Պատասխանել հարցերին
1.Ինչպիսի՞ն է Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության թվի բնական շարժը:
Բնական շարժը հաշվվում է ծնելիության և մահացության տարբերության հիման վրա։ Հայաստանի դեպքում՝
Ծնելիությունը համեմատաբար ցածր է և շարունակ նվազում է, հատկապես մեծ քաղաքներում։
Մահացությունը, ընդհակառակը, քիչ թե շատ կայուն է, սակայն որոշ տարիքային խմբերում (օրինակ՝ տարեցներ) նկատվում է բարձր ցուցանիշ։
Արդյունքում՝ բնական աճը փոքր է կամ բացասական որոշ շրջաններում, հատկապես վերջին տարիներին, երբ ծնելիությունն ավելի ցածր է, քան մահացությունը։
Այսինքն՝ բնական շարժը՝ կրճվող բնույթ ունի, և որոշ շրջաններում բնազդային անկում է նկատվում:
2.Ինչպիսի՞ն են ՀՀ բնակչության բնական շարժի տարածքային տարբերությունները:
Գյուղական և քաղաքային տարբերություններ
- Գյուղական վայրերում ծնելիությունը սովորաբար ավելի բարձր է, քան քաղաքներում, քանի որ այստեղ դեռ պահպանվում են ավանդական ընտանիքային և սոցիալ-տնտեսական պայմանները:
- Մահացությունը գյուղերում հաճախ բարձր է՝ բժշկական ծառայությունների սահմանափակ հասանելիության և կյանքի ցածր որակի պատճառով:
Մարզերի միջև տարբերություններ
- Տարածքներից որոշներում, օրինակ՝ Երևանում, բնական աճը ցածր է կամ նույնիսկ բացասական, քանի որ մարդիկ ավելի ուշ են ամուսնանում և ունեն քիչ երեխաներ:
- Հյուսիսային և հարավային մարզերում, որոնք գյուղատնտեսական բնույթ ունեն, ծնելիությունը համեմատաբար ավելի բարձր է:
3.Ինչպե՞ս է կազմակերպված ներգաղթի դերը ՀՀ բնակչության թվաքանակի աճի մեջ:
- Ներգաղթը կարևոր դեր ունի բնակչության թվի փոփոխության մեջ, հատկապես բնական աճի բացասական դինամիկայի պայմաններում:
- Հայաստանի համար՝ արտահանման (էմիգրացիա) հոսքը ավելի մեծ է, քան ներգաղթը, այսինքն՝ ներգաղթը միայն մասամբ է փոխհատուցում բնական անկումը:
- Կարճ ժամանակահատվածներում որոշ վերադարձող հայրենակիցներ կամ արտասահմանից ներգաղթողներ կարող են նվազեցնել բնակչության կրճատումը, սակայն ընդհանուր գործնական ազդեցությունը սահմանափակ է:
4.ՀՀ բնակչության թվի աճի համար մոտակա տարիներին ինչպիսի՞։ պայմաններ և նախադրյալներ են անհրաժեշտ:
Ծնելիության խթանում՝ ընտանիքների համար սոցիալական, ֆինանսական աջակցություն (օրինակ՝ երեխայի խնամքի նպաստներ, բնակարանային ծրագրեր, հարկային արտոնություններ):
Մահացության կրճատում՝ առողջապահության որակի բարելավում, սնուցման, կենսակերպի բարելավման ծրագրեր:
Ներգաղթի խթանում՝ հայրենադարձության ծրագրեր, աշխատանքային և սոցիալական միջավայրի բարելավում, մասնագիտական հնարավորությունների ընդլայնում:
Տարածքային հավասարակշռություն՝ գյուղական և հեռավոր շրջաններում տնտեսական հնարավորությունների ստեղծում, որ մարդիկ չհեռանան:
Վարազդատ Մահամ 