյան հիմքն է, h–ը՝ բարձրությունը, իսկ S-ը՝ մակերեսը: Գտեք՝

ա) S-ը, եթե a = 7 սմ, h = 11 սմ S=38.5S = 38.5S=38.5 սմ²

բ) h-ը, եթե a = 14 սմ, S = 37,8 սմ² h=5.4h = 5.4h=5.4 սմ

գ) a-ն, եթե S = h², h = 2 սմ: a=4a = 4a=4 սմ

2)ABC եռանկյան AB և BC կողմերը համապատասխանաբար 16 սմ և 22 սմ են: Գտեք BC կողմին տարված բարձրությունը, եթե AB կողմին տարված բարձրությունը 11 սմ է:

BC կողմին տարված բարձրությունը հավասար է 15.125 սմ:

3)Եռանկյան երկու կողմերն են 7,5 սմ և 3,2 սմ: Դրանցից մեծին տարված բարձրությունը 2,4 սմ է: Գտեք տրված կողմերից փոքրին տարված բարձրությունը:

Տրված կողմերից փոքրին տարված բարձրությունը 5.625 սմ է։

4)Գտեք ուղղանկյուն եռանկյան մակերեսը, եթե նրա էջերն են՝

ա) 4 սմ և 11 սմ, 22 սմ²

բ)12 սմ և 3 դմ: 180 սմ²

5)Ուղղանկյուն եռանկյան էջերից մեկը 14 սմ է, իսկ անկյուններից մեկը՝ 45°: Գտեք եռանկյան մակերեսը:

Եռանկյան մակերեսը 98 սմ² է։

6)Երկու եռանկյան բարձրությունները հավասար են, իսկ նրանցից մեկի հիմքը երկու անգամ փոքր է մյուսի հիմքից: Գտեք այդ եռանկյունների մակերեսների հարաբերությունը։

Եռանկյունների մակերեսների հարաբերությունը 1:2 է։

7)Գտեք 10 սմ ներքնաձիգով հավասարասրուն ուղղանկյուն եռանկյան մակերեսը

Եռանկյան մակերեսը 25 սմ² է։

8)ABCD ուղղանկյան BD անկյունագիծը 12 սմ է: B գագաթի հեռավորությունը AC ուղղից հավասար է 4 սմ: Գտեք ABC եռանկյան մակերեսը։

ABC-ի մակերեսը 24 սմ² է։

The Joy of Holidays

Holidays are a time for relaxation, adventure, and making memories with loved ones. They offer a welcome break from the hustle and bustle of everyday life, providing the opportunity to escape the stress of work or school. Whether it’s a long vacation or a short weekend getaway, holidays allow us to recharge our batteries and refresh our minds.

One of the greatest joys of holidays is the opportunity to travel. Exploring new destinations—whether it’s a bustling city, a tranquil beach, or a charming countryside—allows us to experience different cultures, try new foods, and learn about the history and traditions of other places. Traveling gives us the chance to step out of our comfort zones, meet new people, and make unforgettable memories. Some people enjoy planning elaborate trips to far-off lands, while others prefer a simple road trip to nearby attractions.

For many, holidays also mean spending time with family and friends. Special occasions like Christmas, Thanksgiving, or summer vacations bring people together to share meals, exchange gifts, and enjoy each other’s company. These moments create a sense of belonging and joy, making holidays a perfect time to reconnect with loved ones who may not be around often.

However, holidays don’t always have to involve travel or large gatherings. Sometimes, the best holidays are those spent quietly at home. Whether it’s relaxing on the couch with a good book, watching a movie marathon, or just enjoying some peace and quiet, staying at home can be just as fulfilling. Many people look forward to the opportunity to slow down, disconnect from technology, and take a break from their usual responsibilities.

What makes holidays truly special is the chance to create lasting memories. The laughter shared over a family dinner, the thrill of trying something new, the joy of being in a new place—these moments stay with us long after the holiday is over. In the end, holidays are not just about where you go or what you do, but the connections you make and the experiences you cherish.

No matter how you choose to spend your holiday—whether it’s traveling the world or enjoying the comfort of your home—it’s a time to recharge, reflect, and enjoy life. Each holiday brings a unique opportunity to create unforgettable memories that brighten our lives and keep us looking forward to the next break.

What is the main purpose of holidays according to the text?

Have rest, refresh, piece
How does the text describe the benefits of traveling during holidays?

New people, new meal, new atmosphere and other
What are some of the activities people might enjoy during a holiday at home?

reading, watching movies, enjoying piece and quiet .

Why do holidays bring people together, according to the text?

We’re spending time with our family and friends foe example Christmas to bring joy to each other.
What is the significance of the memories created during holidays?

We remember them all time and that memories bring to us joy.

Նախադասության տեսակներն ըստ հաղորդակցման նպատակի 

1. Պատմողական- նպատակը տեղեկատվություն հաղորդելն է: 
2. Հարցական
3. Հրամայական
4. Բացականչական

Տրված են նախադասություններ, նշի՛ր տեսակները.

• Ավա՜ղ, ոչինչ փոխել չենք կարող:Բացականչական
• Ո՞վ այսուհետ պետք է հարգի մեզ:Հարցական
• Զարթնի՛ր և ողբա՛ այն, ինչ էլ չենք կարող ետ բերել:Հրամայական 
• Երկու օրից գնա,. կհասնեմ քաղաք, հետո կխոսենք: Պատմողական

Պատմողական նախադասություն

1. Հաստատական
2. Ժխտական

Նշի՛ր պատմողական նախադասությունների տեսակները: 

• Ինձ հեռվից չի կանչում, չի ժպտում, խաղաղ է հիմա ամեն ինչ:ժխտական
• Ութ նշանավոր բանաստեղծներ էին ապրում արքունիքում: հատսատական

Հարցական նախադասություն 

• Բուն հարցում ( Ի՞նչ է այդ գետակի անունը):
• Հարցում-հաստատում  (Դու իմ ասածները կանես, չէ՞):
• Հարցում-ժխտում (Ո՞վ կթողնի նրան այդ գործը կատարել)
• Ճարտասանական կամ անպատասխան հարցում (Ի՞նչ եմ անում այս կողմերում, ի՞նչ եմ կորցրել, չեմ գտնում):

Կետադրի՛ր նախադասությունները: 

Դու ինձնից ի՞նչ ես պահանջում- հարցրեց Սահակը: 

Սահակը Արմենին հարցրեց, թե իրենց ինչ է պահանջում: 

-Ո՞վ է ինձ սպասում:

-Ինչպե՞ս չսիրեմ, երկիր իմ կիզված: 

Հրամայական նախադասություն

Արտահայտում է հրաման, հորդոր, խնդրանք, հանձնարարական:

Արգելական հրամայական՝  մի: 

Կետադրի՛ր նախադասությունները: 

-Լիլիթ ների՛ր ինձ:

-Մի՛ հիշիր,  ինձ այդպես մի՛ գթա:

-Լռե՛լ և սպասե՛լ նոր հրահանգների: 

-Խաղա՛ղ անցիր մի՛ սպասիր :

Բացականչական նախադասություն

Այս նախադասությունների բուն նպատակը լսողի մեջ հույզ, զգացմունք առաջացնելն է: 

Կետադրի՛ր

-Ա՜խ մայրի՛կ ջան, մեծ է թախիծս:

-Ավա՜ղ, ոչինչ չի փոխվել: 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

Սկզբից տասը-տասներկու նախադասություն ավելացրո՛ւ, որ ամբողջական տեքստ դառնա:

Վերադարձս բոլորի համար անսպսաելի էր: Բայց նրանք մի պահ քարացան ու հանգիստ շարունակեցին պարել:

Վարուժանը սիրում էր մեծ խնջույքները՝ ընկերների հետ ուրախանալը, ծիծաղելը ու պարելը։ Ահա մի երեկո նա նորից հրավիրված էր խնջույքի: Մինչ ուրիշները զվարճանում էին, նա զգաց, որ իր մեջ հանկարծակի փոփոխություն տեղի ունեցավ: Նրան շատ անծանոթ թվաց իր մթնոլորտը: Նա գուցե չէր կարողանում գտնել իր տեղը՝ շրջապատող մարդկանց մեջ, անհանգստություն էր զգում, չէր ուզում լինել այդ խնջույքի բաղկացուցիչ մի մասնիկ:

Նա որոշեց դուրս գնալ մաքուր օդ շնչելու, որպեսզի թեթևանա։ Դրսում օդը սառն էր, բայց մի տեսակ թարմացնող: Հեռու չգնալով, կանգնած էր բակում՝ մտածելով, թե ինչու էր իրեն այսպես զգում։ Հանկարծ նկատեց մի աղջկա, ով նստած էր մի փոքր ավելի հեռու, մի նստարանի վրա, նույնպես միայնակ և կարծես թե ինչոր մի բանի սպասելով։ Վարուժանը մի պահ կանգնած մնաց՝ մտածելով, թե ինչու է հենց այս պահին հենց նրան հանդիպում։ Աղջիկն ուշադիր նայեց նրան կարծես զգալով իր ներքին աշխարհը, ժպտաց։

«Ասում են, որ երբեմն մարդիկ գնում են ինչ-որ մի տեղ, բայց չեն կարողանում գտնել իրենց տեղը»- ասաց աղջիկը։ «Դու միակն ես, ով դուրս եկավ բացի ինձնից։ Բոլորը պարզապես կորցնում են իրենց»։

Վարուժանը մի պահ լռեց։ Նա չկարողացավ մի բան ասել։

Նա միշտ էլ գնահատել էր, երբ մարդիկ ասում էին իրենց անկեղծ կարծիքները, բայց այս խոսքերը մի տեսակ տարբեր էին՝ կարծես մի նոր ու կարևոր բան բացահայտելու առիթ տային։ Աղջիկը շարունակեց․

«Ի՞նչ ես կարող անել, երբ զգում ես, որ չես պատկանում այնտեղին, որտեղ գտնվում ես։ Երբ ամեն ինչ կարծես քեզնից հեռու է և տարօրինակ։»

Վարուժանը գլուխը մի փոքր բարձրացրեց, մտածելով, որ համամիտ է, իսկապես, նա էլ է այդպես կարծում: Աղջիկը նրա դեմքից հասկացավ դա և շարունակեց.

«Իսկ դու ի՞նչպես որոշեցիր դուրս գալ», — հարցրեց նա՝ մի քիչ ավելի մոտենալով։ «Բոլորը մնացել էին իրենց տեղերում, բայց ես զգացի, որ ուզում եմ գնալ»։

Վարուժանը մի փոքր ժպտաց։ «Կարծում եմ դու էլ կհասկանաս, երբեմն մի պահում ամեն ինչ կարող է փոխվել՝ կարծես նախորդ կարծիքդ, ճաշակդ այլևս գոյություն չունի։ Հենց այդ պահին էլ ես զգացի, որ պետք է դուրս գամ, հասկանալու համար թե այս կյանքի որոշումների ճանապարհի որ մասում եմ։» «Իսկ հիմա կարծում եմ կարելի է գնալ մի այլ տեղ, որտեղ մթնոլորտը մեզ ավելի հոգեհարազատ է, և խոսել»։

Աղջիկը մի պահ լուռ մնաց, հետո համաձայնեց, ու նրանք երկուսով գնացին Վարուժանի տուն։ Ճանապարհին Վարուժանը զգաց, թե ինչպես սկսում է ավելի հանգիստ զգալ իրեն։ Մի տեսակ ամենինչ ավելի պարզ ու գեղեցիկ էր թվում։

Հասան Վարուժանի տուն, որտեղ ընտանեկան երեկո էր։ Նա հայտնել էր, որ գնալու է խնջույքի և նրան չէին սպասում: Նրա վերադարձը բոլորի համար անսպասելի էր: Բայց նրանք միայն մի պահ քարացան ու հանգիստ շարունակեցին պարել:

1)Գտե՛ք թիվ, որի քառակուսին հավասար է՝

ա)4

2

բ)100

10

գ)-6

չունի

դ)81

9

ե)-0,25

չունի

զ)0

0

է)0,09

0,3

ը)1,21

1,1

2)Հաշվե՛ք․

ա)2 + √1=3

բ)15 — √36=9

գ)√9 + √4=5

դ)√16 + √25=9

ե)√49 — √1=6

զ)√81 — √49=2

է)√100 — √36=4

ը)√144 — √121=1

թ)√0,36 + √0,49=1,3

3)Հաշվե՛ք․

ա)2 • √81=18

բ)1/3 • √100=1/3•10

գ)√4 • √0,25=1

դ)√0,16 • √9=1,2

ե)√0,27 : √3=0,27/3

զ)√49 : √0,01=0,7

է)√1/9 • √81=0,999…

ը)√0,36 : √1/36=0,6/1/36

թ)√1,69 : √0,0625=5,2

4)Հաշվե՛ք․

ա)(√2)² =2

բ)(√3)² =3

գ)(√13)² =13

դ)(√17)² =17

5)Հաշվե՛ք․

ա)

7/9

բ)

4/5

գ)

4/3

դ)

3/2

ե)

19/29

6)Համեմատե՛ք թվերը․

ա)√100 > √81

բ)√100 < √121

գ)√4 < 3

դ)1/5 < √0,25

ե)2 > √1/16

զ)9/5 > √4/49

է)√0,09 > √4/25

ը)√1/4 > 1/4

1. Որքան է 0,1 մոլ քանակով հելիումի ատոմների թիվը:

n=0,1    | N=0.1×6×02×10-²³=0.602×10-²³

NA=6,02   |

——————–

N-?

2. Որքան է 2,03* 10  23 թվով արծաթի մոլեկուլների քանակը (մոլ):

N=2,03*10-²³    |  n=N/NA=2.03×10-²³/6×02×10-²³=2.03/6.02=0,33

NA=6,02   |

————

n-?

3. Հաշվել  N2O5 ում տարրերի զանգվածների բաժինները:

Mr(N2O5)=2 Ar(N)+5 Ar(O)=108

w(N)=2×14/108×100=25,92

w(N)=5×16/108×100=74,07

Հիշի՛ր

Մոլը նյութի այն քանակն է, որը պարունակում է այնքան միատեսակ կառուցվածքային մասնիկներ (մոլեկուլ, ատոմ, իոն և այլն), որքան ատոմներ պարունակվում են ածխածնի C իզոտոպի 12 գ նմուշում:

Նյութի քանակը նշանակում են ո տառով:

Նյութի քանակը (n) հավասար է նյութի կառուցվածքային մասնիկների թվի (N) և Ավոգադրոյի թվի (N) հարաբերությանը.

Չարենցի ծնողները հակում ունեին իրենց երեխաների ապագան որոշելու և ցանկանում էին, որ Չարենցն էլ առևտրական դառնա։ Կարսը` Չարենցի ծննդավայրը ինքնատիպ էր, տարբեր մշակույթներով լցված։ Նրա պատանի տարիքում լեհաստանից եկավ մի գրող ով նրան ծանոթացրել իր որդու հետ և նրան տալիս էր գրքեր կարդալու։ Չարենցը այդ հասակում կարդում էր այնպիսի գրքեր, որոնք հասուն տարիքում են կարդում և ըմբռնում։ Գիրք տպելը այդպիսի քաղաքում այն էլ այդ ժամանակ իսկական հերոսություն էր և այն լույս տեսավ Եղիշե Չարենց անունով։ Նա Չարենց ազգանունի բացատրությունը տվեց այն, որ սկսնակներին հանրությունը չի ընդունում և անվանում է չար, նորարարներին և այդպիսի մարդկանց։ Չարենցը ուներ փախչելու, դեգերելու հակում։ Հատկապես այդ ժամանակաշրջանների իրադարձությունների ժամանակ սուտ պատրվակով “փախավ” Երևան որպեսզի ատամագրվի այդտեղի կամավորական ջոկատներին։ Նա ուներ լուրջ մղում և ոգևորություն հայրենիքը փրկելու։ Նա բախվեց դաժան իրականությանը և տարավ ցնցումներ կորցնելով իր ընկերներին։ Մայրը տեսնելով նրա տարած ցնցումները ցանկացավ, որ նա գնա Մոսկվա և ընդունվի համալսարան։Նա ընդունվեց համալսարան, դա ժամանակի հայտնի և կարևոր համալսարաններից էր։ Չարենցի երկրորդ գիրքը` “Ծիածան”-ը նվիրված էր Կարինե Քոթանջյանին։ Չարենցը ընդունեց հեղափոխությունը,այն հույսով, որ իր երկրում լույս կձագի։ Հետագայում Նա կատարում է իր կյանքի ընթացքում ամենատարօրինակ ընտրություններից մեկը` որոշում է գնալ հեռավոր գյուղ և զբաղվել ուսուսչությամբ։ Այդ տարիներին նա գրեց իր երկու կարևոր պոեմները` “Սօմա”-ն և “Ամբոխները խելագարված”-ը։ Այդ տարիներին նաև զուգադիպվեց հայոց պետականության վերականգմանը ինչին Չարենցը այդքան տենչում էր։ Չարենցը դարձավ հայտնի։ 1919 թվականին կրթության և արվեստների նախարար Նիկոլ Աղբալյանը տարբեր խմբագրություններից գտել էր Չարենցի գրքերը, շատ հավանել և կազմակերպել մի հրաշալի երեկո այդ առիթով։ Նիկոլայը նրան ծանոթացրցլ Արմենուհու հետ ով պետք է հոգ տաներ նրա մասին։ 1921 թվականին հայկական ազգային բանակի սպայական ձերբակալություններ տեղի ունեցան և նրան հաջողվեց մի քանի մտավորականների փրկել մահից։ Այդ նույն թվականին նա ամուսնացավ Արփենիկ Տեր-Աստվածատրանյանի հետ, ով հերոսական կին էր։ Չարենցին Մյասնիկյանը ուղևորել էր Եվրոպա քաղաքական կողմից ներկայացնելու Հայաստանը։ Ահա Եվրոպայից վերադառնալով նա շատ ոգեշնչված էր։ Օգոստոսին Չարենցը Արփենիկին ճանապարհից Լենինգրադ։ Նա մի անգամ տեսավ Սարգիս Այվազյանի դստերը։ “Գռազ” եկավ իր ընկերների հետ, որ եթե նա իր առաջարկությանը չհամաձայնի նրան կսպանի։ Եվ ահա մի քանի անգամ փորձելուց և մերժվելուց հետո նա արեց իր ասածը։ Ինչի համար նրան տվեցին 8 տարվա ազատազրկում խիստ ռեժիմի պայմաններում։ Այդ նույն դատարանը դարձրեց 8 տարին 3 տարի հաշվի առնելով, որ` Չարենցը մեծ բանաստեղծ է, ունի առողջական խնդիրներ և հասցրած վերքը աննշան էր։ Ընկերներին այլ ընտրանք չէր մնում և նրանք հեռագիեցին Արփենիկին, որպեսզի նա շատպ գա Երևան։ Նոր տարվա օրերին շատ ցավալի դեպք պատահեց և սուր ցավերի պատճառով Չարենցի կնոջը տեղափոխվեցին հիվանդանոց։ Դժբախտաբար հենց Նոր Տարվա գիշերը Արփենիկը վախճանվեց։ Չարենցը փոխվել էր, նա արդեն շատ բան էր տեսել։ Առողջական խնդիրներից ելնելով Չարենցը հայտնվեց հիվանդանոցում և նրան առաջաին անգամ ներարկեցին։ Դրանից հետո նրա մոտ կախվածություն սկսեց ներարկիչներից։ 1928 թվականին նա աշխատանքի անցավ հրատարակչության մեջ և այդտեղ էլ աշխատեց մինչև 1935 թվականը։ Տպագրում էր և մեծն ստեղծագործողներին և սկսնակներին։ Չարենցին ընկերները շատ էին համոզում նոր ընտանիք կազմել, բայց նա փոքր իսկ ցանկություն չուներ դրա մասին լսելու և միշտ մերժում էր։ Եվ բոլորը զարմացած մնացին, երբ իմացան որ Չարենցը հանկարծ հանդիպել է Մոսկվայից եկած մի աղջկա, որի անունը Իզաբելլա էր և հրապուրվել նրանով։ 1931 թվականին նա ամուսնացավ նրա հետ և ունեցավ 2 աղջիկ։ 1933 թվականին տպագիեց իր “Գիրք ճանապարհի” գրքերի գիրքը։ 1936 թվականին Խանջյանը սպանվում է։ 1937 թվականին բանտում գրեց մի պոեմ, որտեղ ներկայացնում էր Ստալինին։ Նա բանտում մնում է մինչև նույն թվականի նոյեմբերի 27-ը։ Չարենցը մտահոգվում էր իր ձեռագրերի համար։ Հետո իր կինը հայտնաբերում է վերնաշապիկին գրված բանաստեղծությունը, որը հանձնվում է Ռեգինա Ղազարյանին։ Դրանից հետո նաև ձերբակալում են կնոջը։ Փոքր երեխայի խնամքը հանձնարարվում է տատին իսկ մեծը տեղափոխվում է մանկատուն։ Կնոջը ձերբակալելու հետո Չարենցին այլևս այցելող չի լինում։ Նա շատ ծանր առողջական վիճակ ուներ և բանտում պահելուց հետո տեղափոխեցին Երևանի բանտի հիվանդանոցը։ Երբ նա իրեն անհանգիստ էր պահում մորթի բացակայությունից նրան պարզապես կապում էին մի տեղից, որպեսզի հանգստանա։ Այդպիսի տապառանքով նա մահացավ։ Եվ ինչպես նա կանխատեսում էր ամբողջ քաղաքով տարածվեց մահվան լուրը, նույնիսկ իր թշնամիները ծանր տարան։ 17 տարի շարունակ արգելանքի տակ էին նրա գործերը, բայց 1854 թվականին նա “հարություն առավ” և արդարացվեց, ինչից հետո տպագրվեցին իր գրքերը։ Իսկ նա տարածվեց, որպես մեծագույն հանճար, ով ավանդույթ թողեց։

Հարակատար դերբայով կազմված ժամանակային ձևեր 

Հարակատար դերբայ + օժանդակ բայ : Հատուկ են միայն սահմանափակ թվով բայերի: 

Հարակատար ներկան ցույց է տալիս առարկայի դրությունը և վիճակը ներկայում՝

Քնած են, կարծես անսահման խաղաղություն է:

Հարակատար անցյալը ցույց է տալիս առարկայի դրությունը, վիճակը անցյալում ՝ խոսելու պահից առաջ: 

Կանգնած էր սեղանի մոտ և ինչ-որ բան էր մտորում: 

1. Փակագծերում եղած բայերը գործածիր հարակատար անցյալի համապատասխան թվով ու դեմքով: 

Դղյակի ուրիշ շատ սենյակների նման քարաշեն էր և այս առանձնարանը՝ միայն այն զանազանությամբ , որ սա կերտված էրգույնզգույն ընտիր քարերից: Պատերից յուրաքանչյուրը բաժանված էր չորս կամարամասի, որոնք հաստատված էինգոտեզարդ պատվանդանների վրա: Պատերի հարթ ու ողորկ մասերը շինված էին սպիտակ, սյուներն ու կամարները ՝ դեղնագույն քարից: 

Նախադասություն — կարևոր բնութագրիչներ.

• միտքը կամ բովանդակությունը, 
• ստորոգյալը / ստորոգումը
• հնչերանգը:

Գտնել նախադասության ստորոգյալը: 

Առաջին աքլորականչի հետ արթնանում էրպապս: 

Նախադասության անդամ կարող են դառնալ նյութական իմաստ արտահայտող խոսքի մասերը, թվել՝ դերանուն, բայ, մակբայ, ածական, գոյական, թվական:

 

Տրվածները համեմատել և գրել տարբերությունը՝ աշնան անձրև, Աշնանն անձրևում է:

Առաջինը բառակապակցություն է, իսկ երկրորդը նախադասություն։

Տրված են բառակապակացություններ, բնութագրի՛ր ըստ գերադաս անդամի խոսքիմասային պատականելության.

ա. աղի արցունք, համով կերակուր, փայտից գդալ-գոյական են։ 

բ. հերոսի պես հաղթական, գործից անկախ, մաթեմատիկայից ուժեղ-ածականներ են։ 

գ. մարտի ութ, առնվազն տասը-թվական են։ 

դ. մեզնից ով, երեխաներից յուրաքանչյուրը- դերանուն են։ 

ե. խղճին ծանրացած, տանը պահվող-դերբայներ են։ 

զ. սպասվածից շուտ , ժամեր շարունակ- մակբայ են։ 

 

Կայուն բառակապակացություններ են դարձվածքներն ու շրջասույթները.

բացատրել.

Սկյուտարի սոխակ-Պետրոս Դուրյան

ուղտի ականջում քնել-աշխարհից անտեղյակ

սիզիփոսյան աշխատանք- անօգուտ աշխատանք

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

 Դուրս բեր բայերը, որոշիր տեսակը, դեմքը, թիվը, եղանակը, սեռը:

Սկսել էր փչել թարմ, գրեթե ցուրտ քամին: 

Սկսել էր=Դիմավոր, երրորդ, եզակի, սահմանական, վաղակատար անցյալ, ներգործական ։

Փչել=անդեմ, անորոշ

Արևը հաճախ ծածկվում էր վազող ամպերի մութ կտորներով:

Ծածկվում էր=դիմավոր, երրորդ դեմք, եզակի, սահմանական, կրավորական։

Վազող=անդեմ, ենթակայական 

Առջևս՝ ցածում, փռված էր գյուղը՝ իր կարմիր կղմինդրե տանիքներով, սիրուն ծառաստանների մեջ թաքնված:

Փռված էր=դիմավոր, երրորդ դեմք, եզակի, կրավորական։

Թաքնված=անդեմ, հարակատար դերբայ

Հորիզոնում հնձված արտերի հեռանկարը ծածկվել էր մոտակա թաց հողերից ելնող գոլորշիների քողաձև վարագույրով:

Հնձված=անդեմ, հարակատար դերբայ

Ծածկվել էր=դիմավոր, երրորդ դեմք, եզակի, սահմանական, անցյալ, կրավորական

Ելնող=անդեմ, ենթակայական 

 

2.      Վերհիշել ածականը, նախորդ առաջադրանքի տեքստից դուրս գրել ածականները, գրել տեսակը և աստիճանը:

Թարմ

Ցուրտ

Մութ

Կարմիր 

Սիրուն 

Թաց 

Քողաձև

3.      Դուրս գրի՛ր անորոշ դերբայները, որոշի՛ր դրանց հոլովը և պաշտոնը:

Նստել-ենթակա, ուղղական անկարելի էր, պետք էր միայն կանգնել-ստորոգյալ, ուղղական : Ասաց, որ մեռնելու-տարական, ցանկություն չունի, կարիք չկա անհանգստանալու-տարական:  Նրանց դուրս գնալուց-բացառական հետո սենյակն ազատվեց:

Պատուհանի մութ ապակիները սկսեցին որոշակի  երևալ-, խրճիթը սկսեց քիչ-քիչ լուսավորվել:

Հավերը շարժվեցին թառի վրա, բարձրացան ոտների վրա, թափահարեցին թևերը:

 

4.      Հոլովի՛ր հեռանալ և հեռացնել անորոշ դերբայները: