Տաղ անձնական

Թողած Կարսում, գետի ափին, տունս՝ շինված անտաշ քարով,
Կարսը թողած, Կարսի այգին ու հայրենի երկինքը մով
Եվ Կարինե Քոթանճյանին անգամ չասած մնաս բարով―
Ա՜նց եմ կենում հիմա օտար քաղաքների ճանապարհով:

Անց եմ կենում, շուրջս-մարդիկ, շուրջս դեմքեր հազա՜ր-հազա՜ր.
Շուրջս աշխարհն է աղմկում, մարդկային կյանքն անհավասար.
Եվ ո՞վ կասի՝ ինչո՞ւ ես դու, և ով կասի, թե ո՞ւր հասար,―
Դեմքերը, ախ, բութ են այնպես՝ կարծես շինված են տապարով:

Գորշ, տաղտկալի ու խելագար երգ է կարծես այս կյանքը մի.
Ինչ-որ մեկի սրտում բացված- վերք է կարծես այս կյանքը մի.
Եվ ո՞ւմ համար- էլ ո՞ւմ համար կարոտակեզ երգե հիմի
Սիրտս՝ լցված տարիների սեղմ արճիճով ու կապարով:

Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―
Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜
Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―
Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…

Ու էլ ամե’ն մեղքի համար սիրտս հիմա ունի ներում.
Պիտի անդարձ ես հեռանամ, պիտի գնամ՝ ա’չքս հեռուն.
Թե Կարինե Քոթանճյանին տեսնեք Կարսի փողոցներում―
Ասե’ք նրան՝ Չարենցն ասավ- մնաս բարո՜վ, մնաս բարո՜վ…

1. Ինչպիսին է Կարս քաղաքը, ներկայացրո՛ւ քո բառերով, բայց Չարենցի նկարագրությամբ: 

Ըստ Չարենցի նկարագրության այն աղմուկ քաղաք է։ Կարսում կային նաև անտաշ քարից տներ։ 

2. Դուրս բեր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:

Անտաշ- ոչ տաշված

Մով-կապույտ

Վտարանդ-վտարած

3. Բացատրի՛ր այս քառատողը. 
Բայց շուրջս թող որքան կուզե աշխարհը այս խնդա, ցնդի―
Ես- հաշմանդամ ու խելագար ու հավիտյան վտարանդի՜
Դեպի երկինք պիտի գնամ, դեպի եզերքը Ամենտի―
Իմ բարձր, հին ու աստղային երազների ճանապարհով…

Այստեղ ասում է, որ գնալու է դեպի եզերք։ 
4. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծությունը:

Տխուր, քանի որ ես ինքս զգացի թե ոնց եմ լքում իմ քաղաքը և կարոտում այն։ 

5. Բացատրի՛ր վերնագիրը: 

Տաղը դա ստեղծագործության տեսակ էիսկ անձնականը դա հերոսի մասին է։ 
6. Բնութագրի՛ր բանաստեղծության քնարական հերոսին։ 

Ինքը շատ բարի էր, հասկացող և ներող։ 

6. Գրի՛ր շարադրություն ,,Դեպի երկինք պիտի գնամ հին ու աստղային երազների ճանապարհով…,, վերնագրով:

Մի ժամանակ, հաստ ծառերով, կանաչ անատառում, մի շատ սոված աղվես գտավ հաց և միս կաղնու հին ծառի փչակում: Ուտելիքը հովիվներից էր մնացել: Գռգռացող ստամոքսով աղվեսը սողոսկեց փչակը մինչև նա կշտացավ:Կերակուրը շատ էր և առատ, որ նրա փորը փչվեց ինչպես փուչիկ:

Երբ նա փորձեց անցքից դուրս գալ նա հասկացավ, որ խրվել է: Նա սկսեց տնքալ և հառաչել վրդովված իր վատ բախտից:

Մինչև աղվեսը տնքում էր, մեկ այլ աղվես էր այդտեղով անցնում: Նա հարցրեց թե ինչն այն չէ: Խրված աղեսը բացատրեց, որ շատ է կերել և հիմա նա չի կարողանում ծառի միջից դուրս գալ:

Մյուս աղվեսը ծաղրեց և ասաց <<Լավ, իմ ընկեր, կարծում եմ դու պետք է մնաս այստեղ մինչև որ քո փորը ետ քաշվի այն չափով որով դու սկզբում սողոսկել ես ներս: Միայն այդ ժամանակ դու կկարողանաս դուրս գալ:>>

Այսպիսով աղվեսը պետք է սպասեր մինչև որ դառանր այնքան նիհար, որ կարողանար ազատվել, դաս քաղելով շատ ուտելու հետևանքները:

Բանաստեղծությունը սիրո մասին է, որը հեղինակը զգում է առավոտյան։ Լսում է միայն իր երազանքներով մասին մտքերը։ Նրա հոգին ժպտում էր անդորրում։ Բանաստեղծության մեջ նաև առկա է մի փոքր տխրություն, որը արտահայտվում է տրտմություն, գունատ և այլ մի քանի բառերով։ Նաև Չարենցի բանաստեղծությունների մեջ շատ է գործածվել կապույտ բառը կամ դրա հոմանիշները։ Իմ կարծիքով կապույտն էլ է ներշնչում մի փոքր տխրություն։

Կարդա՛ ,,Աղավնու վանքը,, բալլադը: Համացանից պարզի՛ր՝ ինչ է բալլադը:

Աղավնու վանքը Հովհաննես Թումանյանի բալլադներից է, որը հիմնված է ազգային ավանդության վրա։ Այն պատմում է Լենկթեմուրի արշավանքի ժամանակ հայ ժողովրդի փրկության մասին՝ Օհան վանահոր աղոթքների միջոցով։

Բալլադը քնարա-վիպերգական բանաստեղծություն է, որտեղ ավանդական, պատմական կամ այլ թեմայով սյուժեն զարգանում է հեղինակի հույզերի և խոհերի հետ միասին։ Միջնադարյան Եվրոպայում բալլադները երգի և պարի ուղեկցությամբ կատարվող քնարական բանաստեղծություններ էին՝ հատուկ տաղաչափական կառուցվածքով։ Ժամանակի ընթացքում բալլադի բովանդակությունն ու ձևը փոփոխվել են, սակայն հիմնականում պահպանել են սուր դրամատիկ սյուժեն, գործողության արագ զարգացումը և քնարական հուզականությունը։

Հետազոտական աշխատանք. հայկական որ վանքների կամ եկեղեցիների մասին է այս ավանդույթը: 

Խասքը գնում էր Հայրավանքի ավանդույթի մասին:
Դուրս գրի՛ր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր: 

Հետազոտական աշխատանքում օգտագործված բառերից անհասկանալի են հետևյալները.

1. Խասք — սա հավանական է, որ որևէ տեղանվանում կամ բառ է, որ կապված է պատմական ավանդույթի կամ ծիսակարգի հետ։ Այն հնարավոր է, որ ի՞նչպես մեկնաբանություն ունենալու համար բերված լինի, բայց պետք է կոնտեքստից կախված բացատրվի։
2. Հայրավանք — այս վանքը վերաբերում է եկեղեցու կամ կրոնական վայրի ավանդական տիպին։ Նշված բառը ենթադրում է կոնկրետ հայկական վանք կամ եկեղեցի։

Ավանդույթը կարող է կապված լինել միջնադարյան դրվագներին, որոնք ակնարկում են ազգային հոգևոր կամ ծիսական վանքերի մասին տեղեկություններ։

Բալլադում պատմական կերպարներ կա՞ն: 

Այո, Աղավնու վանքը բալլադում պատմական կերպարներ կան։ Բալլադում պատկերված է Լենկթեմուրը՝ մի կերպար, ով իրական պատմության մեջ է եղել և հայտնի է որպես ավարառու և զորավարը, ով խոշոր ռազմական արշավանքներ է իրականացրել։ Բալլադը կառուցված է նրա ներգրավվածությամբ, որտեղ նա գալիս է հայկական տարածքներ՝ հայ ժողովրդի համար մեծ սպառնալիք ներկայացնելով։

Բացի նրանից, բալլադում առկա են նաև հայ ժողովրդի հոգևոր առաջնորդները, մասնավորապես՝ Օհան վանահայրը, ով հոգևոր ուժով ու աղոթքով փորձում է պաշտպանել հայ ժողովրդի վանքերը և բնակավայրերը։

1. Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւժխտական: Ուշադրություն դարձրո՛ւ ընդգծվածդերանուններին և մակբայներին:

Բոլոր մարդիկ վազում էին հոսանքի ուղղությամբ: 
Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ եննկատվում:
 Լիովին հնարավոր է ուրիշ վայրերում էլ կիրառելնման միջոցառումներ:
Քամին դեռ փչում էր:
Ինչ-որ մեկը լուսամուտներին թուղթ էր կպցրել:
Պատերազմը քայքայել էր ամբողջտնտեսությունը:
Այստեղ տարվա բոլոր տեղումները լինում ենմիայն գարնանը:

Ահա նախադասությունների ժխտական տարբերակները.

1. Ոչ մի մարդ չէր վազում հոսանքի ուղղությամբ:
2. Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ չեն նկատվում:
3. Լիովին անհնարին է ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:
4. Քամին այլևս չէր փչում:
5. Ոչ ոք լուսամուտներին թուղթ չէր կպցրել:
6. Պատերազմը չէր քայքայել ամբողջ տնտեսությունը:
7. Այստեղ տարվա ոչ մի տեղում չի լինում միայն գարնանը:

2. Տրված նախադասությունները դարձրո´ւհաստատական: Ուշադրությո´ւն դարձրուժխտական դերանուններին հ մակբայներին:

Ոչ մի հնար նրան չէր օգնի կրճատելուժամանակը:
Ոչ մի առագաստանավ քամուն հակառակշարժվել չի կարող:
 Ոչ ոք զբոսնելու ցանկություն չուներ:
Իբր միջատներին թունավորող այդ դեղըբոլորովին վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակների:
Այդ փաստարկներն ամենևին չհամոզեցինմարդկանց:
Ոչ մեկը հիացած չէր այդ փոշով:
Վաղուց ոչինչ չենք լսել այդ մասին:

Ահա նախադասությունների հաստատական տարբերակները.

1. Ցանկացած հնարք նրան կօգներ կրճատելու ժամանակը:
2. Յուրաքանչյուր առագաստանավ քամուն հակառակ շարժվել կարող է:
3. Բոլորը զբոսնելու ցանկություն ունեին:
4. Այդ միջատասպան դեղը հաստատ վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակներին:
5. Այդ փաստարկներն ամբողջությամբ համոզեցին մարդկանց:
6. Բոլորը հիացած էին այդ փոշով:
7. Վաղուց ինչ-որ բան լսել ենք այդ մասին:

Կապ 1. Դուրս գրի՛ր կապերը: Հարյուր իննսուներեք, թե, դու, անշուշտ, դանդաղ, վրա, թութակ, բոլորը, վա՜յ, մասին, հավանաբար,

մտերմանալ, հովիվ, որպեսզի, արագ, երրորդ, կացին, ա՜խ, դեղին, ընկերանալ, երկար, կրկնել, է՜, բացի, որովհետև, հնգական:

Կապերը այս բառերի շարքում են՝

• թե (դավադրական կամ համեմատական կապ)
• դու (դերանվան ձև, բայց կարող է կապի դեր ունենալ որոշ դեպքերում)
• վրա (կախյալ կապ)
• մասին (կախյալ կապ)
• բացի (բացառական կապ)
• որովհետև (պատճառական կապ)
• որպեսզի (նպատակային կապ)

2. Ընդգծի՛ր կապերը: Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության: Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Կապերն արտահայտում են հոլովական իմաստներ՝ կատարելով հոլովական վերջավորությունների դեր: Օրինակ՝ սեղանի վրա-սեղանին Չեն հոլովում, նախադասության անդամ չեն դառնում:

Կապերը նախադասություններում ընդգծված են.

1. Հայրենիքի համար պետք է պատրաստ լինի ամեն զոհողության:
2. Սեղանի վրա դրված էր ծաղկաման, իսկ ծաղկամանի մեջ ծաղիկներ կային:

Առաջին նախադասության «համար» կապը ցույց է տալիս նպատակային հարաբերություն:

Երկրորդ նախադասության վրա և մեջ կապերը ցույց են տալիս տեղի հարաբերություն, իսկ իսկ կապը՝ հակադրական կապ է:

3.Ընդգծված բառերը որտե՞ղ են գործածվել որպես կապ, որտե՞ղ` որպես այլ խոսքի մասեր (կապերն ընդգծի՛ր):

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին:
 Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել:
Սեղանի վրա  թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար:
Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ:

Առաջ նա բոլորովին չէր մտածում իր արարքների մասին: մասին այստեղ կապ է (կախյալ կապ, ցույց է տալիս վերաբերյալություն):Որոշել էր ծովափ գնալուց առաջ լողալ սովորել: առաջ այստեղ կապ է (ժամանակային հարաբերություն ցույց տվող):Սեղանի վրա թափթփված թղթերի ու գրքերի մեջ մի կաշեկազմ տետր կար: վրա և մեջ այստեղ կապեր են (տեղի հարաբերություն ցույց տվող):Երեսից հասկացա, որ բոլորովին էլ գոհ չէ: Այստեղ կապ չկա, որ բառը ստորադասող կապ է, բայց ընդգծված չէ, իսկ բոլորովինը մակբայ է:

4. Տրված նախադասությունների մեջ ընդգծի՛ր կապերը, նշի՛ր տեսակը: Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ: Ամպի տակից ջուր է գալիս… Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ:

Կապերն ընդգծված են, նշված է դրանց տեսակը.

1. Ձիերի երամակը արածում է կանաչ լանջի տակ: տակ (տեղի կապ)
2. Ամպի տակից ջուր է գալիս… տակից (տեղի կապ)
3. Առանց նրա փաստաթղթերի, չէր կարող դուրս գալ: Առանց (պայմանական կապ)

5. Ուղղի՛ր սխալները: Նվագում է դաշնամուրի վրա: Այդ որոշման հետ բոլորը ծանոթացան: Կանգնել է մայթի վրա: Ինձ մոտ ոչ մի նորություն չկա:

Ահա ուղղված տարբերակները.

1. Նվագում է դաշնամուրով: (Գործի հոլովն ավելի ճիշտ է, քանի որ վրա կապը այստեղ ավելորդ է)
2. Այդ որոշմանը բոլորը ծանոթացան: (Բացառում ենք հետ կապը, քանի որ ծանոթանալ բայը կառավում է տրական հոլով)
3. Կանգնել է մայթին: (Տեղի նշանակման դեպքում վրա կապն ավելորդ է, կարելի է ուղղակի տրական հոլովով գրել)
4. Ինձ մոտ նորություն չկա: (Առանց ոչ մի, քանի որ ժխտումը արդեն կա «չկա» բայի մեջ)

6. Գրի՛ր տրված կապերի կազմությունը՝ դեպի, առ, դեմ, ի հաշիվ, նախքան, ընդդեմ, մեջ, մոտ, ըստ, նկատմամբ:
Պարզ
բարդ

Պարզ կապեր – բաղկացած են մեկ բառից.

• առ
• դեմ
• մեջ
• մոտ
• ըստ

Բարդ կապեր – կազմված են երկու կամ ավելի բառերից.

• դեպի
• ի հաշիվ
• նախքան
• ընդդեմ
• նկատմամբ

7. Կետադրի՛ր նախադասությունները, ուշադրություն դարձրո՛ւ կապերի կետադրությանը:
Բացի Կարենից բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը:
Իբրև ճանաչված վիրաբույժ Սուրենի քեռին մրցակից չուներ:
Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները որպես անդավաճան եղբայրներ:
Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ իր սրտի ուզածի համաձայն:

Ահա նախադասությունները ճիշտ կետադրությամբ.

1. Բացի Կարենից, բոլորն ընդունեցին իրենց մեղքը։ (Բացառական կապի դեպքում ենթակայի հետ դրվում է ստորակետ)
2. Իբրև ճանաչված վիրաբույժ, Սուրենի քեռին մրցակից չուներ։ (Իբրև կապի դեպքում ենթակայի հետ դրվում է ստորակետ)
3. Հերթով ներս էին մտնում և կանգնում նրա բոլոր զինվորները, որպես անդավաճան եղբայրներ։ (Որպես) կապի դեպքում անհրաժեշտ է ստորակետ)
4. Վաղուց մահացել է Օհան ամին և թաղված է այս ծառի տակ, իր սրտի ուզածի համաձայն։(Վերջին հանգամանքը առանձնացվում է ստորակետով)

1.       Փակագծերում տրված տարբերակներից ընտրե՛ք ճիշտը։

Ես ձեզ /բազմիցս, բազմիցս անգամ/ զգուշացրել եմ։

Ռուսերեն այնքան գիտի, որ /հազվագյուտ, հազվադեպ / է օգտվում բառարանից։

Կարծում եմ՝ պետք է /միաժամանակ, միառժամանակ/ սպասել մինչև կճշտվեն որոշ հանգամանքներ։

Ես ձեր կարծիքը /ամբողջովին, բոլորովին/ ընդունում եմ և պատրաստեմ պաշտպանելու այն։

Տնօերենը / խստիվ, խստիվ կերպով/ արգելել է դասերի հաշվին այլ գործով զբաղվելը։

Բոլորը / հոտնկաց, հոտնկայս/ ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։

Մրցույթի արդյունքները /առայժմ, առայժմս/ չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։

Մեր փողոցի նոր գետնանցումը /արդեն, այլևս/ գործում է։

• Հիմնականում, ամբողջովին, եռակի

Ձևի մակբայներ (ընդգծված)

• Դանդաղ, փոքրիշատե, ուշիուշով

Ժամանակի մակբայներ (ընդգծված)

• Ուշ, ապա, այլևս

Մակբայների ընդգծում

Այդ հանկարծակի հանդիպումը մեզ շատ շփոթեցրեց։

Կարճ ժամանակում երիտասարդի կյանքում անսպասելիորեն տեղի ունեցավ փոփոխություն։

Սպարապետի ազնվորեն հպարտ հայացքը վկայում էր նրա մեծ հոգու մասին։

ԻՄ ԵՐԳԸ

Գանձեր ունեմ անտա՜կ, անծե՜ր,
Ես հարուստ եմ, ջա՜ն, ես հարուստ
Ծով բարություն, շընորհք ու սեր
Ճոխ պարգև եմ առել վերուստ։

5Անհուն հանքը իմ գանձերի,
Սիրտս է առատ, լեն ու ազատ.
Ինչքան էլ որ բաշխեմ ձըրի—
Սերն անվերջ է, բարին՝ անհատ։

Երկյուղ չունեմ, ահ չունեմ ես
10Գողից, չարից, չար փորձանքից,
Աշխարհքով մին՝ ահա էսպես
Շաղ եմ տալիս իմ բարձունքից։

Ես հարուստ եմ, ես բախտավոր
Իմ ծընընդյան պայծառ օրեն,
15Էլ աշխարհ չեմ գալու հո նոր,
Իր տրվածն եմ տալիս իրեն։

Այս բանաստեղծությունը Հովհաննես Թումանյանի ես հարուստ եմ ստեղծագործությունն է։ Այն արտահայտում է բանաստեղծի ներքին հոգևոր հարստությունը, որը չի չափվում նյութական արժեքներով, այլ՝ սիրով, բարությամբ և մեծահոգությամբ։

Բանաստեղծության հիմնական ուղերձն այն է, որ մարդը կարող է լինել իրականում հարուստ, եթե ունի սեր և բարություն, որոնք անվերջ կարելի է տալ ուրիշներին՝ առանց աղքատանալու։ Նա չի վախենում կորցնելուց, որովհետև իր հարստությունը նյութական չէ, այլ՝ հոգու մեջ է։

Այս գործը նաև հիշեցնում է, որ կյանքը ժամանակավոր է, և մարդը պետք է ապրի այն նվիրումով, տալով այն, ինչ ինքն ունի՝ ի պատասխան կյանքի ընծայած բարիքների։

Պատմություն հորինի՛ր, որն ավարտվի այսպես`

Այս պատմությունը ցույց է տալիս, որ հարազատմիջավայրից դուրս հայտնված մարդուն պետք էօգնել ու նեցուկ լինել, մինչև որ նոր տեղինհարմարվի:

Անահիտը ծնվել և մեծացել էր մի փոքրիկ գյուղում, որտեղ բոլորը ճանաչում էին իրար: Ամեն առավոտ նա արթնանում էր թռչունների երգից, շտապում էր դեպի դպրոց գյուղի ծանոթ արահետներով, իսկ երեկոյան օգնում էր տատիկին այգում: Սակայն երբ հայրն աշխատանքի բերումով տեղափոխվեց մեծ քաղաք, Անահիտի կյանքը կտրուկ փոխվեց:

Նոր քաղաքում ամեն ինչ անսովոր էր՝ բարձր շենքեր, աղմկոտ փողոցներ, անծանոթ մարդիկ: Դպրոցում ոչ ոք նրա հետ չէր խոսում. դասընկերները խուսափում էին նրանից, որովհետև նա տարբեր էր հագնվում և գյուղական առոգանությամբ էր խոսում: Անահիտն ամեն օր տխուր էր վերադառնում տուն, ցանկանալով վերադառնալ հարազատ գյուղը, որտեղ իրեն սիրող ու հասկացող ընկերներ ուներ:

Մի օր, դասարանի առաջնորդ Լիանան նկատեց, թե ինչպես է Անահիտը միայնակ նստած միջանցքում՝ արցունքներն աչքերին: Լիանան մոտեցավ նրան, հարցրեց, թե ինչու է տխուր: Զրույցի ընթացքում նա հասկացավ, որ Անահիտն իրեն միայնակ է զգում, որովհետև նոր միջավայրին չի հարմարվել:

Լիանան որոշեց օգնել նրան: Նա սկսեց դասերի ժամանակ կողքին նստել, ներկայացրեց նրան իր ընկերներին, հրավիրեց դպրոցից հետո զբոսանքի: Մի քանի շաբաթ անց Անահիտն արդեն ծիծաղում էր դասընկերների հետ, մասնակցում դասարանի խաղերին և նույնիսկ ոգևորությամբ պատմում գյուղի իր արկածների մասին:

Անահիտը նոր միջավայրում իրեն ավելի լավ զգաց, որովհետև Լիանան հասկացավ, թե որքան կարևոր է աջակցությունը և նեցուկ եղավ նրան, մինչև որ նա հարմարվեց:

Այս պատմությունը ցույց է տալիս, որ հարազատ միջավայրից դուրս հայտնված մարդուն պետք է օգնել ու նեցուկ լինել, մինչև որ նոր տեղին հարմարվի:

Դուրս գրի՛ր մակբայները, գրի՛ր տեսակը:

Քաջաբար – ձևաբանություն, միջին վիճակագրական մակբայ, որով բնութագրվում է գործողություն, որ կատարվում է մեծ համարձակությամբ և տոկունությամբ:

Դուրս – ուղղություն, ցույց է տալիս մի տեղից դուրս գալու գործողություն, ստորակետված մակբայ:

Իսկույն – ժամանակային մակբայ, ցույց է տալիս շատ շուտ կամ անմիջապես կատարվող գործողություն:

Դանդաղ – ձևաբանություն, մակբայ, ցույց է տալիս գործողության կատարումը կիսամիջոցներ կամ դանդաղորեն:

Շուտով – ժամանակային մակբայ, ցույց է տալիս մոտակա ժամանակում կատարվող գործողություն:

Շտապ – մակբայ, գործողության արագ կատարման ցուցադրմամբ:

Քիչ-քիչ – ձևաբանություն, բառակապակցություն, որը ցույց է տալիս գործոնների փոքր փոփոխություն: