Կարդում ենք Սահյան

Փնտրում ես դու ինչ-որ հանցանք,
Հեգնում ես ինձ ու չես ներում,
Բայց կա ինչ-որ մի կարեկցանք
Քո հեգնական ժպիտներում:

Հեգնում ես ինձ ու նախատում,
Բորբոքում ես կռիվ ու վեճ,
Բայց կա ինչ-որ մի քաղցրություն
Քո դառնագին խոսքերի մեջ:

Ա՜խ, հոնքերդ ես հաճախ կիտում,
Նայում ես ինձ այնպես մռայլ,
Բայց կա ինչ-որ քնքշություն
Քո անողոք դեմքի վրա:

Հաճախ այնպես խայթում ես դու,
Սրտիս այնպես վիշտ ես բերում,
Բայց կա ինչ-որ մտերմություն
Քո այդ օտար հայացքներում:

Մերթ փարվում ես ինձ հովի պես,
Մերթ հողմի պես ինձ չարչարում,
Ա՜խ, երբ այդպես շոյել գիտես,
Էլ ինչո՞ւ ես ցավ պատճառում:

1. Մգեցված բառերը բացատրի՛ր։ 

Հանցանք – օրենքի կամ բարոյական նորմերի խախտում, արարք, որը համարվում է դատապարտելի։

Հեգնում – ծաղրել, ծաղրական ձևով խոսել կամ վերաբերվել ինչ-որ մեկին։

Նախատում – կշտամբել, մեղադրել, նկատողություն անել։

Բորբոքում – այստեղ նշանակում է վիճաբանություն կամ վեճ սրացնել, դրդել կոնֆլիկտի։

Քաղցրություն – բարություն, մեղմություն, սիրալիրություն։

Դառնագին – ցավալի, տխուր, դաժան։

Քնքշություն – նրբություն, սիրալիրություն, հոգատար վերաբերմունք։

Անողոք – դաժան, անգութ, առանց գթասրտության։

Խայթում – այստեղ՝ վիրավորել, սուր խոսք ասել։

Մտերմություն – սերտ, ջերմ հարաբերություն, հոգևոր կապ։

Օտար – անծանոթ, հեռու, չմտերիմ։

Փարվում – մոտենալ սիրալիրությամբ, գուրգուրանքով շոյել։

Չարչարում – տանջել, ցավ պատճառել, հոգեպես կամ ֆիզիկապես տառապանք պատճառել։

Շոյել – մեղմորեն, սիրով դիպչել, սիրալիրությամբ վերաբերվել։

Ցավ – տհաճ զգացում, տառապանք, հոգեկան կամ ֆիզիկական տհաճ վիճակ։

2. Ներկայացրո՛ւ տրամադրության, զգացումների փոփոխությունները։ 

Սկզբում՝ վիրավորվածություն և ցավ
Բանաստեղծի խոսքը սկսվում է մեղադրանքով. դիմացինը փնտրում է նրա «հանցանքը», «հեգնում» է, «չի ներում»։ Այս ամենը արտահայտում է վիրավորվածություն, թախիծ, և որոշ չափով՝ անարդարության զգացում։

Այնուհետև՝ անսպասելի մեղմություն
Չնայած այդ սառնությանը՝ բանաստեղծը նկատում է դիմացինի «հեգնական ժպիտներում» մի «կարեկցանք», ինչը հակասական, բայց մեղմացնող երանգ է հաղորդում։

Հաջորդում է՝ զայրույթ ու վիշտ, որին միանում է քաղցրություն
Նա խոսում է «նախատումի», «կռվի ու վեճի» մասին՝ վերականգնելով լարված տրամադրությունը, բայց այս անգամ էլ՝ նկատում է «քաղցրություն» խոսքերի մեջ։ Այս հակադրությունն ընդգծում է զգացմունքների խառնաշփոթը։

Խիստ արտահայտությունների հակակշիռը՝ քնքշությամբ
Չնայած դեմքը «անողոք» է, հոնքերը՝ «կիտած», հայացքը՝ «օտար», դրանց մեջ բանաստեղծը գտնում է «քնքշություն» և «մտերմություն»։ Սա բացահայտում է բանաստեղծի ներքին հակասությունները՝ մեկ կողմում վիրավորանք, մյուսում՝ սեր ու կապվածություն։

Եզրափակիչ հատվածում՝ հարցադրումով արտահայտված ցավ ու կարոտ
Վերջում՝ «փարվում ես ինձ հովի պես», բայց միաժամանակ «հողմի պես չարչարում», և նա ցավով հարց է հնչեցնում՝ եթե կարող ես շոյել այդպես քնքուշ, «էլ ինչո՞ւ ես ցավ պատճառում»։ Այստեղ զգացմունքները հասնում են իրենց գագաթնակետին՝ սիրո, ցավի, սպասման և թախիծի միահյուսմամբ։

Կարդում ենք Սահյան

Նեղվում եմ

Նեղվում եմ, խփում են կրծքիս, 
Ես գոհ եմ, իրենք են դժգոհ, 
Ներում եմ, նստում են գլխիս, 
Ես գոհ եմ, իրենք են դժգոհ։
     
Առնում են ու ետ չեն տալիս, 
Ես գոհ եմ, իրենք են դժգոհ։
Մեռնում եմ, երբ ուշ են գալիս, 
Ես զոհ եմ, իրենք են դժգոհ։

1. Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ ստեղծագործության ասելիքը։ 

Ստեղծագործությունը բացահայտում է անհատի ներաշխարհը՝ իր լռակյաց տառապանքով ու համբերատարությամբ։ Բանաստեղծը ցույց է տալիս, թե ինչպես է մարդը դիմանում անարդարություններին, ներողամտություն է ցուցաբերում, բայց փոխարենը ոչ միայն երախտագիտություն չի ստանում, այլև դժգոհություն։ Ասելիքն այն է, որ երբեմն նույնիսկ ամենաազնիվ և համբերատար մարդիկ չեն գնահատվում ու մնում են չհասկացված։

2. Ի՞նչն է նեղություն պատճառում հեղինակին։ 

Հեղինակին նեղություն է պատճառում մարդկանց անշնորհակալ և անարդար վերաբերմունքը։ Նա դիմանում է հարվածների, ներում է, զոհվում է, բայց միշտ արժանանում է դժգոհության։ Նեղությունը գալիս է այն զգացումից, որ իր բարի վերաբերմունքը և ինքնազոհաբերությունը չեն գնահատվում։

3. Ի՞նչը կարող է քեզ նեղացնել, անհանգստացնել։

Ինձ կարող է նեղացնել, երբ մարդիկ անկեղծությունը չեն գնահատում կամ երբ անարդար վերաբերմունք են ցուցաբերում՝ առանց փորձելու հասկանալ մյուսին։ Նաև կարող է անհանգստացնել, երբ մենակությունն է չափից շատ լինում կամ երբ տեսնում եմ, որ լավ մարդիկ արժանի վերաբերմունքի չեն արժանանում։ Իսկ քեզ՞ ինչը կարող է նեղացնել։