Հրանտ Տեր-Աբրահամյան 

Վերլուծություն

«Լույսի որդիները» հոդվածում հեղինակը պատմում է Տիգրան Հայրապետյանի մասին, ում անվան մրցանակը ստացել է 2006 թվականին։ Ասում էր, որ մինչև իր այդ անվան մրցանակ ստանալը իրենից ոչ մի գործ չէր կարդացել միայն լսել էր անունը: Չնայած նա չի ճանաչել Տիգրանին անձամբ այն էլ նրա կենդանության օրոք, բայց նրա գրքերը մեծ ազդեցություն են ունեցել նրա վրա և նա համարում էր նրան ավագ ընկեր։ Հեղինակը խոսում է, թե ինչպես են Տիգրանի գաղափարները օգնել նրան հասկանալու անկախ մտածողության կարևորությունը, հատկապես Հայաստանում։ Նա նաև նշում է, որ Տիգրանը իսկական քրիստոնյա էր, ով խորապես էր հասկանում Ավետարանի արժեքները, ու ոչ թե պարզապես դրսից բարեպաշտ էր, այլ փորփրում էր Ավետարանները և ամենախորքից փորձում հասկանալ դրանք:Հեղինակը նշում էր, որ Տիգրանը չէր հանդուրժում ստրկամտությունը ու կեղծ բարոյականությունը, նա ուզում էր որ թշնամաք չլինի իր և այսպես ասած “ստրուկների” հետ։ Հեղինակը Տիգրանին նշում է որպես լույսի որդի ինչպես կասեր Պողոս առաքյալը: Այս հոդվածով հասկացվում էր, որ Տիգրան Հայրապետյքնը մի մարդ էր, ով պարզ էր ու համարձակ, բայց պայքարում էր խավարի դեմ։

1)Մի քառակուսու կողմը k անգամ մեծ է մյուս քառակուսու կողմից: Գտե՛ք այդ քառակուսիների մակերեսների հարաբերությունը:

a²k²:a²=k²

2)Քառակուսաձև սենյակներից մեկի կողմը 2 անգամ փոքր է մյուսի կողմից: Գտե՛ք փոքր սենյակի մակերեսը, եթե մեծի մակերեսը 36 մ է:

6:2=3

3×3=9

3)Խոհանոցի պատը երեսապատված է 15 սմ կողմով քառակուսաձև 120 սալիկով: Քանի՞ ուղղանկյունաձև նոր սալիկ է պետք նույն պատը երեսապատելու համար, եթե նոր սալիկների կից կողմերը 10 սմ և 20 սմ են:

15*15=225

120*225=27000

10*20=200

27000:200=135

4)Գտե՛ք 54 սմ պարագծով ուղղանկյան մակերեսը, եթե՝
ա) կից կողմերից մեկը մյուսից մեծ է 3 սմ–ով,

54-6=48

48:4=12

12+3=15

15*12=180

բ) կից կողմերը հարաբերում են, ինչպես 4 : 5,

54:18=3

3*4=12

3*5=15

15*12=180
գ) կողմերից մեկը (b + 17) սմ է:

2a+2b+34=54

54-34=20

20:2=10

(10-b)(b+17)

Բանաստեղծությունը սիրո մասին է, որը հեղինակը զգում է առավոտյան։ Լսում է միայն իր երազանքներով մասին մտքերը։ Նրա հոգին ժպտում էր անդորրում։ Բանաստեղծության մեջ նաև առկա է մի փոքր տխրություն, որը արտահայտվում է տրտմություն, գունատ և այլ մի քանի բառերով։ Նաև Չարենցի բանաստեղծությունների մեջ շատ է գործածվել կապույտ բառը կամ դրա հոմանիշները։ Իմ կարծիքով կապույտն էլ է ներշնչում մի փոքր տխրություն։

Մուցուհիտո կայսր և Սուն Յաթ Սեն երկու կարևոր անձնավորություններ էին, որոնք ղեկավարեցին իրենց երկրները տարբեր ժամանակաշրջաններում, սակայն ունեցած էին ընդհանուր նպատակ՝ բարեփոխել իրենց պետությունները:

Մուծուհիտո Ճապոնիայի գահակալում 1868-1912 թվականներին, գլխավորեց Մեյձի բարեփոխումները՝ հիմնելով սահմանադրական միապետություն, ուժեղացնելով տնտեսությունն ու ռազմական ուժը։ Նա կենտրոնացավ Արևմուտքի մոդելների ընդունման վրա և ուժեղացրեց Ճապոնիայի միջազգային ազդեցությունը։

Սուն Յաթ Սենը Չինաստանում 20-րդ դարի սկզբին գլխավորեց ազգային հեղափոխությունը, նպատակ ունենալով վերականգնել Չինաստանի անկախությունը՝ պայքարելով օտարերկրյա տերությունների ազդեցությունից։ Նա ստեղծեց Չինաստանի հանրապետությունը, չնայած ներքին քաղաքական ճնշումներին։

Երկու առաջնորդները տարբեր կերպ բացատրել էին ազգային բարեփոխումների կարևորությունը՝ մեկը կենտրոնանալով արտաքին կապերի ընդլայնման վրա, մյուսը՝ ազգային ինքնիշխանության վերականգնման։

1. Զույգ նախադասությունները միացրո՛ւ, մեկ բարդ նախադասություն դարձրո՛ւ ` քանի ձևով կարող ես:

Փողոցի ծայրը բաժանվում է նեղ ճանապարհների: Դրանք տանում են դեպի այգիները:
Զրույցը լռում էր: Նրանք լսում էին ջրերի ձայնը:
Գուցե այդպիսին է եղել աշխարհը այն ժամանակ: Քարածուխի հսկա շերտեր են գոյացել և շերտերի վրա պահել վաղուց անհետացած բույսերի ու սողունների հետքեր:
Վեր բարձրանալիս որսորդը զգաց: Մեկը հետևում է իրեն:
Անունը Ծիրանի տափ է: Ծիրանի ոչ մի ծառ չկա այնտեղ:
ժամանակին հսկաներ են ապրել: Իհարկե, այդ ձորերը նրանց համար առուներ են եղել:
Շինականին քարափի գլխի հովը դուր եկավ: Կալին կալսածը հեշտ կլիներ քամուն տալ:
Ես ուրախ կլինեմ: Ամեն ինչ կկարգավորվի:
Դու քաջ ես ու անձնվեր: Դու կարդարացնես մեր հույսերը: Մարդու արյունատար մազանոթների ընդհանուր երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում: Դա հասարակածից երկուսուկես անգամ երկար է:

Փողոցի ծայրը բաժանվում է նեղ ճանապարհների, որոնք տանում են դեպի այգիները:

Զրույցը լռում էր ու նրանք լսում էին ջրերի ձայնը:

Գուցե այդպիսին է եղել աշխարհը այն ժամանակ, որովհետև քարածուխի հսկա շերտեր են գոյացել և շերտերի վրա պահել վաղուց անհետացած բույսերի ու սողունների հետքեր:

Վեր բարձրանալիս որսորդը զգաց, որ մեկը հետևում է իրեն:

Անունը Ծիրանի տափ է, բայց ծիրանի ոչ մի ծառ չկա այնտեղ:

Ժամանակին հսկաներ են ապրել, բայց իհարկե, այդ ձորերը նրանց համար առուներ են եղել:

Շինականին քարափի գլխի հովը դուր եկավ և կալին կալսածը հեշտ կլիներ քամուն տալ:

Ես ուրախ կլինեմ, երբ ամեն ինչ կկարգավորվի:

Դու քաջ ես ու անձնվեր և դու կարդարացնես մեր հույսերը:

Մարդու արյունատար մազանոթների ընդհանուր երկարությունը հարյուր հազար կիլոմետրի է հասնում և դա հասարակածից երկուսուկես անգամ երկար է:

2. Ըստտրված կաղապարների`նախադասություններ կազմ´ր: Բարդ համադասակա՞ն, թե՞ ստորադասական նախադասություններ ստացվեցին:

Կմեծանաս, և կբոյովանաս: համադասական
Ես գանացի ծնունդի, ու շնորհավորեցի հոբելյարին:համադասական
Պետք է դասերդ անես, կամ օգնես ինձ կարգի բերել նկուղը:համադասական
Նա հիվանդ էր, և չէր եկել դպրոց:համադասական
Եղբորդ օգնիր, կամ շանը տար զբոսանքի: համադասական
Ե՛վ տխուր էր, և՛ հոգնած: համադասական
Ո՛չ տեսնել էր ուզում մեկին, ո՛չ լսել: համադասական
Թե՛ դու, թե՛ընկերդ շատ ուշ եկաք: համադասական
Կամ տխուր է, կամ լավ չի զգում:
Պարապմունքի էիք, թե՞ սուտ ասեցիք:

Գրականության Նախագիճ

Դրանք կարող են լինել, օրինակ՝

Հովհաննես Թումանյան – «Անուշ» կամ «Գիքոր»

Խաչատուր Աբովյան – «Վերք Հայաստանի»

Ավետիք Իսահակյան – բանաստեղծություններ

Եղիշե Չարենց – «Ես իմ անուշ Հայաստանի»

                                     Հայոց Լեզվի նախագիծ

Հայոց գրերի ստեղծումը – Մեսրոպ Մաշտոց և նրա այբուբենը
Հին ու նոր ուղղագրություն – ինչ փոփոխություններ են եղել
Խորհրդային շրջանի ուղղագրական բարեփոխումները
Ժամանակակից հայերենի ուղղագրության տարբերությունները

                                                          Պատմության Նախագիծ

Արտաշեսյանների թագավորություն – Հայկական առաջին անկախ թագավորությունը՝ Արտաշես I-ի հիմնադրած:

Պատմություն, կառավարման համակարգ

Կարևորագույն իրադարձություններ և պատերազմներ

Արտաշեսյանների ազդեցությունը հայոց մշակույթի վրա

Բագրատունիների թագավորություն – Վերակառուցված հայկական պետականություն 9-րդ դարում:

Բագրատունիների հասակն ու վերածնունդը

Բագրատունիների դերը հայ ժողովրդի կյանքում

Աշխարհաքաղաքական իրադրություն և արտաքին կապեր

Կիլիկիայի հայկական թագավորություն – Հայոց երկրորդ կարևոր պետական կազմ, որի հիմքում տեղական ուժերը և Սելիուններ են:

Կիլիկիայի քաղաքական զարգացումները

Կիլիկիայի հայկական մշակույթի առանձնահատկությունները

Կիլիկիայի անկումը և նրա ազդեցությունը հայերի պատմության վրա

                 մաթեմ Արանձ Բանաձև Նախագիծ

Քառակուսի հանունի բանաձևեր

(a + b)² = a² + 2ab + b²

(a — b)² = a² — 2ab + b²

Քառորդանի բանաձևեր

a² — b² = (a + b)(a — b)

Խորանարդ հանունի բանաձևեր

(a + b)³ = a³ + 3a²b + 3ab² + b³

(a — b)³ = a³ — 3a²b + 3ab² — b³

Բառաձևեր՝ սանկտիոններ (թերևումներ)

a² + b² = c² (Պիթագորասի թեզիս)

Այս բանաձևերը կօգնեն հասկանալ, թե ինչպես են տեղի ունենում մաթեմատիկական հաշվարկները։

                      Քիմյայի Նախագիծ

1. Նյութի վիճակներ

Սառը ջրի բանաձևը՝ H₂O (թվում)

Սառեցված ջրի բանաձևը՝ H₂O (խառնուրդ)

2. Քիմիական ռեակցիաներ

Մոլեկուլային ռեակցիա

A + B → AB (ընդհանուր ձևաչափ)

Հիդրօքսիդի ձևավորման ռեակցիա

NaOH + H₂O → NaOH (հիդրօքսիդ)

3. Օքսիդացման և ռեակցիայի կլանումներ

Օքսիդացման գործընթաց

Fe + O₂ → Fe₂O₃

Հիդրօքսիդներ

Ca(OH)₂ → Ca + O₂

4. Հզորության բանաձևեր

Պաշարային համեմատություն

N₂ + 3H₂ → 2NH₃

              Ֆիզիկայի Նախագիծ

1. Նվազեցման շարժման բանաձևեր

Սահմանափակ շարժման բանաձև (Newton’s 2nd Law)

F = ma
(որտեղ F-ը ուժն է, m-ը՝ զանգվածը, a-ն՝ արագության փոփոխությունը)

2. Պոտենցիալ էներգիա

Երկրի ծանրության պոտենցիալ էներգիա

U = mgh
(որտեղ m-ը զանգվածն է, g-ն՝ գրավիտացիոն ուժը, h-ն՝ բարձրությունը)

3. Տարրական բանաձևեր

Շարժման արագություն

v = Δx / Δt
(որտեղ v-ն՝ արագությունն է, Δx-ն՝ տեղաշարժը, Δt-ն՝ ժամանակը)

4. Օժանդակ շարժման բանաձևեր

Կինետիկ էներգիա

K = ½mv²
(որտեղ m-ը զանգվածն է, v-ն՝ արագությունը)

Հզորություն

P = W / t
(որտեղ P-ն՝ հզորությունն է, W-ն՝ գործադրված աշխատանքը, t-ն՝ ժամանակը)

5. Էլեկտրականություն

Օհմի օրենքը

V = IR
(որտեղ V-ն՝ լարումը, I-ն՝ հոսքը, R-ն՝ դիմադրությունը)

                        Տեխնոլոգիայի Նախագիծ

Ներկայացման կառուցվածքը

Նախագծի անվանում

Հիմնարար տեխնոլոգիական առաջընթացները

Նախագծի նկարագրություն

Շատ ոլորտներում տեխնոլոգիաների կիրառման մանրամասներ, օրինակ՝

Էլեկտրոնիկա

Հաշվիչ տեխնոլոգիաներ

Մեքենայագիտություն

Տեխնոլոգիաների տեսակներ

Հաշվիչ տեխնոլոգիաներ

Ցանցեր

Ռոբոտատեխնիկա

Էլեկտրոնիկա

Սմարթ սարքեր

Ամբողջական համակարգեր

Նախագծի պլան

Ուղղվածություն, խնդրի բացատրություն, լուծման քայլեր

Տեխնոլոգիական զարգացման և կիրառման վերլուծություն

Ներկայացում որոշ կարևոր սարքերի ու համակարգերի զարգացման ընթացքի մասին

Նորարարությունները, որ փոխել են տեխնոլոգիան

Եզրակացություն

Համառոտում նոր տեխնոլոգիաների ու դրանց ապագայի մասին

                          Հանրահաշվային նախագիծ

Ներկայացման կառուցվածքը

Նախագծի անվանում

Հանրահաշվային խնդիրներ և նրանց լուծման մեթոդներ

Նախագծի նկարագրություն

Խնդիրներ, որոնք լուծվում են հանրահաշվով՝

Սահմաններ

Ֆունկցիաներ

Ինտեգրալներ

Եռանկյուններ, քառակուսիներ

Հանրահաշվային մեթոդներ

Գրաֆիկական մեթոդներ

Ալգեբրաական մեթոդներ

Հաշվարկների մեթոդներ

Նախագծի նպատակ

Ուշադրություն դնել տարբեր խնդիրների վրա, որոնք պահանջում են որոշակի հանրահաշվային մոտեցումներ ու հաշվարկներ

Գլխավոր ֆունկցիաների ու տերմինների բացատրություն

Օրինակներ հանրահաշվային խնդիրներից

Խնդիրներ՝ ըստ թեմայի (գրաֆեր, ֆունկցիաներ)

Հաշվարկներ՝ ըստ բանաձևերի

Եզրակացություն

Ինչպես կիրառվում է հանրահաշվը՝ արհեստագիտության, տնտեսության և այլ ոլորտներում

                             Երկրաչափության նախագիծ

Ներկայացման կառուցվածքը

Նախագծի անվանում

Երկրաչափություն՝ հիմնական հասկացություններ և կիրառություն

Նախագծի նկարագրություն

Երկրաչափությունը վերաբերում է տարածության, ձևերի, չափերի և դրանց հարաբերությունների ուսումնասիրությանը։

Նախագծում կներկայացվեն երկրաչափական figure-ներ, դրանց հատկությունները, ձևերը և դրանց կիրառությունները կյանքում։

Հիմնական երկրաչափական figure-ներ

Տրոմպ՝ Կարգավիճակ և Հատկություններ

Քառակուսիներ ու բազմանկյուններ

Բերաններ և շրջաններ

Եռանկյուններ (հավասարադիր, ճիշտ, սուր անկյուն)

Երկրաչափական բանաձևեր

Տարածք՝

Քառակուսի՝ A=a2A = a^2A=a2

Ընտրովի տիպեր՝ A=12⋅b⋅hA = \frac{1}{2} \cdot b \cdot hA=21​⋅b⋅h (տրոհոմ)

Շրջանի երկարություն

C=2πrC = 2\pi rC=2πr

Բազմանկյուններ

A=12⋅P⋅hA = \frac{1}{2} \cdot P \cdot hA=21​⋅P⋅h

Երկրաչափություն կիրառություններում

Արդյունաբերություն և ճարտարապետություն

Դիզայն և նկարագրություն տարածական հարաբերությունների

Քաղաքաշինություն

Եզրակացություն

Ինչպես երկրաչափությունը կիրառվում է տարբեր ոլորտներում՝ համակարգեր ստեղծելիս, տարածություններ ուսումնասիրելիս և անսովոր ձևեր հասկանալիս։

                              Անգլերենի նախագիծ

Ներկայացման կառուցվածքը

Նախագծի անվանում

Անգլերեն լեզվի հիմունքներ և կիրառություն

Նախագծի նկարագրություն

Անգլերեն լեզվի հիմնական կառուցվածքները, լեզվաբառարան և ֆոնետիկա։

Նախագծում կներկայացվեն՝

Սովորական լեզվաբառարանական գործիքներ

Անգլերենի կառուցվածքային առանձնահատկությունները

Բառեր ու արտահայտություններ

Անգլերենի բառարան

Բառերը և դրանց տեսակները՝

Նունանուններ (nouns)

Բառեր, որոնք հստակեցնում են գործողությունները (verbs)

Ձևեր՝ ժամանակի ու նախադասությունների կառուցման տարբերակներ

Կատարողականներ ու պատասխանի ձևեր

Անգլերենի քերականություն

Ընդհանուր կառուցվածք՝

Նախադասության ձևեր

Ագրեսիվ ու պասիվ ձայներ

Օգտագործումը թակարդների, նախադասությունների մեջ

Անգլերենի խոսքարվեստը

Բառեր և նախադասություններ՝ զրույցի ընթացքում օգտագործման համար

Կուսակցության մեջ լեզվաբառարանական գործիքներ

Ընդունելի ձևեր՝ ներկա, անցյալ, ապագա

Եզրակացություն

Անգլերենի նշանակությունը՝ մարդկանց միջև հաղորդակցության մեջ

Ինչպես անգլերենը դառնում է աշխարահռչակ լեզու

                                         Ռուսերենի նախագիծ

Ներկայացման կառուցվածքը

Նախագծի անվանում

Ռուսերեն լեզու՝ հիմունքներ և կիրառություն

Նախագծի նկարագրություն

Այս նախագիծը ներառում է ռուսերենի լեզվաբառարանային և քերականական հիմունքները, ինչպես նաև կիրառական մասերի ուսումնասիրություն՝ բառեր, նախադասություններ, ֆոնետիկա և քերականություն։

Ռուսերենի լեզվաբառարանը

Բառերի տեսակները՝

Նունանուններ (существительные)

Գործողություններ (глаголы)

Կապակցություններ (союзы)

Սեռեր, թվեր, դեպքումներ

Ֆոնետիկա՝

Հնչյուններ, ձայնավորներ ու բաղաձայններ

Կապակցված հնչյուններ՝ դրանց արտասանություն

Ռուսերենի քերականություն

Նկարագրություն հիմնական քերականական կառուցվածքների

Բառերի ձևափոխություններ՝ սեռեր, թվեր, դեպքեր

Քերականական ժամանակներ

Նախադասությունների կառուցվածք՝ պարզ, երկտող, հարցական

Ռուսերենի կիրառություն

Դիլեկտներ ու խոսակցական ձևեր

Պատասխանի կառուցվածք ռուսական հարցերի մեջ

Դասական և ժամանակակից լեզվաբառարանական ձևեր

Եզրակացություն

Ռուսերեն լեզվի նշանակությունը՝ միջազգային հաղորդակցության մեջ

Ռուսերեն լեզվի ազդեցությունը հայ լեզվաբանության վրա

Առաջադրանքներ․

1)Լուծե՛ք անհավասարումների համակարգը․

ա)

x∈(5;8)

բ)

լուծում չունի

գ)

x∈(5;6)

դ)

լուծում չունի

ե)

x=2

2)Լուծե՛ք անհավասարումների համակարգը․

ա)

x∈(0;10)

բ)

x∈(-5;-1)

3)Լուծե՛ք անհավասարումների համակարգը․

ա)

x∈(0;+∞)

բ)

x∈(-8;-∞)

գ)

x∈(01;2)

դ)

x∈(3;+∞)

ե)

x=3

4)Լուծե՛ք անհավասարումների համակարգը․

ա)

լուծում չունի

բ)

x∈(-7;4)

1. Քարտեզի վրա նշել Իրանի հարևան պետությունները և ափերը ողողող ջրային ավազանները:
2. 
   Իրանն ունի հարևան երկրների ցանկ, որը ներառում է 7 պետություն. դրանք են՝
   Ադրբեջան (Հյուսիսում)
   Թուրքիա (Հյուսիս-արևմուտք)
   Եգիպտոս (Հարավ)
   Աֆղանստան (Արևելքում)
   Պակիստան (Արևելքում)
   Իրաք (Արևմուտք)
   Թուրքմենստան (Հյուսիս)
   Իրանը սահմանակցում է նաև երկու մեծ ջրային ավազանների՝
   Կասպյան ծով (Հյուսիս)
   Պարսից ծոց (Հարավ)
   Օմանի ծոց (Հարավ-արևելք)
   Այս երկրները սահմանակցում են Իրանի տարբեր մասերին, և դրանք կարևոր աշխարհագրական ու տնտեսական դեր ունեն։
3. Բնութագրեք Իրանյի աշխարհագրական դիրքը:
4. 
   Իրանի աշխարհագրական դիրքը շատ strateգիական նշանակություն ունի, քանի որ այն գտնվում է Արևելյան Միջերկրականի և Հնդկական օվկիանոսի միջև, ու միաժամանակ սահմանակից է Եվրոպային, Ասիային և Միջին Արևելքին:
   Տարածք: Իրանը գտնվում է Ասիայի հարավ-արևելյան մասում և ընդգրկում մոտ 1.65 միլիոն քառ. կմ տարածք, ինչը դարձնում է այն աշխարհի 18-րդ ամենամեծ պետությունը:
   Հյուսիս: Իրանը սահմանակցում է Կասպյան ծովին, որի վրա ունի ափային գիծ, իսկ հարևանները այստեղ են՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը, Ադրբեջանի և Թուրքմենստանը:
   Արևմուտք: Իրանը սահմանակցում է Իրաքի հետ, նաև Թուրքիայով անցնում է դեպի Եվրոպա:
   Հարավ: Իրանը սահմանակցում է Պարսից ծոցին ու Օմանի ծոցին՝ որը կապում է Պարսից ծոցը Հնդկական օվկիանոսին:
   Արևելք: Իրանը սահմանակից է Աֆղանստանին և Պակիստանին:
   Համաձայն այս աշխարհագրական դիրքի՝ Իրանը կարևոր հարթակ է միջանկյալ առևտրային ճանապարհների համար և ունի մոտ 5 հազար կմ երկարությամբ սահման, որը կարևոր է նաև ռազմավարական տեսանկյունից:
   Իրանի դիրքը ստեղծում է հարուստ բնական ռեսուրսներ (գազ, նավթ, մետաղներ), սակայն այն նաև ունի բարդություն հարևան պետությունների և միջազգային ճնշումների առումով:
5. Ի՞նչ դեր ունի Իրանը հվ-արմ Ասիայում:
6. 
   Իրանը խաղում է կարևոր ռազմավարական, քաղաքական ու տնտեսական դեր Հարավ-Արևելյան Ասիայում մի քանի պատճառով:
   Ռազմավարական դիրք: Իրանը գտնվում է Ասիայի գլխավոր էներգետիկ ճանապարհների վրա, սահմանակցելով Պարսից ծոցին, որտեղ գտնվում են աշխարհում ամենատարածված նավթի ու բնական գազի ռեսուրսները: Իրանը նաև վերահսկում է ռազմավարական նշանակություն ունեցող դարպասային ճանապարհներ դեպի Աֆղանստան, Պակիստան և Միջին Արևելք:
   Տնտեսություն: Իրանը հարուստ է նավթի, գազի, մետաղների ու հանքանյութերի պաշարներով, ինչը նրան դարձնում է խոշոր էներգետիկ խաղացող տարածաշրջանում: Իրանի տնտեսությունը կախված է այս ռեսուրսներից, իսկ էներգետիկ ապրանքները արտահանվում են ոչ միայն հարևան երկրներ, այլև համաշխարհային շուկա:
   Վտանգներով լի հարևանություն: Իրանի հարևանությունն իր ազդեցությունն է թողնում տարածաշրջանի անվտանգության քաղաքականության վրա։ Իրանը ներգրավված է բազմաթիվ ռազմական ու քաղաքական հարցերում, ինչպես օրինակ Սիրիայում, Իրաքում, Եմենում ու Լիբանանում՝ աջակցելով իր դաշնակիցներին՝ հիմնվելով իր ազդեցության տարածման քաղաքականությանը:
   Բնապահպանական մարտահրավերներ: Իրանը կարևոր դեր ունի շրջակա միջավայրի պահպանության հարցերում՝ ներառյալ ծովային պահպանությունը, ջրի պաշարների կառավարումը և կլիմայական փոփոխությունների դեմ պայքարը:
   Պետական ինքնիշխանություն և տարածաշրջանային հարաբերություններ: Իրանը ավանդաբար փորձում է պահպանել իր անկախությունը և ձևավորել իր ազդեցությունը հարավ-արևելյան Ասիայում, որն երբեմն բախվում է միջազգային ճնշումների և հետխորհրդային պետությունների հետ ունեցած քաղաքական տարաձայնությունների հետ:
   Ընդհանուր առմամբ, Իրանը հանդիսանում է Հարավ-Արևելյան Ասիայի և ընդհանրապես Միջին Արևելքի առանցքային գործոններից մեկը, որը կայունացնում է տարածաշրջանի քաղաքական ու տնտեսական վիճակը:
7. Որո՞նք են Իրանի զարգացման նախադրյալները:

Իրանի զարգացման նախադրյալները բազմաբնույթ են և ներառում են թե բնական ռեսուրսները, թե երկրի աշխարհաքաղաքական դիրքը և մարդկային ներուժը։ Նշված նախադրյալները կարող են նպաստել Իրանի տնտեսական և հասարակական զարգացմանը՝ հետևյալ կերպ.

1. Բնական ռեսուրսներ:
   • Նավթ և բնական գազ: Իրանը աշխարհում հանդիսանում է նավթի և բնական գազի խոշորագույն պաշարներով երկրներից մեկը: Այս ռեսուրսները երկրի հիմնական տնտեսական հիմքն են և հանդիսանում են արտահանման հիմնական ապրանքները:
   • Մետաղներ և հանքանյութեր: Իրանում առկա են հսկայական պաշարներ զարդարանքային մետաղների (բարեղևներ, պղինձ, ոսկի, ալյումին) ու այլ հանքանյութերի, որոնք կարող են խթանել արդյունաբերությունը:
2. Աշխարհաքաղաքական դիրք:
   • Իրանի ռազմավարական դիրքը Ասիայի հարավ-արևելյան մասում, որտեղ այն սահմանակից է ռազմավարական նշանակություն ունեցող նավահանգիստների (Պարսից ծոց, Օմանի ծոց) ու էներգետիկ տարածքների հետ, ստեղծում է առևտրի և միջազգային տնտեսական կապերի խթանման հնարավորություն:
   • Իրանի դերը Միջին Արևելքում՝ որպես քաղաքական և ռազմական ազդեցության լծակ, թույլ է տալիս նրան ավելի լավ ինտեգրվել տարածաշրջանային և միջազգային կապերի մեջ:
3. Մարդկային ներուժ:
   • Իրանը ունի բավականին զարգացած կրթական համակարգ, որը բազում գիտնականների և ինժեներների է պատրաստում: Համայնքը մեծապես աջակցում է գիտական ու տեխնոլոգիական նորարարություններին:
   • Բարձր կրթված աշխատանքային ուժի առկայությունը նպաստում է տեխնոլոգիական և արդյունաբերական զարգացմանը:
4. Տնտեսական ու առևտրային կապեր:
   • Իրանի ներկա տնտեսական վիճակը կարող է բարելավվել արտաքին ներդրումների և առևտրի ընդլայնման միջոցով՝ հատկապես հետլարված պատժամիջոցների վերացման դեպքում:
   • Իրանի առևտրային կապերը Չինաստանի, Ռուսաստանի, Թուրքիային և այլ խոշոր խաղացողների հետ կարող են խթանել երկրի տնտեսական աճը։
5. Տնտեսական բազմազանություն:
   • Իրանը փորձում է նվազեցնել իր տնտեսության կախվածությունը նավթի և բնական գազի արտահանման եկամուտներից՝ զարգացնելով այլ ոլորտներ՝ գյուղատնտեսություն, արդյունաբերություն, ծառայություններ և զբոսաշրջություն:
6. Սոցիալական կայունություն:
   • Իրանի սոցիալական քաղաքականությունները, որոնք ուղղված են աղքատության նվազեցմանը և սոցիալական ապահովության ծրագրերի հաստատմանը, կարող են ապահովել երկարաժամկետ կայունություն և տնտեսության զարգացման ենթակառուցվածքներ:

Այս նախադրյալները, եթե ճիշտ և արդյունավետ կիրառվեն, կարող են օգնել Իրանին հասնել տնտեսական և սոցիալական առաջընթացի։ Սակայն, երկրի զարգացման համար կարևոր է նաև արտաքին քաղաքականության և ներհամազգային հարաբերությունների խթանումը, ինչը կարող է հեշտացնել միջազգային համագործակցությունը։

Ինչ նկատի ունեք երբ մեկի մասին ասում եք պատասխանատու մարդ է։

Երբ ասում ենք, որ մեկը պատասխանատու մարդ է, նկատի ունենք, որ նա պարտականություն ունի իր գործերի, որոշումների կամ վարքագծի համար և պատրաստ է տանել դրանց հետևանքները։ Դա նշանակում է, որ այդ մարդը մշտապես մտածում է իր գործողությունների ազդեցության մասին, կատարում է իր խոստումները, և չի խուսափում դժվարություններից։ Նա նաև կարող է հոգ տանել ուրիշների մասին ու ցուցադրել վստահելիություն ու առնականություն։

• 
  Թվարկեք թե ինչ պատասխանատվություն ունեք դուք և ձեր ուսուցիչները։
• 
  Ահա թե ինչ պատասխանատվություն ունեն սովորողները և ուսուցիչները։
  Իմ պատասխանատվությունը որպես սովորող՝
  Ուսումը՝ հաճախ ու գիտակցված մասնակցել դասերին և պատրաստվել առարկաների համար:
  Խնդիրների լուծում՝ խնդրելու և ստանալու օգնություն, երբ անհրաժեշտ է:
  Ժամանակի կառավարում՝ ճիշտ կառավարել դասերին և առաջադրանքներին ծախսվող ժամանակը:
  Արժեքներ՝ գործել ազնվորեն և հասնել արդյունքների՝ խուսափելով ստից կամ մ cheating from cheating.
  Հարգանք՝ ցուցաբերել հարգանք ուսուցիչներին ու դասընկերներին:
  Ուսուցիչների պատասխանատվությունը՝
  Ուսուցում՝ ապահովել, որ դասը լինի հետաքրքիր, հասկանալի ու մատչելի:
  Հոգատարություն՝ աջակցել և օգնել սովորողներին նրանց կարիքներին համապատասխան:
  Մանրակրկիտ գնահատականներ՝ արդար և հիմնավորված գնահատականներ տալ ուսումնական առաջադրանքների համար:
  Մղել սովորողներին առաջ գնալու՝ խթանել նրանց զարգացումը և ինքնավստահությունը:
  Սահմանված կանոնների պահպանություն՝ ապահովել դասարանում կարգուկանոն ու արդար միջավայր:
  Այսպես, թե սովորողը, թե ուսուցիչը ունեն իրենց պատասխանատվությունները, որոնք նպաստում են արդյունավետ ուսուցման գործընթացին։

• Ձեր կյանքում լինու՞մ են իրավիճակներ, երբ ինչ-որ բան կամ ինչ-որ մեկին ներքուստ չեք հանդուրժում, բայց արտաքուստ հանդուրժում եք:
• 
  Այո, նման իրավիճակներ կարող են առաջանալ, երբ ստիպված ես լինել դիվանագիտական կամ զգույշ ու թերևս հանդուրժող՝ հատկապես, երբ պետք է պահպանել հարգանքը կամ հարաբերությունները մի մարդու կամ իրավիճակի հետ։ Բնականաբար, երբ ինչ-որ բան կամ մեկին ներքուստ չենք հանդուրժում, բայց արտաքուստ հանդուրժում ենք, դա մի տեսակ ներքին համբերություն է՝ ամենայն հավանականությամբ` հարգելով այլ մարդու կարծիքը կամ իրավիճակի պահանջները: Սա կարող է լինել, երբ զգուշանում ես բացահայտ չհամաձայնել կամ կոնֆլիկտ ստեղծել, սակայն այն չի նշանակում, որ մոռացվում է կամ թողնվում է անպատասխան։
• Ինչ կլինի, եթե հասարակության մեջ չլինի հանդուրժողականության մթնոլորտ:
• 
  Եթե հասարակության մեջ չլինի հանդուրժողականության մթնոլորտ, դա կարող է հանգեցնել մի շարք բացասական հետևանքների, այդ թվում՝
  Կոնֆլիկտներ ու ընդհարումներ. Երբ մարդիկ չեն հանդուրժում իրար տարբերություններն ու կարծիքները, հաճախակի կլինեն կոնֆլիկտներ, ընդհարումներ և նույնիսկ բռնություն:
  Վիրավորանքներ ու խտրականություն. Միամտություն, ռասիզմ, սեռական խտրականություն կամ այլընտրանքային խմբերի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունք կարող են տարածվել, ինչը կհանգեցնի մթնոլորտի թեժացման և մարդու իրավունքների խախտման:
  Եկամտաբեր հարաբերություններ. Ընկերությունների, համայնքների կամ նույնիսկ ընտանիքների միջև վստահությունը և առողջ փոխհարաբերությունները խաթարվելու են, քանի որ մարդիկ չեն կարողանա ապահովել հարգանք և համակերպում՝ ելնելով իրար տարբերություններից:
  Տեսակետների սահմանափակում. Երբ մարդիկ չեն պատրաստվում լսել կամ ընդունել ուրիշների տեսակետները, նրանք դժվարությամբ կվերաբերվեն նոր գաղափարներին և զարգացումներին, ինչը կնվազեցնի ստեղծագործականությունը և առաջընթացը:
  Անհավասարություն ու անհանգստություն. Հասարակության անդամները, որոնք չեն զգում ընդունելություն կամ հարգանք, կարող են զգալ անհավասարություն և բացարձակապես կասկածել իրենց հնարավորություններին ու իրավունքներին:
  Այս ամենը, ի վերջո, կարող է կործանարար ազդեցություն ունենալ թե՛ անհատների, թե՛ ամբողջ հասարակության համար՝ նսեմացնելով այն արժեքները, որոնք անհրաժեշտ են առողջ ու կայուն հասարակության համար։
• Ինչու՞ է հանդուրժողականությունը կարևոր ժողովրդավարական հասարակությունում:

Հանդուրժողականությունը կարևոր է ժողովրդավարական հասարակությունում, քանի որ այն ապահովում է մի շարք հիմնական սկզբունքներ, որոնք խթանում են անհատների, խմբերի և ողջ հասարակության բարեկեցությունը և զարգացմանը։ Դրանք են՝

1. Հարգանք մարդու իրավունքների նկատմամբ. Ժողովրդավարությունում կարևոր է, որ մարդիկ ունենան ազատություն արտահայտելու իրենց կարծիքները, կրոնական կամ մշակութային համոզմունքները, և դա հնարավոր է միայն, երբ կա հանդուրժողականություն՝ տարբեր կարծիքներին և տարբերություններից հարգանքով վերաբերվելու միջոցով:
2. Հավասարություն ու արդարություն. Հանդուրժողականությունը նպաստում է այն հանգամանքին, որ յուրաքանչյուր մարդ անկախ իր ծագումից, ազգային, կրոնական կամ սեռական պատկանելիությունից, լինի հավասար՝ առանց խտրականության: Ժողովրդավարական հասարակությունը հիմնված է անհատների հավասար իրավունքների վրա, ինչը հնարավոր է միայն, երբ մարդիկ պատրաստ են ընդունել և հարգել այդ տարբերությունները:
3. Համագործակցություն և դիվանագիտություն. Ժողովրդավարական հասարակությունը սովորեցնում է, որ մարդիկ պետք է համագործակցեն միմյանց հետ, նույնիսկ եթե նրանց տեսակետները տարբերվում են։ Դա երաշխավորում է կայունություն և կարգուկանոն՝ բոլոր խմբերի և անհատների մասնակցությամբ:
4. Բազմազանություն և ստեղծագործականություն. Հանդուրժողականությունը հասարակության մեջ բացում է ճանապարհ նոր գաղափարների, մշակույթների և մոտեցումների համար: Ժողովրդավարական հասարակություններն ավելի հաջողակ են, քանի որ դրանք գնահատում են բազմազանությունը և բաց են նորարարության համար:
5. Սոցիալական հաշտություն. Եթե մարդիկ կարողանում են հանդուրժել միմյանց տարբերությունները, դա նվազեցնում է հասարակական բարդությունները, կոնֆլիկտները և թշնամանքները, և խթանում է համերաշխություն՝ նպաստելով հասարակության ընդհանուր բարեկեցությանը:

Այս բոլորը ստեղծում են հանգամանքներ, որոնք ապահովում են ժողովրդավարության կայունությունը՝ հիմնված փոխադարձ հարգանքի և հանդուրժողականության վրա։

1. Ինչո՞ւ պետք է քթով շնչել։

Քանի որ այդ ընթացքում այն մանարեազրկվում է, խոնավանում է, տաքանում է և նոր փոխանցվում օրգանիզմ։

2. Ինչո՞ւ ջրի ﬔջ ընկած թոքի կտորը չի ընկղմվում:

Որովհետև թաղանթներից խոռոչ արտադրվում է հեղուկ, որը թուլացնում է շնչելու ժամանակ թոքերի պատերի միջև առաջացող շփման ուժը:

4. Ինչո՞ւ երեխան, ով այս կամ այն պատճառով դժվարանում է քթով շնչել,հաճախ է հիվանդանում մրսածության հիվանդություններով:

Քանի որ չի կարողանում լավ շնչել քթով բերանով է շնչում իսկ բերանով շնչելուց օդը չի տաքանում և օդի սառնության պատճառով երեխան հիվանդանում է։