Անջատման խնդիր
Այն առարկան, որից անջատվում, ծագում կամ սկսվում է գործողությունը, կոչվում է անջատման անուղղակի խնդիր։
Անջատման անուղղակի խնդիր են պահանջում հեռանալ, անաջատվել, բաժանվել, թաքնվել, թաքցնել, խուսափել, փախչել, պոկել, փախցնել, հեռացնել, զրկել, ձանձրանալ, հրաժարվել, զզվել և այլ բայեր։
Դրվում է բացառական հոլովով և պատասխանում է ումի՞ց, ինչի՞ց, ինչերի՞ց հարցերին։
1. Գտի՛ր և ընդգծի՛ր անջատման խնդիրները։
- Արսենը քեզնից երբեք չի կարող բաժանվել։
→ «բաժանվել» բայը պահանջում է անջատման խնդիր՝ քեզնից։
- Մարդիկ փախչում էին ստից և կեղծիքից։
→ «փախչում էին» բայը նույնպես պահանջում է անջատման խնդիր։
- Նա վաղուց էր ձանձրացել իր ընկերներից։
→ «ձանձրացել» բայը պահանջում է բացառական հոլով՝ իր ընկերներից։
- Թաքցրեց իր անհանգստությունը ծնողներից։
→ «թաքցնել» բայը այստեղ պահանջում է անջատման խնդիր՝ ծնողներից։
- Ոչ մի կերպ չէր կարողանում ազատվել այդ ծանր մղձավանջից։
→ «ազատվել» բայը նույնպես պահանջում է անջատման խնդիր։
2. Համեմատել երեք նախադասությունները։
Ես նրան չեմ զրկի այդ հաճույքից։
→ Բայը՝ զրկել, պահանջում է մեկին ինչ-որ բանից զրկել։
→ Անջատման խնդիրն է՝ այդ հաճույքից։
Ես վիրավորվեցի նրա խոսքերից։
→ Այստեղ պատճառը՝ նրա խոսքերից, գործածված է որպես անջատման պատճառային խնդիր (խոսքերը վիրավորանքի աղբյուրն են)։
Ես լալիս էի վիրավորանքից։
→ «Վիրավորանքից» այստեղ ոչ թե բուն անջատման խնդիր է, այլ պատճառի արտահայտություն (ինչի՞ց էի լալիս)։
Միասնության խնդիր
Մինչ ուշ երեկո եղբայրներով աշխատեցին դաշտում։
→ «եղբայրներով» գործիական հոլովով է։ Սա միասնության խնդիր է։
Նա միշտ որսի էր գնում շան հետ։
→ «շան հետ»՝ սեռական հոլով + հետ։ Սա միասնության խնդիր է։
Ընտանյոք հանդերձ քննարկեցին այդ հարցը։
→ «ընտանյոք հանդերձ»՝ գործիական հոլով + հանդերձ։ Սա նույնպես միասնության խնդիր է։
Արմենի հետ մասնակցեցինք նրա մեծարման երեկոյին։
→ «Արմենի հետ»՝ սեռական հոլով + հետ։ Սա միասնության խնդիր է։
Նուբարն ամեն առավոտ մոր հետ բարձրանում էր սարը։
→ «մոր հետ»՝ սեռական հոլով + հետ։ Սա միասնության խնդիր է։
Կնոջ հետ գնում էր նրանց այգին՝ խնամելու։
→ «կնոջ հետ»՝ սեռական հոլով + հետ։ Սա ևս միասնության խնդիր է։
3. Գտի՛ր միասնության խնդիրները, ընդգծիր։
Մինչ ուշ երեկո եղբայրներով աշխատեցին դաշտում։
Նա միշտ որսի էր գնում շան հետ։
Ընտանյոք հանդերձ քննարկեցին այդ հարցը։
Արմենի հետ մասնակցեցինք նրա մեծարման երեկոյին։
Նուբարն ամեն առավոտ մոր հետ բարձրանում էր սարը։
Կնոջ հետ գնում էր նրանց այգին՝ խնամելու։
Վերաբերության խնդիր
Այն առարկան, որի վերաբերմամբ կամ շուրջը կատարվում է գործողությունը, կոչվում է վերաբերության անուղղակի խնդիր։
Դրվում է․
Ա․ Բացառական հոլով
Բ․ Սեռական հոլովով և մասին, շուրջը, վերաբերմամբ կամ վերաբերյալ, նկատմամբ, առթիվ, հանդեպ կապերի կապակցությամբ։
4. Գտի՛ր վերաբերության խնդիրները, ընդգծի՛ր։
Ես նրա մասին վատ կարծիք երբեք չեմ ունեցել։
Նրա շուրջը զանազան պատմություններ էին պտտվում։
Քո վերաբերյալ իմ ձեռքի տակ եղածն արդեն իսկ բավական է գործը սկսելու համար։
Ավարտական զանգի մասին բոլորը մոռացել էին։
Անհանգստացած պատմում էին այդ օրվա անցուդարձից։
Վարազդատ Մահամ 