Փնտրում ես դու ինչ-որ հանցանք,
Հեգնում ես ինձ ու չես ներում,
Բայց կա ինչ-որ մի կարեկցանք
Քո հեգնական ժպիտներում:

Հեգնում ես ինձ ու նախատում,
Բորբոքում ես կռիվ ու վեճ,
Բայց կա ինչ-որ մի քաղցրություն
Քո դառնագին խոսքերի մեջ:

Ա՜խ, հոնքերդ ես հաճախ կիտում,
Նայում ես ինձ այնպես մռայլ,
Բայց կա ինչ-որ քնքշություն
Քո անողոք դեմքի վրա:

Հաճախ այնպես խայթում ես դու,
Սրտիս այնպես վիշտ ես բերում,
Բայց կա ինչ-որ մտերմություն
Քո այդ օտար հայացքներում:

Մերթ փարվում ես ինձ հովի պես,
Մերթ հողմի պես ինձ չարչարում,
Ա՜խ, երբ այդպես շոյել գիտես,
Էլ ինչո՞ւ ես ցավ պատճառում:

1. Մգեցված բառերը բացատրի՛ր։ 

Հանցանք – օրենքի կամ բարոյական նորմերի խախտում, արարք, որը համարվում է դատապարտելի։

Հեգնում – ծաղրել, ծաղրական ձևով խոսել կամ վերաբերվել ինչ-որ մեկին։

Նախատում – կշտամբել, մեղադրել, նկատողություն անել։

Բորբոքում – այստեղ նշանակում է վիճաբանություն կամ վեճ սրացնել, դրդել կոնֆլիկտի։

Քաղցրություն – բարություն, մեղմություն, սիրալիրություն։

Դառնագին – ցավալի, տխուր, դաժան։

Քնքշություն – նրբություն, սիրալիրություն, հոգատար վերաբերմունք։

Անողոք – դաժան, անգութ, առանց գթասրտության։

Խայթում – այստեղ՝ վիրավորել, սուր խոսք ասել։

Մտերմություն – սերտ, ջերմ հարաբերություն, հոգևոր կապ։

Օտար – անծանոթ, հեռու, չմտերիմ։

Փարվում – մոտենալ սիրալիրությամբ, գուրգուրանքով շոյել։

Չարչարում – տանջել, ցավ պատճառել, հոգեպես կամ ֆիզիկապես տառապանք պատճառել։

Շոյել – մեղմորեն, սիրով դիպչել, սիրալիրությամբ վերաբերվել։

Ցավ – տհաճ զգացում, տառապանք, հոգեկան կամ ֆիզիկական տհաճ վիճակ։

2. Ներկայացրո՛ւ տրամադրության, զգացումների փոփոխությունները։ 

Սկզբում՝ վիրավորվածություն և ցավ
Բանաստեղծի խոսքը սկսվում է մեղադրանքով. դիմացինը փնտրում է նրա «հանցանքը», «հեգնում» է, «չի ներում»։ Այս ամենը արտահայտում է վիրավորվածություն, թախիծ, և որոշ չափով՝ անարդարության զգացում։

Այնուհետև՝ անսպասելի մեղմություն
Չնայած այդ սառնությանը՝ բանաստեղծը նկատում է դիմացինի «հեգնական ժպիտներում» մի «կարեկցանք», ինչը հակասական, բայց մեղմացնող երանգ է հաղորդում։

Հաջորդում է՝ զայրույթ ու վիշտ, որին միանում է քաղցրություն
Նա խոսում է «նախատումի», «կռվի ու վեճի» մասին՝ վերականգնելով լարված տրամադրությունը, բայց այս անգամ էլ՝ նկատում է «քաղցրություն» խոսքերի մեջ։ Այս հակադրությունն ընդգծում է զգացմունքների խառնաշփոթը։

Խիստ արտահայտությունների հակակշիռը՝ քնքշությամբ
Չնայած դեմքը «անողոք» է, հոնքերը՝ «կիտած», հայացքը՝ «օտար», դրանց մեջ բանաստեղծը գտնում է «քնքշություն» և «մտերմություն»։ Սա բացահայտում է բանաստեղծի ներքին հակասությունները՝ մեկ կողմում վիրավորանք, մյուսում՝ սեր ու կապվածություն։

Եզրափակիչ հատվածում՝ հարցադրումով արտահայտված ցավ ու կարոտ
Վերջում՝ «փարվում ես ինձ հովի պես», բայց միաժամանակ «հողմի պես չարչարում», և նա ցավով հարց է հնչեցնում՝ եթե կարող ես շոյել այդպես քնքուշ, «էլ ինչո՞ւ ես ցավ պատճառում»։ Այստեղ զգացմունքները հասնում են իրենց գագաթնակետին՝ սիրո, ցավի, սպասման և թախիծի միահյուսմամբ։

Նեղվում եմ

Նեղվում եմ, խփում են կրծքիս, 
Ես գոհ եմ, իրենք են դժգոհ, 
Ներում եմ, նստում են գլխիս, 
Ես գոհ եմ, իրենք են դժգոհ։
     
Առնում են ու ետ չեն տալիս, 
Ես գոհ եմ, իրենք են դժգոհ։
Մեռնում եմ, երբ ուշ են գալիս, 
Ես զոհ եմ, իրենք են դժգոհ։

1. Մի քանի նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ ստեղծագործության ասելիքը։ 

Ստեղծագործությունը բացահայտում է անհատի ներաշխարհը՝ իր լռակյաց տառապանքով ու համբերատարությամբ։ Բանաստեղծը ցույց է տալիս, թե ինչպես է մարդը դիմանում անարդարություններին, ներողամտություն է ցուցաբերում, բայց փոխարենը ոչ միայն երախտագիտություն չի ստանում, այլև դժգոհություն։ Ասելիքն այն է, որ երբեմն նույնիսկ ամենաազնիվ և համբերատար մարդիկ չեն գնահատվում ու մնում են չհասկացված։

2. Ի՞նչն է նեղություն պատճառում հեղինակին։ 

Հեղինակին նեղություն է պատճառում մարդկանց անշնորհակալ և անարդար վերաբերմունքը։ Նա դիմանում է հարվածների, ներում է, զոհվում է, բայց միշտ արժանանում է դժգոհության։ Նեղությունը գալիս է այն զգացումից, որ իր բարի վերաբերմունքը և ինքնազոհաբերությունը չեն գնահատվում։

3. Ի՞նչը կարող է քեզ նեղացնել, անհանգստացնել։

Ինձ կարող է նեղացնել, երբ մարդիկ անկեղծությունը չեն գնահատում կամ երբ անարդար վերաբերմունք են ցուցաբերում՝ առանց փորձելու հասկանալ մյուսին։ Նաև կարող է անհանգստացնել, երբ մենակությունն է չափից շատ լինում կամ երբ տեսնում եմ, որ լավ մարդիկ արժանի վերաբերմունքի չեն արժանանում։ Իսկ քեզ՞ ինչը կարող է նեղացնել։

Դուրս գրիր անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։

Լոք-լայն, կայտռալ-վխտալ, պանդխտական-օտարական, լևիաթան-ըստ Աստվածաշնչի ավանդության՝ վիթխարի ծովային հրեշ կամ թռչող վիշապ,

Ըստ ստեղծագործության նկարագրի՛ր և բնութագրի՛ր Հայկանուշին։

Նա մի որբ, գեղեցիկ և բարձրահասակ մի հսկա աղջիկ էր։ Բնավորությամբ բարի և մեծահոգի էր օգնում էր բոլորին ով կարիք ունի։ Նրա պես ուժեղ հսկա չկար այդ վայրերում։ Շատ բարի և շատ գթած էր։ Միշտ բաժանում էր չունեցողներին։

Առանձնացրո՛ւ Տորքի սիրո նկարագրության հատվածները։

– «Քաղցած եմ, այո՛, բայց շա՜տ եմ քաղցած, –

Հոգոց քաշելով՝ մեր հսկան ասաց. –

Ի՜նչ հաց պիտի տաս, որ ես կշտանամ,

Ի՜նչ ջուր պիտի տաս, որ ես զովանամ,

Իմ հաց ն ու ջուրը, – գիտե՞ս որն է այն –

Քո սե՛րն է, հոգիս, քո սե՛րն է միայն.

Մի՛ նայիր, որ ես կոպիտ եմ ու բիրտ,

Այս կոպտության մեջ կա մի քնքուշ սիրտ,

Որ քեզ գլխովին իր մեջ կամփոփե.

Եվ միշտ քեզ համար միայն կտրոփե,

Ահա եկել եմ ընկել ոտքերդ,

Կամ ինձ սպանիր, կամ տուր ինձ սերդ».

«Ես քո ստրուկն եմ, դու ինձ հրամայիր.

Թեկուզ քո շան տեղ դռանդ կապիր,

Որ քեզ պահպանեմ աչքիս լույսի պես ,

Ոչ մի փորձանքի դու չհանպիպես»:

Սիրում էր Տորքը, սիրում էր անկեղծ,

Սիրում էր սիրով անբիծ, անտխեղծ.

Եվ կոպտատարազ իր դեմքը մթին

Դառել էր սիրո ցոլացող լուսին.

Այն կերպարանքը և հայացքն ահեղ,

Որ քարացնում էր մարդկանց տեղնուտեղ,

Այժմ դառել է մի վճիտ աղբյուր,

Որից բխում է սեր հեզահամբյուր…

Ի՜նչ քաղցր ժպիտ, ի՜նչ քնքուշ շարժվածք.

Ե՜րբ է ունեցել անճոռնի կազմվածք…

Բայց ինչպես զորե՜ իմ ձեռքը կոպիտ

Քնքուշ նազելվույդ առնել իր խտիտ,

Խոստովանում եմ ինձ հաղթահարված,

Ես քո գերին եմ, քո ոտքերն ընկած.

Դու քո փոխարեն ցույց տուր հարյուրին,

Թեկուզ հազարին, տասը հազարին,

Հրամայիր ինձ՝ շարժեմ այս լյառը,

Ասա՝ պոկոտեմ ամբողջ անտառը,

Վարարած գետի ընթացքը փոխեմ,

Սարեր ու ձորեր իրար հետ խառնեմ,

Լեռներ կարող են իմ ձեռքով փլչել.

Բայց քեզ, Հայկանուշ, չեմ կարող դիպչել…

Ի՞նչ պահանջ առաջադրում Հայկանուշը։

Նա ասաց Տորքին, որ այդպես այնուամենայնիվ չի լինի և պետք է կռվեն։ Քանի որ Տորքը չհամաձայնեց վնասել նրան, նա առաջարկեց, որ Տոչքը 20 աժդահա բերի` որպես գերի։

Առաջնորդը կարելի է ասել այն մարդն է, որը ոգեշնչում է թիմին, կազմին, խմբին և այլ միավորություններին, քաջարելում է բոլորին, որպեսզի բոլորը հասնեն ցանկալի արդյունքի: Առաջնորդը պետք է լսի իր խմբի անդամներին վերլուծի նրանց կարծիքները և գա ընդհանուր եզրակացման ինչոր խնդրի լուծելու մասով: Կարծիք կա, որ մարդը ծնվում է որպես առաջնորդ, բայց լավ առաջնորդ դառնում է: Որպես հասարակական երևույթի առաջնորդություն, պետք է քայլեր անել, որոնք կնպաստեն հանրային բարիքի աճին: Առաջնորդության մեջ շատ կարևոր է, որ վերևում նշված որոշ հատկանիշների օգնությամբ թիմը միավորի իր ջանքերը և ամեն անդամ ամբողջությամբ զգա պատասխանատվությունը: Մարդիկ երբեմն շբոթում են առաջնորդությունը ղեկավարման հետ: Ճիշտ է կան նմանություններ, բայց այդ երևույթները իրարից տարբերվում են: Ղեկավարների գործն է ծրագրելը, կազմակերպելը, մանրամասն հետևելը կազմակերպմանը և այլն: Մինչդեռ առաջնորդի խնդիրն է ոգեշնչելը և խթանելը:

Կա նաև ժողովրդական առաջնորդություն: Դրա ժամանակ խմբի անդամները մասնակցում են որոշումների կայացմանը: Անդամները ազատորեն կարծիք են հայտնում և թողնում որոշումը առաջնորդին: Նրանք զգում են իրենց ներգրավված լինելը և դրանով ալժվելի ոգեշնչվում:

Կարդա՛ Ղ․ Աղայանի ,, Տորք Անգեղ և Հայկանուշ Գեղեցիկ,, ստեղծագործության նախաբանը  Առաջին երգը։ 

1. Առանձնացրո՛ւ անհասկանալի բառերը և բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ։

Ղ․ Աղայանի «Տորք Անգեղ և Հայկանուշ Գեղեցիկ» ստեղծագործության նախաբանը, ինչպես նաև Առաջին երգը, պարունակում են բազմաթիվ հին և ժողովրդական բառեր, որոնք կարող են անհասկանալի լինել ժամանակակից ընթերցողի համար։ Մեծապես կախված է, թե որ հատվածը եք ուզում՝ քանի որ ստեղծագործությունը շատ խոշոր է։

Եթե կա կոնկրետ հատված կամ բառ, որ ուզում եք, որ բացատրեմ, կարող եք այդպես նշել, և ես կիրագործեմ բացատրությունը։

  2.Նկարագրի՛ր և բնութագրի՛ր Տորքին։ 

Ղ․ Աղայանի «Տորք Անգեղ և Հայկանուշ Գեղեցիկ» ստեղծագործությունը մի հրաշալի գրական նմուշ է, որն ունի մեծ տեղ հայ գրականության մեջ։ Թեև ես չունեմ ամբողջական տեքստին հասանելիություն, բայց այն, ինչ կարող եմ անել, դա է՝ մի քիչ օգնել ոճային և բովանդակային տեսանկյունից։

Եթե դուք ցանկանում եք՝ կարող եմ ներկայացնել Տորք Անգեղի նկարագրությունը ու նրա բնութագիրը՝ ընդհանուր առմամբ, հիմնվելով ստեղծագործության իմացության վրա։

Տորք Անգեղի բնութագրում

Տորք Անգեղը կերպար է, որը նախևառաջ տարբերվում է իր խիզախությամբ ու ձգտումով։ Նա ներկայացնում է անսահման ուժ ու հպարտություն։ Նա մի կերպար է, որը սիրող, հայրենասեր է, սակայն նաև ունի որոշակի կոպիտ բնավորություն ու երևույթներ, որոնք անհանգստացնում են նրան։

Տորք Անգեղի կերպարը տարբերվում է շատ սովորական հերոսներից, քանի որ նա իր մեջ կրում է նաև մի քանի հակասություններ՝ մաքուր սեր և զայրույթ, հպարտություն և թախիծ։ Նա պայքարող կերպար է, ում համար ներքին խաղաղությունը և արտաքնապես կայուն կյանքը միշտ ձեռնարկվում են որպես թիրախներ, որոնց հետևից նա անցնում է։

Եթե դուք ուզում եք որակավորել Տորքին, ապա նրա կերպարն ունի նաև ֆիզիկական հզորություն, այդպիսով դարձնելով նրան մեկի համար, ով կարող է դիմակայել ցանկացած դժվարության։

Ասել է թե՝ Տորք Անգեղը կարող է համարվել հայաստանյան գրականության հերոս, ով համատեղում է և՛ ողբերգությունը, և՛ արիությունը, ու հենց այս հատկանիշներն են դարձնում նրա կերպարը անչափ հարուստ ու հետաքրքիր:

Եթե դուք ցանկանում եք մի կոնկրետ հատվածի բառնաբանությունը, ապա խնդրում եմ նշեք, և ես կփորձեմ ավելի մանրամասն բացատրել:

3. Տորքի կարծիքով ո՞րն է ճշմարիտ խելքը։ 

Ղ․ Աղայանի «Տորք Անգեղ և Հայկանուշ Գեղեցիկ» ստեղծագործության մեջ Տորք Անգեղը հանդես է գալիս որպես ազնիվ, բարձրահոգի և խորը մտածող կերպար: Նրա համար ճշմարիտ խելքը միտք ու իմացություն չի սահմանափակվում միայն մտավոր կարողություններով կամ աշխարհիկ իմաստությամբ: Տորքի կարծիքով՝ ճշմարիտ խելքը կապված է մարդկային նուրբ զգացմունքների և բարոյական սկզբունքների հետ։ Նա կարծում է, որ մարդը պետք է հիասթափված լինի իր համեստությամբ, բայց նաև միշտ տենչի արդարության ու բարձր գաղափարների։

Տորքի ընկալմամբ, ճշմարիտ խելքը ավելի շատ վերաբերում է մարդկային բարոյականությանը, անձի ներքին արժեքներին, քան արտաքին իմաստությանը կամ գիտելիքներին։ Նա գտնում է, որ միայն իդեալներին հավատարիմ մնալով ու բարոյական չափանիշները պահելով՝ մարդը կարող է հասնել իրական խելքին:

Այսպիսով, Տորքի համար ճշմարիտ խելքը առաքինության, բարոյականության, հերոսականության և անձնականIntegrity-ի հավատարիմ հետևորդն է, որն ոչ միայն դատում է աշխարհի մասին, այլ նաև ստեղծում է հասարակություն, որտեղ կա արդարություն և սեր։

4. Ներկայացրո՛ւ հսկաների ապրելակերպը և սովորությունները։ 

Ղ․ Աղայանի «Տորք Անգեղ և Հայկանուշ Գեղեցիկ» ստեղծագործության նախաբանում և Առաջին երգում նշվում են հսկաների ապրելակերպն ու սովորությունները, որոնք ունեն առանձնահատուկ և խորհրդանշական բնույթ։ Աղայանը ստեղծում է հսկաների կերպարը՝ որպես մի ժողովրդի և հզորության խորհրդանիշ:

Հսկաների ապրելակերպը և սովորությունները ներկայացվում են որպես մեծ, ուժեղ և հպարտ մարդկանց յուրահատուկ կյանքի ձև: Այս կերպարները ապրում են մի հասարակությունում, որտեղ ուժը, քաջությունը և իրար միմյանց նկատմամբ բացարձակ հավատարմությունը կարևորագույն արժեքներ են:

Ապրելակերպը
Հսկաների կյանքը լի է հերոսական մարտերով, որոնք ոչ միայն գարունները, այլ նաև որոշվում են կյանքի ու մահվան տարողությամբ: Նրանք ապրում են բնական և վայրենի միջավայրում՝ հաճախ կռվում են միմյանց հետ կամ դիմակայություն ունեն: Նրանց դիվային ու պատերազմական գոյությունը հաճախ լինում է ուժի ու իշխանության մղում:Սովորությունները
Հսկաները սովորաբար ապրում են ավանդների և ծեսերի շրջանակներում, որոնք շատ կապ ունեն նրանց հարատևությունը ու կենսափորձը պահպանելու հետ: Այս սովորություններն ընդգծում են հպարտությունը, ուժը, զգայունությունը և բարոյականությունը: Հսկաները միշտ հպարտությամբ են վերաբերվում իրենք իրենց ու իրենց միջավայրին Ազգային ու զինվորական արժեքներ
Հսկաները հակված են պայքարելու իրենց հայրենիքի համար, պաշտպանելու հարազատներին ու արժեքները՝ երբեք չհրաժարվելով իրենց ժառանգությունից ու հին սովորություններից:

Տորք Անգեղի համար, որն էլ հսկաների ներկայացուցիչներից մեկն է, այս ապրելակերպը խորհրդանշում է արական արժանիքների ուժեղ բացահայտումը, որի մեջ են համադրված նաև մարդկային և բնական ուժերը։

Մենք միշտ մտածում ենք, որ հանճարները հատուկ մարդիկ են՝ ծնված արդեն իսկ մեծ տաղանդով: Բայց իրականում, հանճարները չեն ծնվում, նրանք դառնում են այդպիսին: Որպեսզի ինչ-որ բան ստեղծես կամ ինչ-որ բանի հասնես, պետք է քրտնաջան աշխատես, սովորես, փորձես և ոչ մի դեպքում չհանձնվես:

Մարդկանց մեծագույն ձեռքբերումները չեն գալիս հենց այնպես և մեկ  օրում: Դրանք գալիս են երկար ու համառ աշխատանքից: Ամեն ոք ունի հնարավորություն և ընդունակություն ինչ-որ մի բանում հանճար դառնալու: Եթե ուզում ես դառնալ հանճար ուրեմն սկսիր ցանկացած պահի: Իսկ հետո ընդամենը պետք է օգտվել հնարավորությունից և չհանձնվել:

Ամեն մարդ ունի իր կյանքի նպատակները, բայց դրանք իրագործելու համար պետք է ունենա ինքնավստահություն և ձգտում:

Share this:

Ղազարոս Աղայան հայ պատմաբան, գրող ու հրապարակախոս էր, ով մեծ ավանդ է ներդրել հայ մշակույթի զարգացման մեջ։ Նրա մասին մի քանի հետաքրքիր փաստեր.

Կենսագրություն. Ղազարոս Աղայանը ծնվել է 1805 թվականին։ Նա ակտիվ էր 19-րդ դարի սկզբին, մասնավորապես մի խոշոր պատմական շրջանի ժամանակահատվածում, երբ հայ գրականությունն ու հասարակությունը վերածնվում էին։

Կրթություն. Նա ստացել էր կրթություն Վենետիկի հայաբառագրատոնում և այնուհետև դարձել գիտության խոշոր հեղինակություններից մեկը։ Վենետիկում գտնվելու ժամանակը թևակոխեց մի շարք կարևոր գիտական ու գրական աշխատություններ։

Գրականություն. Նա գրել է պատմական ուսումնասիրություններ ու հայագիտություն, ինչպես նաև երկեր, որոնք անդրադառնում են հայ ժողովրդի պատմությանը, մշակույթին և գիտությանը։

Հայոց պատմության ուսումնասիրություն. Ղազարոս Աղայանը հայոց պատմության կարևորագույն հեղինակներից մեկն է, ում աշխատությունները հատկապես օգտագործվում են որպես աղբյուր հայոց հին պատմության ուսումնասիրության մեջ։

Հեղինակություն. Նրա աշխատանքներից մեկն է՝ «Հայաստանի պատմություն», որն ունի մեծ նշանակություն հայկական պատմագիտության մեջ։

Նպատակն ու ազդեցությունը. Նա մեծապես նպաստել է հայ ժողովրդի ազգային ինքնագիտակցությանը և գրականության զարգացմանը, նշանավորելով նրա նոր ժամանակաշրջանի մեկնարկը։

Շատերն ինձ հարցնում են, թե ես ի՞նչ կարծիքի եմ «չարին հակառակ չկենալու» վերաբերությամբ։

Թեպետ շատ վտանգավոր է մեծերի ասածին դեմ գնալը, բայց ես չպիտի ծածկեմ իմ կարծիքն ու համոզմունքն այդ մասին։

Բնության մեջ ոչ մի կենդանի արարած չկա, որ ինչևիցե մի բանով զինված չլինի իր գոյությունը պաշտպանելու համար, երկու կենդանի արարածներ իրար բարեկամ լինել չեն կարող, եթե մեկը մյուսի կյանքին վտանգ է սպառնում։ Մարդը կարող է միայն այնքան բարի լինել, որ չի հարձակվիլ ուրիշի վրա, բայց երբ իր վրա են հարձակվում, նա չի կարող չպաշտպանվիլ։

Երբ որ Քրիստոսին ապտակ զարկեցին, նա իր մյուս երեսը դեմ չարավ ապտակողին, այլ ասաց. «Եթե չար խոսեցի, վկայիր չարի մասին, իսկ եթե բարի, ինչո՞ւ ես զարկում ինձ»։ (Հով. գլ. ԺԸ. 23)։

Այս է ահա բնականը, իսկ «չարին հակառակ չկենալը» անճարության, թուլության և ստրկության հետևանք է. այսինքն` չարին հակառակ չկենալը առաքինություն չէ, այլ անկարողի խոհեմություն` ժամանակ վաստակելու համար, ընդդիմանալու ուժ հավաքելու համար։ Չարին հակառակ չկենալը շատ անգամ խոհեմություն էլ չէ, այլ անբարոյականություն, անբանականություն, անասնություն, որովհետև թույլ է տալիս չարերին, որ բարիների հետ վարվեն իրանց ուզածի պես։

Բայց այդ բարոյական սկզբունքը ասված է ամենքի համար։ Այդ սկզբունքին պետք է հետևեն ամենքը։ Այո, այդպես են բացատրում, բայց դա սոփեստություն է։ Ամենքի մեջ միակերպություն ոչ եղել է և ոչ էլ կլինի երբեք։ Մեկոնք հիմարությամբ կընդունեն այդ, իսկ մյուսները` չարությամբ կօգտվեն այդ հանգամանքից։ Ի՞նչ կվաստակես նրանից, եթե ասես` «Սուր քո, և պարանոց մեր»։ Չէ՞ որ թշնամին էլ հենց այդ կուզի և սուրը պարանոցիցդ անպակաս կպահե, ինչպես որ կա և եղել է միշտ։

Ես դեմ չեմ խոհեմության, որ դարձյալ ինքնապաշտպանության  մի զենք է, բայց խոհեմությունը պետք չէ շփոթել առաքինության հետ։ Չարին հակառակ չկենալը՝ ուղիղ և բարոյական վարդապետություն չէ։ Դա դեմ է և ՛ խելքի, և՛ բարոյականության։

1. Երկու-երեք նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ Աղայանի ասելիքը։ 

Աղայանը խոսում է չարին հակառակ չկենալու գաղափարի մասին, հայտարարելով, որ դա ոչ թե առաքինություն, այլ անասնական խոհեմություն է, որը ծնվում է անկարողությունից և ստրկությունից։ Նա կարծում է, որ երբ մարդը պաշտպանվում է չարից, դա բնական և բարոյական քայլ է, իսկ չարերին թույլ տալը՝ անբարոյականություն է։

2. Գրի՛ր քո կարծիքը արտահայտված գաղափարի վերաբերյալ։ 

Ես համաձայն եմ Աղայանի հետ, որ չարին հակառակ չկենալը չի կարող լինել բարոյական վարդապետություն, քանի որ երբ մարդը չի պաշտպանում իրեն կամ մյուսին չարի դեմ, նա թույլ է տալիս չար ուժերին հաղթել։ Սա ոչ միայն հակասում է մարդկային բնական իրավունքին, այլ նաև հարգանքի արժանի է այն մարդը, ով պաշտպանում է արդարությունը և ճշմարտությունը, նույնիսկ եթե դա վտանգում է իրեն։ Որպեսզի հասարակությունը զարգանա և բարգավաճի, մարդիկ պետք է կարողանան դիմակայել չարին և պաշտպանել իրենց իրավունքները։

Ինքնօգնություն
«Չարին հակառակ չըկենալու» վրա ես նայեցի ինքնապաշտպանության տեսակետից: Ինձ ասողներ եղան, թե ես այդ բանն այնպես չեմ բացատրում , ինչպես Տոլստոյը: Պետք է գիտենալ սակայն, որ Տոլստոյը չի ասում, թե «չարին չպետք է հակառակ կենալ»: Սա կնշանակե՝ «չարիքին պետք է հակառակ կենալ, միայն ոչ չարիքով»:
Ես էլ հո չե՞մ ասում, թե՝ երբ մեկը քո տունը կրակ տա, դու էլ գնա նրանը կրակ տուր: Այլ թե՝ «երբ տեսնում ես, որ տունդ կրակ են տալիս, աշխատիր թույլ չտալ, և պաշտպանիր ինչով որ կարող ես»:
Գոյության պաշտպանությունը հակառակ չէ ոչ մի օրենքի:
Բայց եթե դուրս կգա, որ դա հակառակ է Տոլստոյի ասածներին, թող լինի հակառակ, քանի որ նա մի մարդ է սխալական, իսկ տիեզերական օրենքները հավիտենական են:
Թող այս բանը լավ իմանա կրթվող հայ սերունդը և սիրե ու պաշտպանե իր դժբախտ ազգն ու լեզուն, իր պապերի թողած ավերակները և իր ծնող եկեղեցին:
Ինքն իրան չպատվողը ուրիշից պատիվ սպասելու իրավունք չունի: Ինքն իրան չօգնողը նույնիսկ աստծուց օգնություն հուսալու իրավունք չունի: Մեզ պես խեղճ ազգերը միայն ինքնօգնությամբ կարող են զորեղանալ և պահպանել իրանց գոյությունը: Դժբախտ ազգերի ամեն մի գիտակից անդամի մեջ շատ զարգացած է լինում ինքնապաշտպանության զգացումը: Դրանք դառնում են մի-մի լուսատու ճրագ և լուսավորում իրանց ազգակիցների առաջադիմության ուղին… դեպի ԻՆՔՆՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆ…

1. Ներկայացրո՛ւ Աղայանի ասելիքը՝ ներառելով քո մեկնաբանությունը։ Աղայանը պնդում է, որ «արին հակառակ չկենալը չի նշանակում չպաշտպանվել չարի դեմ, այլ պահանջում է չպատասխանել չարին նույն կերպ, ինչպես այն չի պատասխանում: Նա բացատրում է, որ մարդը պետք է պաշտպանվի, բայց չպետք է հակազդի չարին անհավասար եղանակով՝ չարով չպատասխանելով։ Աղայանը նշում է, որ ինքնօգնությունը և ինքնապաշտպանությունը ոչ միայն մարդու իրավունք են, այլ նաև ազգի գոյատևման և զարգացման պայման: Նրա կարծիքով, վատ վիճակում գտնվող ազգերը, ինչպիսին է հայ ազգը, միայն ինքնօգնությամբ կարող են պահպանել իրենց ինքնությունը, լեզուն և պատմությունը։
   Ես կարծում եմ, որ Աղայանի ասածը շատ կարևոր է՝ հատկապես այնպիսի ազգերի համար, որոնք պատմականորեն ենթարկվել են ճնշումների։ Ինքնօգնությունը՝ որպես ազգային ինքնությունը պահպանելու հիմք, կենսական նշանակություն ունի։ Աղայանը նկատում է, որ ինքնօգնությունը ոչ միայն մարդկանց բարոյական իրավունք է, այլ նաև ազգերի գոյատևման կարևոր բաղադրիչ է։ Դա նշանակում է, որ մենք պետք է կարողանանք մեր ուժերով ու միջոցներով պաշտպանել մեր արժեքները և չթողնել, որ ուրիշներն իշխեն մեր ապագայի վրա։

Մի կալ հակառակ չարի

Շատերն ինձ հարցնում են, թե ես ի՞նչ կարծիքի եմ «չարին հակառակ չկենալու» վերաբերությամբ։

Թեպետ շատ վտանգավոր է մեծերի ասածին դեմ գնալը, բայց ես չպիտի ծածկեմ իմ կարծիքն ու համոզմունքն այդ մասին։

Բնության մեջ ոչ մի կենդանի արարած չկա, որ ինչևիցե մի բանով զինված չլինի իր գոյությունը պաշտպանելու համար, երկու կենդանի արարածներ իրար բարեկամ լինել չեն կարող, եթե մեկը մյուսի կյանքին վտանգ է սպառնում։ Մարդը կարող է միայն այնքան բարի լինել, որ չի հարձակվիլ ուրիշի վրա, բայց երբ իր վրա են հարձակվում, նա չի կարող չպաշտպանվիլ։

Երբ որ Քրիստոսին ապտակ զարկեցին, նա իր մյուս երեսը դեմ չարավ ապտակողին, այլ ասաց. «Եթե չար խոսեցի, վկայիր չարի մասին, իսկ եթե բարի, ինչո՞ւ ես զարկում ինձ»։ (Հով. գլ. ԺԸ. 23)։

Այս է ահա բնականը, իսկ «չարին հակառակ չկենալը» անճարության, թուլության և ստրկության հետևանք է. այսինքն` չարին հակառակ չկենալը առաքինություն չէ, այլ անկարողի խոհեմություն` ժամանակ վաստակելու համար, ընդդիմանալու ուժ հավաքելու համար։ Չարին հակառակ չկենալը շատ անգամ խոհեմություն էլ չէ, այլ անբարոյականություն, անբանականություն, անասնություն, որովհետև թույլ է տալիս չարերին, որ բարիների հետ վարվեն իրանց ուզածի պես։

Բայց այդ բարոյական սկզբունքը ասված է ամենքի համար։ Այդ սկզբունքին պետք է հետևեն ամենքը։ Այո, այդպես են բացատրում, բայց դա սոփեստություն է։ Ամենքի մեջ միակերպություն ոչ եղել է և ոչ էլ կլինի երբեք։ Մեկոնք հիմարությամբ կընդունեն այդ, իսկ մյուսները` չարությամբ կօգտվեն այդ հանգամանքից։ Ի՞նչ կվաստակես նրանից, եթե ասես` «Սուր քո, և պարանոց մեր»։ Չէ՞ որ թշնամին էլ հենց այդ կուզի և սուրը պարանոցիցդ անպակաս կպահե, ինչպես որ կա և եղել է միշտ։

Ես դեմ չեմ խոհեմության, որ դարձյալ ինքնապաշտպանության  մի զենք է, բայց խոհեմությունը պետք չէ շփոթել առաքինության հետ։ Չարին հակառակ չկենալը՝ ուղիղ և բարոյական վարդապետություն չէ։ Դա դեմ է և ՛ խելքի, և՛ բարոյականության։

1. Երկու-երեք նախադասությամբ ներկայացրո՛ւ Աղայանի ասելիքը։ 

Հեղինակը պնդում է, որ չարին հակառակ չկենալը ոչ թե առաքինություն է, այլ թուլության, անճարության կամ նույնիսկ անբարոյականության հետևանք։ Նա շեշտում է, որ յուրաքանչյուր կենդանի, այդ թվում՝ մարդը, պետք է զինված լինի ինքնապաշտպանության համար և չպետք է թողնի, որ չարերը անարգել գործեն։

2. Գրի՛ր քո կարծիքը արտահայտված գաղափարի վերաբերյալ։ 

Համաձայն եմ, որ չարության դեմ պայքարելն անհրաժեշտ է, քանի որ անգործությունը միայն խրախուսում է չարին։ Սակայն պայքարելու ձևը կարևոր է․ երբեմն խոհեմությունն ավելի արդյունավետ է, քան անմիջական դիմադրությունը։ Կարծում եմ՝ պետք է հավասարակշռել խոհեմությունն ու վճռականությունը՝ չարին հակազդելու համար։

Վարուժանը սիրում էր մեծ խնջույքները՝ ընկերների հետ ուրախանալը, ծիծաղելը ու պարելը։ Ահա մի երեկո նա նորից հրավիրված էր խնջույքի: Մինչ ուրիշները զվարճանում էին, նա զգաց, որ իր մեջ հանկարծակի փոփոխություն տեղի ունեցավ: Նրան շատ անծանոթ թվաց իր մթնոլորտը: Նա գուցե չէր կարողանում գտնել իր տեղը՝ շրջապատող մարդկանց մեջ, անհանգստություն էր զգում, չէր ուզում լինել այդ խնջույքի բաղկացուցիչ մի մասնիկ:

Նա որոշեց դուրս գնալ մաքուր օդ շնչելու, որպեսզի թեթևանա։ Դրսում օդը սառն էր, բայց մի տեսակ թարմացնող: Հեռու չգնալով, կանգնած էր բակում՝ մտածելով, թե ինչու էր իրեն այսպես զգում։ Հանկարծ նկատեց մի աղջկա, ով նստած էր մի փոքր ավելի հեռու, մի նստարանի վրա, նույնպես միայնակ և կարծես թե ինչոր մի բանի սպասելով։ Վարուժանը մի պահ կանգնած մնաց՝ մտածելով, թե ինչու է հենց այս պահին հենց նրան հանդիպում։ Աղջիկն ուշադիր նայեց նրան կարծես զգալով իր ներքին աշխարհը, ժպտաց։

«Ասում են, որ երբեմն մարդիկ գնում են ինչ-որ մի տեղ, բայց չեն կարողանում գտնել իրենց տեղը»- ասաց աղջիկը։ «Դու միակն ես, ով դուրս եկավ բացի ինձնից։ Բոլորը պարզապես կորցնում են իրենց»։

Վարուժանը մի պահ լռեց։ Նա չկարողացավ մի բան ասել։

Նա միշտ էլ գնահատել էր, երբ մարդիկ ասում էին իրենց անկեղծ կարծիքները, բայց այս խոսքերը մի տեսակ տարբեր էին՝ կարծես մի նոր ու կարևոր բան բացահայտելու առիթ տային։ Աղջիկը շարունակեց․

«Ի՞նչ ես կարող անել, երբ զգում ես, որ չես պատկանում այնտեղին, որտեղ գտնվում ես։ Երբ ամեն ինչ կարծես քեզնից հեռու է և տարօրինակ։»

Վարուժանը գլուխը մի փոքր բարձրացրեց, մտածելով, որ համամիտ է, իսկապես, նա էլ է այդպես կարծում: Աղջիկը նրա դեմքից հասկացավ դա և շարունակեց.

«Իսկ դու ի՞նչպես որոշեցիր դուրս գալ», — հարցրեց նա՝ մի քիչ ավելի մոտենալով։ «Բոլորը մնացել էին իրենց տեղերում, բայց ես զգացի, որ ուզում եմ գնալ»։

Վարուժանը մի փոքր ժպտաց։ «Կարծում եմ դու էլ կհասկանաս, երբեմն մի պահում ամեն ինչ կարող է փոխվել՝ կարծես նախորդ կարծիքդ, ճաշակդ այլևս գոյություն չունի։ Հենց այդ պահին էլ ես զգացի, որ պետք է դուրս գամ, հասկանալու համար թե այս կյանքի որոշումների ճանապարհի որ մասում եմ։» «Իսկ հիմա կարծում եմ կարելի է գնալ մի այլ տեղ, որտեղ մթնոլորտը մեզ ավելի հոգեհարազատ է, և խոսել»։

Աղջիկը մի պահ լուռ մնաց, հետո համաձայնեց, ու նրանք երկուսով գնացին Վարուժանի տուն։ Ճանապարհին Վարուժանը զգաց, թե ինչպես սկսում է ավելի հանգիստ զգալ իրեն։ Մի տեսակ ամենինչ ավելի պարզ ու գեղեցիկ էր թվում։

Հասան Վարուժանի տուն, որտեղ ընտանեկան երեկո էր։ Նա հայտնել էր, որ գնալու է խնջույքի և նրան չէին սպասում: Նրա վերադարձը բոլորի համար անսպասելի էր: Բայց նրանք միայն մի պահ քարացան ու հանգիստ շարունակեցին պարել: