Day: 10 Դեկտեմբերի, 2024

Հայոց լեզու

varazdatmahamԹողնել մեկնաբանություն

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Փակագծերում տրված բայերը գրի՛ր պահանջված ձևով:

 Պարզվում է, որ մարդու առողջական վիճակը նախ և առաջ (կախվել) է մարդկայինհարաբերություններից: Նախանձը, օրինակ, ոչ միայն որդի նման (կրծել) մարդու հոգինև (տակնուվրա անել) էությունը, այլև (առաջացնել) ստամոքսի խոց ու արյան ճնշմանհիվանդություններ: Ահա թե ինչու են ասում. «Եթե (չցանկանալ) տառապել, մի՛նախանձիր»: Զրպարտությունը, վիրավորանքը, շողոքորթությունը, անտաշվերաբերմունքն ու հայհոյանքը նիկոտինի ու ալկոհոլի նման (թունավորել) նաև մարդուօրգանիզմը:

Պարզվում է, որ մարդու առողջական վիճակը նախ և առաջ կախված է մարդկային հարաբերություններից: Նախանձը, օրինակ, ոչ միայն որդի նման կրծելու մարդու հոգին և տակնուվրա անելու էությունը, այլև առաջացնելու ստամոքսի խոց ու արյան ճնշման հիվանդություններ: Ահա թե ինչու են ասում. «Եթե չես ցանկանում տառապել, մի՛նախանձիր»: Զրպարտությունը, վիրավորանքը, շողոքորթությունը, անտաշվերաբերմունքն ու հայհոյանքը նիկոտինի ու ալկոհոլի նման (թունավորելու է նաև մարդու օրգանիզմը:

Երկրում առաջին ծխողներր եգիպտական փարավոններն (լինել): Մ.թ. ա. երկրորդհազարամյակին վերաբերող մի թանգարանում հնագետները ծխելու հարմարանքներ(գտնել): Սենյակները ներկելիս պատուհաններն ու դռները փակ պիտի լինեն, որովհետև միջանցիկ քամին ու խոնավ օդը չեն թողնում, որ ներկը հավասարապես(չորանալ):

Երկրում առաջին ծխողները եգիպտական փարավոններն էին: Մ.թ. ա. երկրորդ հազարամյակին վերաբերող մի թանգարանում հնագետները ծխելու հարմարանքներ են ցտել: Սենյակները ներկելիս պատուհաններն ու դռները փակ պիտի լինեն, որովհետև միջանցիկ քամին ու խոնավ օդը չեն թողնում, որ ներկը հավասարապես չորանար:

2.Սխալ գործածված ժամանակաձևերը գտի՛ր և ուղղի՛ր:

Դժվար է ասել, թև մեր ժամանակներում քանի՛ օր կպահանջվերաշխարհի բոլոր երկրներով անցնելու համար: Եթե ուղևորությունըկատարվի նավով ու գնացքով, մոտ երեսուն օր պետք կլիներ: 

Թերևս մի ուրիշ բան չկա, որ մարդկային կյանքի մեջ այնքան, շատփոփոխություն մտցներ, որքան տրանսպորտը: Ժյուլ Վեռնի «Ութսուն օրաշխարհի շուրջը» վեպի լույս տեսնելուց շատ չէր անցել, երբ ամերիկացիմի լրագրող որոշում է իրականացնել Ֆիլեաս Ֆոգի ֆանտաստիկմտահղացումը: Արդեն ստեղծել են տրանսպորտային թանկարժեք, բայցփոխարենը կատարյալ միջոցներ, որոնք ճանապարհների կարիք չենգգա:

Մի մարդ ընկերոջը մի սնդուկ արծաթ պահ տվեց ու գնացճամփորդության: Երբ վերադարձավ, գնաց, իր ապրանքը վերցրեց, տուն բերեց: Բացեց ու ի՜նչ տեսավ… Սնդուկի մեջ միայն երկաթիկտորտանք էր: Ի՞նչ անի, ինչպե՞ս  անի, որ իր փողերը ետ բերի: Մտածեց, մտածեց ու հնարը գտավ:
Երբ հերթական զոհերին են տանում հրեշի մոտ, նրանց միանում էթագավորի տղան, որ հաղթեր ջրի ճամփան փակողին ու մարդկանցազատեր ահավոր տառապանքներից:
Ի՞նչ կանես, եթե հայտնվեր ու ամեն ինչ բացատրեր:
Ի՞նչ կտաս, որ քեզ մի իսկական շուն նվիրեի:
Ինչե՜ր կանեի, թե նորից սկսելու հնարավորություն ունենամ: 
Ի՜նչ ասես չէի տա, որ ուզածիս հասնեմ:

Ուղղված տարբերակը.

Դժվար է ասել, թե մեր ժամանակներում քանի՛ օր կպահանջվի աշխարհի բոլոր երկրներով անցնելու համար: Եթե ուղևորությունը կատարվեր նավով ու գնացքով, մոտ երեսուն օր պետք կլիներ:

Թերևս մի ուրիշ բան չկա, որ մարդկային կյանքի մեջ այնքան շատ փոփոխություն մտցներ, որքան տրանսպորտը: Ժյուլ Վեռնի «Ութսուն օր աշխարհի շուրջը» վեպի լույս տեսնելուց շատ չէր անցել, երբ ամերիկացի մի լրագրող որոշում է իրականացնել Ֆիլեաս Ֆոգի ֆանտաստիկ մտահղացումը: Արդեն ստեղծվել են տրանսպորտային թանկարժեք, բայց փոխարենը կատարյալ միջոցներ, որոնք ճանապարհների կարիք չեն զգա:

Մի մարդ ընկերոջը մի սնդուկ արծաթ պահ տվեց ու գնաց ճամփորդության: Երբ վերադարձավ, գնաց, իր ապրանքը վերցրեց, տուն բերեց: Բացեց ու ի՜նչ տեսավ… Սնդուկի մեջ միայն երկաթի կտորտանք էր: Ի՞նչ անի, ինչպե՞ս անի, որ իր փողերը ետ բերի: Մտածեց, մտածեց ու հնարը գտավ:

Երբ հերթական զոհերին են տանում հրեշի մոտ, նրանց միանում է թագավորի տղան, որ հաղթի ջրի ճամփան փակողին ու մարդկանց ազատի ահավոր տառապանքներից:

Ի՞նչ կանես, եթե հայտնվեր ու ամեն ինչ բացատրեր:

Ի՞նչ կտաս, որ քեզ մի իսկական շուն նվիրեի:

Ինչե՜ր կանեի, թե նորից սկսելու հնարավորություն ունենայի:

Ի՜նչ ասես չէի տա, որ ուզածիս հասնեի:

Հասարակագիտություն

varazdatmahamԹողնել մեկնաբանություն

Մասնակիցներ` Միջին դպրոցի 8-րդ դասարանի սովորողներ

Նպատակը`

  • Ինչ է ազատությունը

Ազատությունը մարդու բնական իրավունքն է, որը հնարավորություն է տալիս իրենից անկախ որոշումներ կայացնել, իր կամքն ու համոզմունքներն արտահայտել, և ապրելու այնպես, ինչպես ինքը ցանկանում է՝ առանց արտաքին ճնշման կամ սահմանափակումների։ Ազատությունը ներառում է ոչ միայն ֆիզիկական ազատությունը, այլ նաև մտքի, խոսքի, հավատքի և գործողությունների ազատությունը։

  • Ազատություն տեսակները
  1. Անհատական ազատություն
    Սա մարդու անձնական ազատությունն է, որը հնարավորություն է տալիս սեփական կյանքն ինքնուրույն ղեկավարել և արտահայտել իր ինքնությունն առանց խտրականության։
  2. Քաղաքական ազատություն
    Քաղաքացիների իրավունքներն ու ազատությունները պետական համակարգում, ինչպիսիք են՝ խոսքի ազատությունը, ընտրելու և ընտրվելու իրավունքը։
  3. Մտքի և խոսքի ազատություն
    Իրավունք՝ արտահայտելու սեփական կարծիքներն ու գաղափարները առանց խոչընդոտների կամ սահմանափակումների։
  4. Հավատքի ազատություն
    Իրավունք՝ ընտրելու կամ չընտրելու կրոնական համոզմունքներ։
  5. Սոցիալական ազատություն
    Ազատություն հասարակության մեջ հավասարություն ունենալու, առանց խտրականության մասնակցելու սոցիալական կյանքին։
  • Գրել պատումներ ազատության համար պայքարած հայ հերոսների մասին: 
  1. Անդրանիկ Օզանյան
    Անդրանիկ Օզանյանը հայ ազատագրական շարժման անվանի գործիչներից էր։ Նա պայքարում էր օսմանյան լծից ազատագրելու հայ ժողովրդին։ Իր ղեկավարած ֆիդայական խմբերով Անդրանիկը բազմաթիվ ճակատամարտեր է հաղթել՝ պաշտպանելով հայկական գյուղերն ու խաղաղ բնակիչներին։ Նրա քաջությունը և անձնվիրությունը դարձան ազգային ազատության խորհրդանիշ։
  2. Մոնթե Մելքոնյան
    Մոնթե Մելքոնյանը՝ Արտաշատի Մոնթե անունով հայտնի հայ ազատամարտիկ, կարևոր դեր է ունեցել Արցախյան ազատամարտի ընթացքում։ Նա պայքարում էր Արցախի անկախության համար՝ միաժամանակ լինելով հայրենասիրության և արդարության օրինակ։ Մոնթեն իր կյանքը զոհաբերեց՝ ի նպաստ հայ ժողովրդի ինքնորոշման։
  3. Սարգիս Զորավար (Սարգիս Մեհրաբյան)
    Սարգիս Զորավարը նույնպես մղվեց ազատագրական պայքարի՝ մասնակցելով հայոց ինքնապաշտպանական մի շարք ճակատամարտերի։ Նա առաջնորդում էր հայ ֆիդայիներին և իրանով հաղթական ոգի էր ներշնչում նրանց։
    Այս հերոսները համարձակորեն պայքարեցին և զոհեցին իրենց կյանքը, որպեսզի

Այս հերոսները համարձակորեն պայքարեցին և զոհեցին իրենց կյանքը, որպեսզի հայ ժողովուրդը կարողանա ապրել ազատ ու արժանապատիվ կյանքով։

  • Ազատության թեմայով ֆոտոշարեր, տեսանյութեր,  

Արդյունքում`

Սովորողները պատրաստում են ազատության թեմայով ֆոտոշարեր, տեսանյութեր, գրում են պատումներ:

Աշխարհագրություն

varazdatmahamԹողնել մեկնաբանություն

Դասի հղումը
Այլ հղումներ 123

Ռուսատանի սահմանները

  • Ի՞նչ դեր ունեն Ռուսաստանի բնական պայմաններն ու բնական ռեսուրսները երկրի զարգացման հարցում

Ռուսաստանն ունի հսկայական բնական ռեսուրսներ և տարբերակված բնական պայմաններ, որոնք մեծ ազդեցություն ունեն նրա տնտեսական և քաղաքական զարգացման վրա։

  1. Բնական ռեսուրսների դեր

Էներգետիկ ռեսուրսներ: Ռուսաստանը համարվում է նավթի, գազի և ածխի խոշորագույն մատակարարներից մեկը, ինչը նրա տնտեսության հիմնական սյուներից է։ Այդ ռեսուրսների արտահանումը ապահովում է երկրի բյուջեի զգալի մասը։

Անտառային ռեսուրսներ: Սիբիրի անտառները հանդիսանում են փայտանյութի հիմնական աղբյուր։

Հանքային ռեսուրսներ: Ռուսաստանը ունի հանքային պաշարների (ոսկի, ադամանդ, երկաթ, պղինձ) խոշորագույն պաշարներ, որոնք օգտագործվում են արդյունաբերության և արտահանման համար։

Ջրային ռեսուրսներ: Ռուսաստանը հարուստ է գետերով, լճերով (օրինակ՝ Բայկալ լիճ), ինչը կարևոր է ջրաէներգետիկայի և խմելու ջրի ապահովման համար։

  1. Բնական պայմանների ազդեցությունը

Կլիմա: Կան խիստ ցուրտ կլիմայական գոտիներ, որոնք սահմանափակում են գյուղատնտեսության զարգացումը, հատկապես Սիբիրում։ Սակայն տափաստանային գոտիները նպաստավոր են հացահատիկային բույսերի մշակման համար։

Տարածական դիրք: Երկիրը գտնվում է Եվրասիայի կենտրոնում, ինչը թույլ է տալիս տնտեսական կապեր հաստատել Ասիայի և Եվրոպայի երկրների հետ։

Բազմազան բնաշխարհ: Տարբեր կլիմայական գոտիները նպաստում են զբոսաշրջության և բնապահպանական նախագծերի զարգացմանը։

  • Ուրվագծայի քարտեզի վրա նշել Ռուսաստանի հարևան պետությունները, ափերը ողողողջրային ավազանները:

Ռուսաստանի հարևան պետություններ

Արևմուտք: Ֆինլանդիա, Էստոնիա, Լատվիա, Լիտվա, Բելառուս, Ուկրաինա

Հարավ: Վրաստան, Ադրբեջան, Ղազախստան, Մոնղոլիա, Չինաստան, Հյուսիսային Կորեա

Հյուսիս-արևմուտք: Նորվեգիա

  1. Ողող ջրային ավազաններ

Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոս

Խաղաղ օվկիանոս

Ատլանտյան օվկիանոսի մասեր (Սև ծով, Բալթիկ ծով)

Կենսաբանություն

varazdatmahamԹողնել մեկնաբանություն

Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք․

  • Հենաշարժիչ համակարգ
  •  բաժինները կառուցվածքը
  •  ոսկրերի աճը։

Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին․

1.Որո՞նք են կմախքի բաժինները:

Կմախքը մարմնի հենարանն է, նրան տալիս է որոշակի ձև և դիրք տարածության մեջ։ Ոսկրերը միանալով առաջացնում են խոռոչներ և պաշտպանում նրանցում գտնվող օրգաններն արտաքին ազդեցություններից։ Գանգատուփը գլխուղեղի զետեղարանն է, ողնաշարային խողովակը՝ ողնուղեղի ոսկրապատյանը, կրծքավանդակը պաշտպանում է սիրտը, թոքերը, Ոսկրերը պարունակում են հանքային փոխանակությանը մասնակցող աղեր (երկաթի, ֆոսֆորի, կալցիումի և ուրիշ)։ Ոսկորը նաև արյունաստեղծ օրգան է։

  1. Ի՞նչ բաժիններից է կազմված իրանի կմախքը:

Իրանի կմախքը կազմում են ողնաշարը և կրծքավանդակը։ Ողնաշարի երկարությունը մարմնի ընդհանուր երկարության 40 %-ն է կազմում։ Այն կազմված է 33-34 ողերից։

  1. Ի՞նչ ոսկրերից է կազմված կրծքա վանդակը:

Կրծքային ողերը, 12 զույգ կողերը և կրծոսկրը կազմում են կրծքավանդակի կմախքը։

Կողը տափակ, կոր ոսկր է։ Առջևի մասում վերին 10 զույգ կողերը աճառային կցմամբ միացած են կրծոսկրին, իսկ ստորին 2 զույգը մնացածներից կարճ են և ազատ են վերջանում։ Կողերը հետին ծայրերով հոդավորված են կրծքային ողներին։ Դա ապահովում է կրծքավանդակի շարժունությունը շնչառության ժամանակ։

4.Ի նչպիսի՞ առանձնահատկություններ ունի մարդու կմախքը` կապված ուղղաձիգ քայլվածքի հետ:
Ուղղաձիգ քայլվածքի հետ կապված՝ մարդու ստորին ազատ վերջույթների ոսկրերը ավելի զանգվածային են, քանի որ իրենց վրա են կրում մարմնի ամբողջ ծանրությունը։

  1. Ի՞նչ դեր են կատարում ողնաշարիկորությունները:

Ողնաշարն ունի 4 կորություն՝ պարանոցային և գոտկային հատվածներում այն ուղղված է առաջ, իսկ կրծքային և սրբանային հատվածներում՝ հետ։ Նորածնի ողնաշարը գրեթե ուղիղ է։ Կորություններն առաջանում են, երբ երեխան սկսում է գլուխը պահել, նստել, կանգնել և քայլել։ Ողնաշարի ֆիզիոլոգիական այս կորությունները մեծացնում են նրա ճկունությունը և մեղմացնում այն հարվածներն ու ցնցումները, որոնք գանգին են հասնում քայլելիս, ցատկելիս, վազելիս։

Ներկայացնելու եմ նոր թեմա․

  • Մկանային համակարգ- դասագիրք էջ՝ 74
  • Լրացուցիչ նյութ

Երկրաչափություն

varazdatmahamԹողնել մեկնաբանություն

Առաջադրանքներ․

1)30o անկյուն ունեցող ուղղանկյուն եռանկյունը պտտվում է մեծ էջի շուրջը։ Գտեք պտտումից առաջացած կոնի ծնորդը, եթե այդ կոնի շառավիղը 15 սմ է:

Պատասխան ՝ 2 * 15 =30 

2)Կոնի առանցքային հատույթը 12 սմ կողմով հավասարակողմ եռանկյուն է։ Որոշեք այդ կոնի շառավիղն ու ծնորդը։

Շառավիղը` 6 

ծնորդը ՝12 

3)Կոնի առանցքային հատույթը հավասարասրուն ուղղանկյուն եռանկյուն է, որի ներքնաձիգը 20 սմ է։ Գտեք այդ կոնի շառավիղը։

Պատասխան ՝ 10