Բնութագրեք ԱՄՆ- աշխարհագրական դիրքը:
ԱՄՆ աշխարհագրական դիրքը բնութագրվում է ինչպես բարենպաստությամբ, այնպես էլ բազմազանությամբ։ Ահա դրա հիմնական առանձնահատկությունները.
- Մայրցամաքային դիրք – ԱՄՆ-ը գտնվում է Հյուսիսային Ամերիկայի մայրցամաքի մեծ մասում, զբաղեցնելով դրա կենտրոնական, արևելյան և արևմտյան հատվածները։ Երկիրը սահմանակցում է Կանադայի (հյուսիսից) և Մեքսիկայի (հարավից) հետ։
- Ափամերձ դիրք – ԱՄՆ-ն ունի ելք ինչպես Ատլանտյան օվկիանոս (արևելքից), այնպես էլ Խաղաղ օվկիանոս (արևմուտքից), ինչը նպաստում է նրա արտաքին առևտրի զարգացմանը և ռազմավարական դիրքի ամրապնդմանը։
- Ալյասկա և Հավայան կղզիներ – ԱՄՆ կազմի մեջ մտնում են նաև Ալյասկան (հյուսիսարևմտյան մասում՝ Կանադայից հյուսիս-արևմուտք) և Հավայան կղզիները (Խաղաղ օվկիանոսում), ինչը մեծացնում է նրա աշխարհագրական ազդեցությունը Արկտիկայում և Խաղաղ օվկիանոսի տարածքում։
- Լայնությամբ ձգվածություն – ԱՄՆ տարածքը ձգվում է ավելի քան 4,500 կմ արևմուտքից արևելք և շուրջ 2,700 կմ հյուսիսից հարավ՝ ներառելով տարբեր կլիմայական գոտիներ՝ մերձարևադարձայինից մինչև մերձարքտիկական։
- Բազմազան աշխարհագրություն – ԱՄՆ տարածքում կան լեռներ (Ապալաչներ, Ռոքիներ, Սիերրա Նևադա), հարթավայրեր (Մեծ հարթավայրեր), բարձրավանդակներ, գետեր (Միսսիսիպի, Միսսուրի, Կոլորադո), լճեր (Մեծ լճեր), ինչպես նաև անապատներ և մերձարևադարձային անտառներ։
Այս բոլոր գործոնները նպաստել են ԱՄՆ-ի տնտեսական, ռազմավարական և մշակութային զարգացմանը՝ դարձնելով այն աշխարհաքաղաքական առումով շատ կարևոր երկիր։
Որո՞նք են ԱՄՆ- զարգացման նախադրյալները:
ԱՄՆ-ի զարգացման նախադրյալները բազմակողմանի են և ձևավորվել են ինչպես աշխարհագրական, այնպես էլ պատմական, տնտեսական ու սոցիալական գործոնների համադրությամբ։ Ահա դրանցից գլխավորները.
1. Աշխարհագրական բարենպաստ դիրք
- Երկիրը գտնվում է երկու օվկիանոսների միջև, ինչը նպաստում է արտաքին առևտրի և ռազմավարական փոխադրումների կազմակերպմանը։
- Ներկայության տարբեր կլիմայական գոտիներում՝ նպաստում է գյուղատնտեսական բազմազանության։
2. Բնական ռեսուրսների առատություն
- ԱՄՆ ունի հարուստ հանքային պաշարներ՝ նավթ, գազ, ածուխ, երկաթ, ոսկի և այլն։
- Խոշոր գետերն ու լճերը կարևոր են ինչպես էներգետիկայի, այնպես էլ հաղորդակցության և գյուղատնտեսության համար։
3. Մարդուժի ներգրավում և բազմազանություն
- Պատմականորեն ԱՄՆ եղել է ներգաղթողների երկիր, ինչը ստեղծել է բազմազգ, բազմամշակութային հասարակություն՝ ներուժով լի աշխատուժ։
- Բարձր կրթվածության մակարդակ և գիտատեխնիկական ներուժ։
4. Տեխնոլոգիական և արդյունաբերական զարգացում
- ԱՄՆ հանդիսանում է տեխնոլոգիաների, նորարարությունների և գիտական հետազոտությունների առաջատարներից։
- Ունի զարգացած արդյունաբերություն՝ ավտոմոբիլաշինություն, ավիացիա, տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ, զինտեխնիկա և այլն։
5. Զարգացած շուկա և կապիտալիստական տնտեսություն
- Ազատ շուկայական տնտեսությունը խթանել է բիզնեսի և ներդրումների զարգացումը։
- Ֆինանսական կայուն համակարգ՝ բանկային համակարգ, բաժնետոմսերի շուկա (օրինակ՝ Նյու Յորքի բորսան)։
6. Բարձր զարգացած տրանսպորտային և հաղորդակցական ցանց
- ԱՄՆ-ում լավ զարգացած է ճանապարհային, երկաթուղային, օդային և ծովային տրանսպորտը։
- Հաղորդակցման ժամանակակից միջոցները (ինտերնետ, բջջային ցանցեր) հասանելի են գրեթե ամենուր։
7. Քաղաքական կայունություն և իրավական համակարգ
- Դեմոկրատական կառավարման համակարգ, ուժեղ պետական ինստիտուտներ։
- Սեփականության իրավունքի պաշտպանություն, որը խթանում է ներդրումները։
Որո՞նք են ԱՄՆ-ի խոշոր Ագլոմերացիաները:
ԱՄՆ-ի խոշոր ագրոմերացիաները (մեգաքաղաքային գոտիները) տարածքներ են, որտեղ կենտրոնացած են խոշոր քաղաքներ և նրանց հարակից զարգացած բնակավայրերը՝ միավորված տնտեսական, տրանսպորտային և մշակութային կապերով։ Ահա երկրի առավել նշանակալի ագլոմերացիաները.
1. Նյու Յորքյան ագլոմերացիա (New York Metropolitan Area)
- Ամենախոշորը ԱՄՆ-ում։
- Ներկայացնում է Նյու Յորք քաղաքը և նրա շրջակա տարածքները (Նյու Ջերսի, Կոնեկտիկուտ)։
- Տնտեսական, ֆինանսական և մշակութային գլոբալ կենտրոն։
2. Լոս Անջելեսյան ագլոմերացիա (Greater Los Angeles Area)
- Գտնվում է Կալիֆորնիայի հարավում։
- Ներառում է Լոս Անջելես քաղաքը, Լոնգ Բիչ, Անահայմ և այլ քաղաքներ։
- Կինոարդյունաբերության և բարձրտեխնոլոգիական ոլորտների կենտրոն։
3. Շիկագոյի ագլոմերացիա (Chicago Metropolitan Area – Chicagoland)
- Գտնվում է Իլինոյս նահանգում և շրջակայքում։
- Արդյունաբերական և տրանսպորտային հանգույց, ֆինանսական կենտրոն։
4. Դալաս-Ֆորտ Ուորթ ագլոմերացիա (Dallas–Fort Worth Metroplex)
- Գտնվում է Տեխաս նահանգում։
- Արագ աճող տեխնոլոգիական և բիզնես կենտրոն։
5. Հյուսիսային Կալիֆորնիայի ագլոմերացիա (San Francisco Bay Area)
- Ներառում է Սան Ֆրանցիսկո, Օքլենդ, Սան Խոսե։
- Տեխնոլոգիական ինովացիաների կենտրոն՝ Սիլիկոնյան հովիտով։
6. Վաշինգտոնյան ագլոմերացիա (Washington, D.C. Metropolitan Area)
- Ներառում է մայրաքաղաք Վաշինգտոնը և մերձակա նահանգների բնակավայրերը։
- Քաղաքական, պետական կառավարման և կրթության կենտրոն։
7. Բոստոնյան ագլոմերացիա (Greater Boston)
- Կրթության և բժշկության ոլորտի առաջատար կենտրոն։
- Ներկայացնում է պատմականորեն հին, բայց տեխնոլոգիապես զարգացող գոտի։
Սրանք ԱՄՆ-ի խոշորագույն մեգաքաղաքային գոտիներն են, որտեղ ապրում է երկրի բնակչության զգալի մասը և կենտրոնացած է մեծ մասշտաբով տնտեսական գործունեություն։
Ինչպես է ամենրիկացի ազգը:
Ամերիկացի ազգը ձևավորվել է որպես բազմազգ և բազմամշակութային հասարակություն, և դա նրա ամենահատկանշական առանձնահատկություններից մեկն է։ Ահա ամերիկացի ազգի հիմնական բնութագրիչները.
1. Բազմազգ ծագում
- Ամերիկացի ազգը ձևավորվել է ներգաղթողների հիման վրա՝ եվրոպական, ասիական, աֆրիկյան, լատինամերիկյան և այլ ծագմամբ ժողովուրդների սերունդներից։
- Առկա է նաև բնիկ ամերիկացիների (ինդիացիների) ժառանգությունը։
2. Մշակութային բազմազանություն
- Ամերիկյան մշակույթը միահյուսված է բազմաթիվ ազգերի սովորույթներով, լեզվով, կրոնով ու արժեհամակարգով։
- Միևնույն ժամանակ, ձևավորվել է «ամերիկյան ինքնություն», որն ընդգծում է ազատությունը, անհատականությունը և հնարավորությունների հավասարությունը։
3. Ազգային գաղափարախոսություն
- «American Dream» (Ամերիկյան երազանք) գաղափարը՝ այն միտքը, որ յուրաքանչյուր ոք կարող է հասնել հաջողության՝ անկախ ծագումից։
- Ազատության, ժողովրդավարության և իրավունքների պաշտպանի գաղափարը կարևոր հիմք է ազգային ինքնության համար։
4. Լեզվական և կրոնական բազմազանություն
- Պաշտոնական լեզու չկա դաշնային մակարդակով, բայց ամենատարածվածը անգլերենն է։
- Առկա են բազմաթիվ կրոններ՝ քրիստոնեություն, հուդայականություն, իսլամ, բուդդիզմ, հինդուիզմ և այլն։
5. Ազգային ինքնագիտակցություն
- Թեև ազգը բազմազգ է, ամերիկացիները հաճախ ունեն ուժեղ ազգային ինքնություն։
- Նրանց համար կարևոր է քաղաքացիությունը, պետության հանդեպ հավատարմությունը և համընդհանուր արժեքները։
Այսպիսով, ամերիկացի ազգը ոչ թե մեկ էթնիկ ծագմամբ ժողովուրդ է, այլ՝ գաղափարական, քաղաքացիական և մշակութային միավոր, որը ձևավորվել է բազմազանության հիման վրա։
Վարազդատ Մահամ 