Վարազդատ Մահամ

1. Քարտեզի վրա նշել Իրանի հարևան պետությունները և ափերը ողողող ջրային ավազանները:
2. 
   Իրանն ունի հարևան երկրների ցանկ, որը ներառում է 7 պետություն. դրանք են՝
   Ադրբեջան (Հյուսիսում)
   Թուրքիա (Հյուսիս-արևմուտք)
   Եգիպտոս (Հարավ)
   Աֆղանստան (Արևելքում)
   Պակիստան (Արևելքում)
   Իրաք (Արևմուտք)
   Թուրքմենստան (Հյուսիս)
   Իրանը սահմանակցում է նաև երկու մեծ ջրային ավազանների՝
   Կասպյան ծով (Հյուսիս)
   Պարսից ծոց (Հարավ)
   Օմանի ծոց (Հարավ-արևելք)
   Այս երկրները սահմանակցում են Իրանի տարբեր մասերին, և դրանք կարևոր աշխարհագրական ու տնտեսական դեր ունեն։
3. Բնութագրեք Իրանյի աշխարհագրական դիրքը:
4. 
   Իրանի աշխարհագրական դիրքը շատ strateգիական նշանակություն ունի, քանի որ այն գտնվում է Արևելյան Միջերկրականի և Հնդկական օվկիանոսի միջև, ու միաժամանակ սահմանակից է Եվրոպային, Ասիային և Միջին Արևելքին:
   Տարածք: Իրանը գտնվում է Ասիայի հարավ-արևելյան մասում և ընդգրկում մոտ 1.65 միլիոն քառ. կմ տարածք, ինչը դարձնում է այն աշխարհի 18-րդ ամենամեծ պետությունը:
   Հյուսիս: Իրանը սահմանակցում է Կասպյան ծովին, որի վրա ունի ափային գիծ, իսկ հարևանները այստեղ են՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը, Ադրբեջանի և Թուրքմենստանը:
   Արևմուտք: Իրանը սահմանակցում է Իրաքի հետ, նաև Թուրքիայով անցնում է դեպի Եվրոպա:
   Հարավ: Իրանը սահմանակցում է Պարսից ծոցին ու Օմանի ծոցին՝ որը կապում է Պարսից ծոցը Հնդկական օվկիանոսին:
   Արևելք: Իրանը սահմանակից է Աֆղանստանին և Պակիստանին:
   Համաձայն այս աշխարհագրական դիրքի՝ Իրանը կարևոր հարթակ է միջանկյալ առևտրային ճանապարհների համար և ունի մոտ 5 հազար կմ երկարությամբ սահման, որը կարևոր է նաև ռազմավարական տեսանկյունից:
   Իրանի դիրքը ստեղծում է հարուստ բնական ռեսուրսներ (գազ, նավթ, մետաղներ), սակայն այն նաև ունի բարդություն հարևան պետությունների և միջազգային ճնշումների առումով:
5. Ի՞նչ դեր ունի Իրանը հվ-արմ Ասիայում:
6. 
   Իրանը խաղում է կարևոր ռազմավարական, քաղաքական ու տնտեսական դեր Հարավ-Արևելյան Ասիայում մի քանի պատճառով:
   Ռազմավարական դիրք: Իրանը գտնվում է Ասիայի գլխավոր էներգետիկ ճանապարհների վրա, սահմանակցելով Պարսից ծոցին, որտեղ գտնվում են աշխարհում ամենատարածված նավթի ու բնական գազի ռեսուրսները: Իրանը նաև վերահսկում է ռազմավարական նշանակություն ունեցող դարպասային ճանապարհներ դեպի Աֆղանստան, Պակիստան և Միջին Արևելք:
   Տնտեսություն: Իրանը հարուստ է նավթի, գազի, մետաղների ու հանքանյութերի պաշարներով, ինչը նրան դարձնում է խոշոր էներգետիկ խաղացող տարածաշրջանում: Իրանի տնտեսությունը կախված է այս ռեսուրսներից, իսկ էներգետիկ ապրանքները արտահանվում են ոչ միայն հարևան երկրներ, այլև համաշխարհային շուկա:
   Վտանգներով լի հարևանություն: Իրանի հարևանությունն իր ազդեցությունն է թողնում տարածաշրջանի անվտանգության քաղաքականության վրա։ Իրանը ներգրավված է բազմաթիվ ռազմական ու քաղաքական հարցերում, ինչպես օրինակ Սիրիայում, Իրաքում, Եմենում ու Լիբանանում՝ աջակցելով իր դաշնակիցներին՝ հիմնվելով իր ազդեցության տարածման քաղաքականությանը:
   Բնապահպանական մարտահրավերներ: Իրանը կարևոր դեր ունի շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերում՝ ներառյալ ծովային պահպանությունը, ջրի պաշարների կառավարումը և կլիմայական փոփոխությունների դեմ պայքարը:
   Պետական ինքնիշխանություն և տարածաշրջանային հարաբերություններ: Իրանը ավանդաբար փորձում է պահպանել իր անկախությունը և ձևավորել իր ազդեցությունը հարավ-արևելյան Ասիայում, որն երբեմն բախվում է միջազգային ճնշումների և հետխորհրդային պետությունների հետ ունեցած քաղաքական տարաձայնությունների հետ:
   Ընդհանուր առմամբ, Իրանը հանդիսանում է Հարավ-Արևելյան Ասիայի և ընդհանրապես Միջին Արևելքի առանցքային գործոններից մեկը, որը կայունացնում է տարածաշրջանի քաղաքական ու տնտեսական վիճակը:
7. Որո՞նք են Իրանի զարգացման նախադրյալները:

Իրանի զարգացման նախադրյալները բազմաբնույթ են և ներառում են թե բնական ռեսուրսները, թե երկրի աշխարհաքաղաքական դիրքը և մարդկային ներուժը։ Նշված նախադրյալները կարող են նպաստել Իրանի տնտեսական և հասարակական զարգացմանը՝ հետևյալ կերպ.

1. Բնական ռեսուրսներ:
   • Նավթ և բնական գազ: Իրանը աշխարհում հանդիսանում է նավթի և բնական գազի խոշորագույն պաշարներով երկրներից մեկը: Այս ռեսուրսները երկրի հիմնական տնտեսական հիմքն են և հանդիսանում են արտահանման հիմնական ապրանքները:
   • Մետաղներ և հանքանյութեր: Իրանում առկա են հսկայական պաշարներ զարդարանքային մետաղների (բարեղևներ, պղինձ, ոսկի, ալյումին) ու այլ հանքանյութերի, որոնք կարող են խթանել արդյունաբերությունը:
2. Աշխարհաքաղաքական դիրք:
   • Իրանի ռազմավարական դիրքը Ասիայի հարավ-արևելյան մասում, որտեղ այն սահմանակից է ռազմավարական նշանակություն ունեցող նավահանգիստների (Պարսից ծոց, Օմանի ծոց) ու էներգետիկ տարածքների հետ, ստեղծում է առևտրի և միջազգային տնտեսական կապերի խթանման հնարավորություն:
   • Իրանի դերը Միջին Արևելքում՝ որպես քաղաքական և ռազմական ազդեցության լծակ, թույլ է տալիս նրան ավելի լավ ինտեգրվել տարածաշրջանային և միջազգային կապերի մեջ:
3. Մարդկային ներուժ:
   • Իրանը ունի բավականին զարգացած կրթական համակարգ, որը բազում գիտնականների և ինժեներների է պատրաստում: Համայնքը մեծապես աջակցում է գիտական ու տեխնոլոգիական նորարարություններին:
   • Բարձր կրթված աշխատանքային ուժի առկայությունը նպաստում է տեխնոլոգիական և արդյունաբերական զարգացմանը:
4. Տնտեսական ու առևտրային կապեր:
   • Իրանի ներկա տնտեսական վիճակը կարող է բարելավվել արտաքին ներդրումների և առևտրի ընդլայնման միջոցով՝ հատկապես հետլարված պատժամիջոցների վերացման դեպքում:
   • Իրանի առևտրային կապերը Չինաստանի, Ռուսաստանի, Թուրքիային և այլ խոշոր խաղացողների հետ կարող են խթանել երկրի տնտեսական աճը։
5. Տնտեսական բազմազանություն:
   • Իրանը փորձում է նվազեցնել իր տնտեսության կախվածությունը նավթի և բնական գազի արտահանման եկամուտներից՝ զարգացնելով այլ ոլորտներ՝ գյուղատնտեսություն, արդյունաբերություն, ծառայություններ և զբոսաշրջություն:
6. Սոցիալական կայունություն:
   • Իրանի սոցիալական քաղաքականությունները, որոնք ուղղված են աղքատության նվազեցմանը և սոցիալական ապահովության ծրագրերի հաստատմանը, կարող են ապահովել երկարաժամկետ կայունություն և տնտեսության զարգացման ենթակառուցվածքներ:

Այս նախադրյալները, եթե ճիշտ և արդյունավետ կիրառվեն, կարող են օգնել Իրանին հասնել տնտեսական և սոցիալական առաջընթացի։ Սակայն, երկրի զարգացման համար կարևոր է նաև արտաքին քաղաքականության և ներհամազգային հարաբերությունների խթանումը, ինչը կարող է հեշտացնել միջազգային համագործակցությունը։